Wychowanie w rodzinie na przełomie XIX i XX wieku
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2300-WwR |
Kod Erasmus / ISCED: |
05.001
|
Nazwa przedmiotu: | Wychowanie w rodzinie na przełomie XIX i XX wieku |
Jednostka: | Wydział Pedagogiczny |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | monograficzne |
Założenia (opisowo): | Poznanie zróżnicowanych społecznie metod i śrdoków wychowania w rodzinach polskich w warunkach braku samodzielności politycznej społeczeństwa polskiego pod zaborami. Specyfika szkolnictwa pod zaborami i jego zadania wynarodowiające. Rodzina a szkoła zaborcza: specyfika rodziny szlacheckiej, chłopskiej, mieszczańskiej w zakresie przekazu języka, kultury i tradycji narodowej. Rola inteligencji w organizowaniu opieki i kształcenia młodego pokolenia z "nizin" społecznych. Dorobek inteligencji w dziedzinie organizacji polskiej tajnej szkoły na wsi. Polskie czasopiśmiennictwo edukacyjne przełomu XIX i XX wieku i jego społeczna i pedagogiczna funkcja. |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Polityka szkolna państw zaborczych od lat 60. XIX wieku: germanizacja szkoły w zaborze pruskim, rusyfikacja - w rosyjskim; językowe unarodowienie szkół w Galicji (zabór austriacki); cel szkoły: wychowanie lojalnych poddanych cesarstwa. Programy wychowawcze rodziny szlacheckiej, mieszczańskiej, inteligenckiej, robotniczej, chłopskiej. Rodzina a szkoła: szkoły publiczne; szkoły prywatne; tajne nauczanie (zabór pruski i Królestwo Polskie). Szkoła galicyjska a kształtowanie postawy lojalności wobec Cesarstwa Austro-Węgierskiego. Znaczenie wychowania domowego, czasopism oraz Kościoła dla podtrzymania świadomości narodowej Polaków pod panowaniem niemieckim (w zaborze pruskim). Rodzina a dążenia edukacyjne młodych. „Uniwersytet Latający” w Warszawie, Wyższe Kursy Naukowe dla Kobiet w Krakowie. Polki na W. K.N. w Petersburgu. Kobiety na Uniwersytecie Jagiellońskim i Lwowskim. Wyjazdy na studia w uniwersyteyach zachodnio-europejskich. Czasopisma pedagogiczne |
Pełny opis: |
Polityka szkolna państw zaborczych od lat 60. XIX wieku: germanizacja szkoły w zaborze pruskim, rusyfikacja - w rosyjskim; językowe unarodowienie szkół w Galicji (zabór austriacki); cel szkoły: wychowanie lojalnych poddanych cesarstwa. Funkcja wychowawcza rodziny wobec polityki edukacyjnej państw zaborczych: wychowanie i nauczanie domowe jako obrona przed wynarodowieniem młodzieży. Programy wychowawcze rodziny szlacheckiej, mieszczańskiej, inteligenckiej, robotniczej, chłopskiej. Warstwa inteligencka a potrzeby edukacyjne dzieci z warstwy chłopskiej, robotniczej i ze środowisk „zagrożonych” w miastach. Droga synów chłopskich do studiów uniwersyteckich oraz do kariery w zawodach inteligenckich. Rodzina a szkoła: szkoły publiczne; szkoły prywatne; tajne nauczanie (zabór pruski i Królestwo Polskie). Szkoła galicyjska a kształtowanie postawy lojalności wobec Cesarstwa Austro-Węgierskiego. Wspieranie tajnego nauczania (w języku polskim oraz wiedzy o kraju ojczystym), w żeńskich i męskich szkołach prywatnych a także w domach w byłym Królestwie Polskim. Znaczenie wychowania domowego, czasopism oraz Kościoła dla podtrzymania świadomości narodowej Polaków pod panowaniem niemieckim (w zaborze pruskim). Rodzina jako czynnik wspierający inicjatywy edukacyjne młodego pokolenia: tajne Wyższe Kursy Naukowe dla Kobiet („Uniwersytet Latający”) w Warszawie - udostępnianie mieszkań dla potrzeb „UL”. Otwarcie wykładów „Uniwersytetu Latającego” dla młodzieży męskiej, studentów Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego i Instytutu Politechnicznego. Wykładowcy „Uniwersytetu Latającego” (Jan Władysław Dawid, Stanisław Karpowicz, Ludwik Krzywicki i inni). Wyższe