(in Polish) Sztuka antyczna w źródłach literackich

Podstawowym celem zajęć jest wskazanie, że historia sztuki starożytnej rozumiana jako analiza zjawisk artystycznych i śledzenie ich ewolucji powstała już w starożytności, o czym świadczą różne dzieła autorów greckich i łacińskich. Lektura tekstów i komentarz, niekiedy w zestawieniu ze źródłami ikonograficznymi, pozwala uświadomić sobie, że nasz obraz sztuki antycznej w dużej mierze jest uwarunkowany terminami, pojęciami, kategoriami opisu, ocenami estetycznymi, przekazanymi nam przez Platona, Arystotelesa, Cycerona, Witruwiusza, Pliniusza Starszego, Plutarcha, Lukiana i wielu innych pisarzy.

Obraz sztuki antycznej i działalności artystycznej zawarty w literackich dziełach starożytnych Greków i Rzymian pozwala zrozumieć, jak bardzo uwarunkował on narodziny historii sztuki jako dyscypliny naukowej w czasach nowożytnych. Przynajmniej do końca XIX w. analiza zjawisk artystycznych posługiwała się pojęciami i kategoriami opisu wypracowanymi już w starożytności. Naśladowanie natury w sztukach plastycznych, teoria piękna w sztuce i jego rozumienie, pojęcia klasycyzmu, ewolucji zjawisk artystycznych, ich rozwoju i upadku, społeczna funkcja artystów stanowią zjawiska szeroko analizowane przez pisarzy antycznych. Zastanawiali się oni nad granicami twórczości artystycznej i różnicami między literaturą i sztukami plastycznymi zawartymi w słynnym haśle ut pictura poesis, a liczne opisy dzieł sztuki w literaturze antycznej (ekphrasis) podkreślały cechy charakterystyczne różnych rodzajów twórczości. Ciekawe są również komentarze dotyczące kolekcjonerstwa i rynku dzieł sztuki, powstawania muzeów publicznych i prywatnych i w tym kontekście warto przyjrzeć się ocenie zjawiska tworzenia kopii dzieł sztuki oraz ich konserwacji.

M. Letizia Gualandi, L'antichità classica. Le fonti per la storia dell'arte, Roma 2014,

G. Becatti, Arte e gusto negli scrittori latini, Firenze 1951,

A. Reinach, Recueil Milliet. Textes grecs et latins relatifs à l'histoire de la peinture ancienne, Paris 1921, ed. A. Rouveret, Paris 1985,

J.J. Pollitt, The Ancient View of Greek Art: Criticism, History and Terminology, New Haven-London 1974,

J.J. Pollitt, The Art of Ancient Greece: Sources and Documents, Cambridge 1990,

J.J. Pollitt, The Art of Rome: Sources and Documents, Cambridge 1983,

A. Świderkówna (red.), Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1990,

J.A. Ostrowski, Słownik artystów starożytności, Katowice 1994.

Przede wszystkim zdobycie umiejętności analizy antycznych źródeł literackich i tym samym poszerzenie indywidualnego warsztatu archeologa klasycznego. W szczególności student uzyskuje wiedzę o powiązaniach archeologii z innymi dyscyplinami naukowymi (K_W 06), potrafi analizować i wykorzystywać teksty źródłowe przydatne w pracy archeologa (K_U 11) i rozumie znaczenie źródeł pisanych w pracy archeologa (K_K 02).

Krótka, ale samodzielna analiza w formie pisemnej jednego ze źródeł literackich.