Stosunki polsko-litewskie. Aspekty prawno-ustrojowe
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2200-1CWHP01-OG |
Kod Erasmus / ISCED: |
10.9
|
Nazwa przedmiotu: | Stosunki polsko-litewskie. Aspekty prawno-ustrojowe |
Jednostka: | Wydział Prawa i Administracji |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim Przedmioty ogólnouniwersyteckie społeczne Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Prawa i Administracji |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Założenia (opisowo): | Celem przedmiotu jest ukazanie politycznych i prawnych aspektów stosunków między Koroną Polską a Wielkim Księstwem Litewskim od początku do końca istnienia wspólnego państwa - Rzeczypospolitej. Następnie - opis kształtowania się w XIX i na początku XX wieku nowoczesnych narodów: polskiego i litewskiego, wraz z oczekiwaniami politycznymi tych narodów, przełożonymi na projekty ustrojowe. Wreszcie: ukazanie stosunków miedzy niepodległymi państwami: Republiką Litewską i Rzecząpospolitą w l. 1918-1939 i po rozpadzie ZSRR. Zajęcia ukażą też stereotypy, które zaciążyły nie tylko na stosunkach między społeczeństwami, ale i na polityce zagranicznej państw i ich rozwiązaniach prawno-ustrojowych. A także - na zupełnie współczesnych zadrażnieniach. |
Skrócony opis: |
Celem przedmiotu jest ukazanie nie tylko stosunków polsko-litewskich, ale również tradycji współistnienia wielu narodów i kultur w Rzeczypospolitej. Wskazanie wspólnego dziedzictwa krajów regionu: Litwy, Białorusi, Ukrainy i Polski. Pokazanie mechanizmów, które wpłynęły na tworzenie nowoczesnych państw narodowych, porzucających lub akcentujących - zależnie od potrzeb politycznych wspólną przeszłość i tworzących stosowne rozwiązania prawne. Omówione zostaną oceny stosunków Polski z Wielkim Księstwem Litewskim w poszczególnych historiografiach narodowych. |
Pełny opis: |
Konwersatorium dla I, II, III, IV, V roku studiów. Forma zaliczenia przedmiotu: lista obecności, praca zaliczeniowa. 1. Stan badań. Źródła i opracowania. Wiek XIV: Giedymin a Kazimierz Wielki. Osadnictwo polskie w Wielkim Księstwie Litewskim: ujęcie tradycyjne i jego krytyka. 2. Krewo: geneza, postanowienia, krytyka, polemiki. Między Krewem a Horodłem. Horodło: postanowienia a praktyka. 3. Stosunki Jagiełły i Witolda po Horodle. Kazimierz Jagiellończyk: zerwanie i wznowienie związku. 4. Korona a Litwa na przełomie XV i XVI wieku. Unia lubelska: geneza, postanowienia. Ujęcie porównawcze. 5. Między unią a coaequatio iurium. Układ w Niemieży i ugoda kiejdańska: spory o interpretację. Postanowienie wileńskie: raczej falsyfikat? Korona a Litwa w epoce saskiej. 6. Panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego. Spory o model Rzeczypospolitej w dobie Sejmu Wielkiego. Koncepcje odbudowy Wielkiego Księstwa Litewskiego w początkach XIX stulecia. 7. Znaczenie Wielkiego Księstwa Litewskiego dla nowoczesnego narodu litewskiego i białoruskiego. Romantyzm wobec kultury i języka litewskiego. Odrodzenie narodowe: geneza, tło porównawcze. Aušra i jej znaczenie. 8. Rosja wobec narodowego ruchu Litwinów. Polacy a litewskie odrodzenie. Polski ruch polityczny na ziemiach Litwy i Białorusi po 1905 r. Litewskie partie polityczne. Koncepcje urządzenia ziem b. Wielkiego Księstwa Litewskiego w polskiej i litewskiej myśli politycznej podczas I wojny światowej. 