Pierwsi chrześcijanie wobec państwa i władzy

ogólnouniwersyteckie

Planowany kurs ma na celu analizę problemów rodzących się na styku państwo-mniejszość religijna i

możliwych schematów ich rozwiązania. Jako przykład wybrano religię chrześcijańską, gdyż w naszym kręgu

kulturowym jest najczęściej wyznawaną i najlepiej znaną, w związku z tym zrozumienie jej specyfiki wydaje

się najłatwiejsze dla odbiorców kursu. Celem zajęć jest jednak ukazanie problemów uniwersalnych, wobec

których stają przedstawiciele mniejszości religijnych i władz państwowych w pluralistycznej Europie. By

uwypuklić ponadczasowość prezentowanych zagadnień wszystkie tematy obejmą dwa równoległe wątki:

starożytny i współczesny.

PRZEDMIOT REALIZOWANY WSPÓLNIE Z FUNDACJĄ ŚWIĘTEGO MIKOŁAJA W RAMACH PROGRAMU EDUKACYJNEGO "POLITYKA - RELIGIA - BEZPIECZEŃSTWO. KONFLIKT I PRÓBY ROZWIĄZANIA"

Chrześcijaństwo do czasów Konstantyna stanowiło w Cesarstwie Rzymskim mniejszość religijną, która na

początku z trudem była identyfikowana jako sekta żydowska, a z czasem wyrosła na zagrożenie dla porządku

publicznego i stała się obiektem wrogości i prześladowań. Równocześnie zmienia się samoświadomość samej

chrześcijańskiej wspólnoty, która ewoluuje od oczekującej na rychłe nadejście królestwa Bożego na ziemi

nieformalnej grupy uczniów Chrystusa do zorganizowanej struktury, która nie tylko staje przed dylematami jak

funkcjonować jako wierzący w niechrześcijańskim państwie, ale chce mieć na kształt tego państwa realny

wpływ.

Planowany kurs ma na celu analizę problemów rodzących się na styku państwo-mniejszość religijna i

możliwych schematów ich rozwiązania. Jako przykład wybrano religię chrześcijańską, gdyż w naszym kręgu

kulturowym jest najczęściej wyznawaną i najlepiej znaną, w związku z tym zrozumienie jej specyfiki wydaje

się najłatwiejsze dla odbiorców kursu. Celem zajęć jest jednak ukazanie problemów uniwersalnych, wobec

których stają przedstawiciele mniejszości religijnych i władz państwowych w pluralistycznej Europie. By

uwypuklić ponadczasowość prezentowanych zagadnień wszystkie tematy obejmą dwa równoległe wątki:

starożytny i współczesny, a student prócz tekstu źródłowego i naukowego opracowania będzie miał do

dyspozycji aktualne materiały (np. artykuły prasowe) dotyczące analogicznych problemów, co pozwoli płynnie

przejść do dyskusji.

Wśród kluczowych problemów w obszarze życia politycznego i społecznego rodzącej się jako niszowa

wspólnoty chrześcijańskiej zidentyfikowano następujące zagadnienia: granice posłuszeństwa władzy świeckiej,

rozdźwięk między normami prawa objawionego i stanowionego oraz stosunek do tradycji i dziedzictwa

kulturowego.

Przedmiot realizowany w ramach projektu: „Wdrożenie programu edukacyjnego «Polityka-Religia-Bezpieczeństwo. Konflikt i próby rozwiązania» w oparciu o współpracę międzynarodową” nr POWR.04.03.00-00-0013/18, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014–2020.

Regulamin rekrutacji dostępny na stronie lidera projektu: www.teologiapolityczna.pl

Literatura podstawowa:

J. Daniélou, Gospel Message and Hellenistic Culture, trans. J. A. Baker, London 1973.

W. Myszor, Chrześcijanie w Cesarstwie Rzymskim II i III wieku, Katowice 2005.

J. Pelikan, Christianity and Classical Culture: The Metamorphosis of Natural Theology in the Christian

Encounter with Hellenism,Yale 1993.

Religia i polityka. Zarys problematyk, red. P. Burgoński, M. Gierycz, Warszawa 2014.

Wybrana literatura uzupełniająca:

R. Ahdar, I. Leigh, Religious Freedom in the Liberal State, Oxford 2013.

M. Beard, J. North, S. Price,Religie Rzymu, Oświęcim 2017.

P. Charanis, Church ans the State in the Late Roman Empire, Tessaloniki 1974.

J. Daniélou, The Lord of History: Reflections on the Inner Meaning of History, London 1958.

J. H. W. G. Liebeschuetz , Barbarians and Bishops. Army, Church, and State in the Age of Arcadius and

Chrysostom, Oxford 1990.

L. D. Lefebure, The Reign of God and Constantine’s Disputed Legacy: Religious Freedom, Sacred Empire,

and the American Experience, [w:] Religion, Authority, and the State. From Constantine to the Contemporary

World, London 2016.

J. Pelikan, The Excellent Empire. The Fall of Rome And the Triumph of the Church, New York 1990.

J. Pelikan, What Has Athens to Do with Jerusalem?: Timaeus and Genesis in Counterpoint, New York 1998.

J. Perkins, Roman Imperial Identities in the Early Christian Era, New York-London 2009.

T. Stępień, Chrześcijanie przeciwko filozofii greckiej. Uwagi na temat antyfilozoficznych postaw apologetów,

Warszawskie Studia Teologiczne XX/1/2007, 103-111.

S. Żuławski, Pax Christiana. Od apokaliptycznych nadziei do sojuszu z Rzymem. Polityczna ewolucja

chrześcijaństwa, Kraków 2016.

Wybór tekstów źródłowych i materiałów prasowych do dyskusji na zajęciach – prowadzący dostarczy

komplet materiałów.

Celem kursu jest osiągnięcie następujących efektów kształcenia:

Wiedza:

1. Student posiada wiedzę na temat kluczowych problemów mniejszości religijnych w obszarze życia

politycznego i społecznego

2. Student posiada wiedzę na temat norm i zwyczajów obowiązujących w różnych religiach

Umiejętności:

1. Student potrafi analizować teksty historyczne i odczytywać je we współczesnym kontekście

2. Student potrafi prowadzić dyskusję wykorzystując wiedzę dotyczącą różnic kulturowych

Kompetencje:

1. Student dostrzega związki między tożsamością religijną oraz porządkiem prawnym państwa

2. Student ma świadomość własnej tożsamości

3. Student potrafi funkcjonować w wielokulturowym świecie (budować w nim relacje i zarządzać

różnorodnością).

Zajęcia w formie konwersatorium. Podstawą do dyskusji będzie lektura tekstów źródłowych i współczesnych

materiałów oraz wspólna ich analiza w trakcie kursu.

Kryteria zaliczenia przedmiotu:

Czynna obecność́ na zajęciach (możliwe dwie nieobecności).

Praca zaliczeniowa – esej na temat ustalony z prowadzącym.

Zajęcia odbywają się on-line (google meet), synchronicznie (wg. planu zajęć, link zostanie przesłany przez usosmail). Nie jest wymagana kamera, posiadanie mikrofonu ułatwi uczestnictwo w zajęciach.