Kursy Naukowe dla Kobiet (Kursy Baranieckiego) w Krakowie przy Uniwersytecie Jagiellońskim. Polki na Wyższych Kursach Naukowych dla Kobiet przy Uniwersytecie Petersburskim (np. Maria Weryho - Radziwiłłowiczowa). Możliwości kształcenia uniwersyteckiego kobiet w Galicji (polskie Uniwersytety: Jagielloński w Krakowie i Lwowski). Studia kobiet z różnych stron ziem polskich na obydwu uniwersytetach. Wyjazdy na studia w uniwersytetach zachodnio-europejskich (np. Maria Skłodowska Curie, Józefa Joteyko). Stosunek rodziców do strajku szkolnego w 1905 r. w byłym Królestwie Polskim; wspieranie rozwoju szkoły polskiej. Rozwój czasopism pedagogicznych i „pedagogizacja” czasopism kierowanych do kobiet. |
Literatura: |
Opracowania: B. Baranowski, Życie codzienne wsi między Wartą a Pilicą w XIX w., 1969; T. Epstein, Edukacja dzieci i młodzieży w polskich rodzinach ziemiańskich na Wołyniu, Podolu i Ukrainie w II połowie XIX wieku, 1998; K. Dormus, Problematyka wychowawczo-oświatowa w prasie kobiecej Zaboru Austriackiego w latach 1826-1918, 2006; K. Jakubiak (red.), Rodzina jako środowisko wychowawcze w czasach nowożytnych, 1995; K. Jakubiak, G. Karłowska, M. Nawrot, A. Winiarz (red.), Źródła do dziejów nauczania domowego dzieci polskich w XIX i początku XX wieku, 2006; K. Jakubiak, A. Winiarz (red.), Wychowanie w rodzinie polskiej od schyłku XVIII do połowy XX wieku. Zbiór studiów, 2000; K. Jakubiak, A. Winiarz (red.), Nauczanie domowe dzieci polskich od XVIII do XX wieku. Zbiór studiów, 2004 W. Jamrożek, D. Żołądź – Strzelczyk, Rola i miejsce kobiet w edukacji kulturze polskiej, t. 1, 1998; t. 2, 2001; W. Jamrożek, K. Kabacińska, K. Ratajczak i W. Szulakiewicz, Powiązania rodzinne wśród twórców polskiej teorii i praktyki edukacyjnej, 2007; A. Żarnowska, Klasa robotnicza Królestwa Polskiego 1870-1914, 1974; Wybrane teksty źródłowe: A. Denisiuk, K. Jakubiak (wybór i oprac.), Źródła do dziejów wychowania w rodzinie polskiej w XIX i początkach XX wieku, 2001; I. Daszyński, Pamiętnik, t. I, 1957; B. Longchamps de Beriere, Ochrzczony na szablach powstańczych … Wspomnienia (1884-1918), 1983 F. Magryś, Żywot chłopa-działacza. Oprac. S. Inglot z przedmową F. Bujaka, 1932; J. Stapiński, Pamiętnik, 1958 W. Witos, Moje wspomnienia,1978 |
Efekty uczenia się: |
WIEDZA -zna tradycje narodzin nurtów i systemów pedagogicznych oraz subdyscyplin -zna terminologię pedagogiczną i jej źródła -zna miejsce pedagogiki w systemie nauk społeczno-humanistycznych -zna wybrane koncepcje pedagogiczne -zna różne struktury społeczne i ich związek z edukacją i wychowaniem -zna sposoby i procesy rozwoju środków komunikacji społecznej (rękopis, druk, prasa, fotografia) -zna podstawowe teorie wychowania i uczenia się i ich procesy rozwojowe UMIEJĘTNOŚCI -potrafi krytycznie analizować przekazy źródłowe właściwe w pracy pedagoga (teoretyczne traktaty pedagogiczne, podręczniki szkolne, dzienniki, filmy). -potrafi samodzielnie poszukiwać wiedzy wykorzystując do tego odpowiednie źródła - potrafi konstuować spójne wypowiedzi na tematy historyczno-pedagogiczne używając języka specjalistycznego. -potrafi wykorzystać różne techniki komunikacyjne. - potrafi uczestniczyć w dyskusji, podbudowując wypowiedź poglądami różnych autorów pedagogicznych. -potrafi pracować w zespole. KOMPETENCJE SPOŁECZNE -ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego społeczności lokalnej i globalnej -dokonuje samooceny własnych kompetencji -ma świadomość znaczenia nauk pedagogicznych i ich zastosowania w działaniach społecznych i zawodowych -ma reflekcje na temat etyki zawodowej |
Metody i kryteria oceniania: |
Obecność na wykładach; Esej na podstawie wybranej literatury. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.