9. Taryba i jej polityka. Fakty dokonane: J. Piłsudski i odezwa wileńska. Wilno wraz z okręgiem latem i jesienią 1920 roku. Umowa suwalska. Litwa Środkowa. Sejm Wileński. Włączenie Ziemi Wileńskiej. Zatwierdzenie: iunctim Wilno i Kłajpeda. 10. Okres międzywojenny: poufne kontakty i negocjacje międzyrządowe. Położenie mniejszości polskiej na Litwie i litewskiej w Polsce. Przełom 1938 roku. 11. Litwa a Polska w czasie kampanii 1939 roku. Układ Litwy z ZSRR. Zajęcie Wilna. Polityka wobec ludności anektowanego obszaru (na tle pozostałych okupacji). Wcielenie Litwy do ZSRR. 12. Wojna: próby porozumienia polsko-litewskiego. Konflikty. 13. Litewska SRR: położenie ludności polskiej. Repatriacje. 14. Po 1989 roku: litewska scena polityczna, Związek Polaków na Litwie. Konflikty. 15. Traktat z 26 IV 1994 r.: geneza, spory, postanowienia. Obecne położenie ludności polskiej w Republice Litewskiej i litewskiej w RP. Stosunki międzypaństwowe. Perspektywy. |
Literatura: |
1. G. Błaszczyk, Dzieje stosunków polsko - litewskich, t. I, Poznań 1998 t. II: Od Krewa do Lublina, cz. 1, Poznań 2007; Z. Kiaupa, J. Kiaupienė, A. Kuncevičius, Historia Litwy. Od czasów najdawniejszych do 1795 r., Warszawa 2007; A. Rachuba, Z. Kiaupa, J. Kiaupienė, Historia Litwy. Dwugłos polsko-litewski, Warszawa 2008; Unia lubelska i tradycje integracyjne w Europie Środkowo - Wschodniej, red. J. Kłoczowski et. al., Lublin 1999; J. Malec, Szkice z dziejów federalizmu i myśli federalistycznej w czasach nowożytnych, Kraków 1999; Pozostawione historii. Litwini o Polsce i Polakach, red. K. Korzeniewska, V. Sirutavičius, Kraków 1999, H. Wisner, Litwa i Litwini, s.l. 1991, Kaunas 1993; J. Bardach, O dawnej i niedawnej Litwie, Poznań 1988; K. Błachowska, Wiele historii jednego państwa. Obraz dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego do 1569 roku w ujęciu historyków polskich, rosyjskich, ukraińskich, litewskich i białoruskich w XIX wieku, Warszawa 2009. |
Efekty uczenia się: |
WIEDZA 1. Poznanie historii stosunków między państwami i społeczeństwami Polski i Litwy . 2. Zrozumienie historycznych uwarunkowań tych stosunków w chwili obecnej 3. Poznanie podstawowych instytucji dawnego prawa politycznego Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. 4. Świadomość mechanizmów tworzenia się nowoczesnych narodów w XIX-XX wieku. UMIEJĘTNOŚCI 1. Dostrzeganie analogii między kształtem stosunków polsko – litewskich w różnych epokach a stosunkami międzynarodowymi innych państw Europy Środkowej i Wschodniej (Węgry, Słowacja, Rumunia i in.) 2. Uzasadnianie poglądów w dyskusji w grupie. 3. Ukształtowanie podejścia porównawczego w analizie stosunków międzynarodowych w regionie. POSTAWY 1. Krytyczny stosunek do prezentowanych rozwiązań w zakresie polityki międzynarodowej, możliwość ukazania ich zalet a także słabości. 2. Zrozumienie, że krytyczna postawa wobec zjawisk jest podstawą pracy naukowej; 3. Dostrzeżenie różnicy między rozumowaniem naukowym i potocznym 4. Dopuszczenie pluralizmu opinii w naukowej dyskusji . |
Metody i kryteria oceniania: |
Przedmiot zalicza nieprzekroczenie limitu nieobecności (3), praca zaliczeniowa (wedle wyboru zainteresowanej/go: referat wygłoszony na zajęciach, esej) oraz aktywność podczas samych zajęć. |
Praktyki zawodowe: |
brak |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.