Popular Literature

Wykład prezentuje podstawowe zagadnienia interpretacyjne związane z literaturą popularną: jej źródła, przemiany topiki i konwencji gatunkowych, newralgiczne zjawiska współczesne. Kolejne wykłady są poświęcone gatunkom i konwencjom literackim – w ujęciu diachronicznym, w odniesieniu do klasyki literatury popularnej i tekstów najnowszych, przeznaczonych dla odbiorcy dorosłego i czytelnika dziecięcego. Podejmowane zagadnienia będą rozpatrywane m.in. w aspektach: historycznoliterackim, genologicznym, socjologiczno-rynkowym.

Wykład rozpoczynają zagadnienia definicyjne oraz związane ze strukturą literatury popularnej, problematyka wartościowania i kiczu. Kolejne wykłady koncentrują się wokół narodzin i rozwoju konwencji gatunkowych i gatunków literatury popularnej, relacji między nimi. Na przykładach wybranych dzieł literackich ukazuje się estetykę i wizję świata literatury popularnej oraz związane z tym charakterystyczne dla niej konwencje i klisze.

Kolejne tematy będą prezentowane w ujęciu przekrojowym. Uwzględnione zatem zostaną teksty zarówno należące do klasyki literatury popularnej, jak i utwory najnowsze; te przeznaczone dla odbiorcy dorosłego, jak i te dla czytelnika dziecięcego. Omówione zostaną także relacje między literaturą popularną a dziecięcą i młodzieżową: wyróżniki, nurty i odmiany typowe dla literatury popularnej występujące w literaturze dla niedorosłego odbiorcy oraz tematy i konwencje zaczerpnięte z literatury tradycyjnie uznawanej za dziecięcą, a pojawiające się w literaturze popularnej adresowanej do dojrzałego odbiorcy.

Podejmowane w trakcie wykładu zagadnienia będą rozpatrywane w aspektach: historycznoliterackim, genologicznym, socjologiczno-rynkowym.

• P. Bohusiewicz, Uczłowieczanie superbohaterów we współczesnej kulturze popularnej [w:] Fantastyczność i cudowność. Mit – literatura – tajemnica, red. W. Gruszczyński, T. Ratajczak, B. Trocha, 2013

• R. Caillois, Odpowiedzialność i styl. Eseje, wyb. M.Żurowski, 1967

• P. Ciećwierz, Synowie Kaina, córy Lilith... Rzecz o wampirach w fantasy, 2009

• K. Dmitruk, Kultura popularna – obieg – literatura, „Literatura i Kultura Popularna” 1992, t. 2

• J. Dunin, Papierowy bandyta. Książka kramarska i brukowa w Polsce, 1974

• U. Eco, Superman w literaturze masowej, 1996

• A. Gemra, Od gotycyzmu do horroru. Wilkołak, wampir i Monstrum Frankensteina w wybranych utworach, 2008

• Harry Potter. Fenomen społeczny – zjawisko literackie – ikona popkultury, red. W. Kostecka, M. Skowera, 2014

• A. Has-Tokarz, Horror w literaturze współczesnej i filmie, 2010

• A. Jaworek, Powieść graficzna jako opowiadanie multimedialne, „Studia Kulturowe” 3/2012

• J. Kolbuszewski, Od Pigalle po kresy. Krajobrazy literatury popularnej, 1994

• A. Kotas, „Zaradne kobiety zasługują na miłość”. O powieściach Rodziewiczówny i Kalicińskiej, w: Literatura popularna. T. 1: Dyskursy wielorakie, red. E. Bartos, M. Tomczok, 2013

• P. Kowalski, (Nie)bezpieczne światy masowej wyobraźni, 1999

• M. Krajewski, Kultury kultury popularnej, 2003

• E. Kraskowska, O tak zwanej „kobiecości” jako konwencji literackiej, w: Krytyka feministyczna – siostra teorii i historii literatury, red. G. Borkowska, L. Sikorska, 2000

• S. Lasić, Poetyka powieści kryminalnej: próba analizy strukturalnej, 1976

• T.Z. Majkowski, W cieniu białego drzewa. Powieść fantasy w XX wieku, 2013

• Z. Marecki, Modele wiejsko-prowincjonalnej arkadii i jej funkcje we współczesnej polskiej powieści dla kobiet, „Świat Tekstów. Rocznik Słupski” 2014, nr 12

• A. Martuszewska, „Ta trzecia”. Problemy literatury popularnej, 1997

• A. Niewiadowski, A. Smuszkiewicz, Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej, 1990

• R. Nowakowski, Żywy trup. Jak kultura popularna reprodukuje lęk przed wykluczeniem, „Kultura Popularna” 2013, nr 2

• J. Nowakowski, W kręgu obiegowych ideałów estetycznych. Szkice o literaturze popularnej, 1980

• M. Pustowaruk, Od Tolkiena do Pratchetta. Potencjał rozwojowy fantasy jako konwencji literackiej, 2009

• J. Ruszała, Robinson w literaturze polskiej, 1998

• J. Siewierski, Powieść kryminalna, 1979

• K. Slany, Puer Horroris w literaturze i kulturze dziecięcej, „Kwartalnik Polonistyczny. Konteksty Kulturowe”, 2009

• Słownik literatury popularnej, red. T. Żabski, 1997, 2006

• A. Smuszkiewicz, Stereotyp fabularny fantastyki naukowej, 1980

• J. Szyłak, Komiks. Świat przerysowany, 1998

• M. Tkacz, Baśnie zbyt prawdziwe. Trzydzieści lat fantasy w Polsce, 2012

• K. Uniłowski, Fantastyka i realizm, w: Literatura popularna. T. 2: Fantastyczne kreacje światów, pod red. E. Bartos i in., 2014

• A. Wróblewska, Władza w komiksach na przykładzie narracji o Batmanie, w: Wybory popkultury. Relacje kultury popularnej z polityką, ideologią i społeczeństwem, red. K. Kowalczyk, J. Płoszaj, 2014

• M. Wydmuch, Gra ze strachem. Fantastyka grozy, 1975

Po zakończeniu zajęć student:

wiedza

– zna źródła literatury popularnej i rozumie, jakie były mechanizmy jej ewolucji,

– charakteryzuje różnorodne współczesne literackie zjawiska i tendencje oraz obszary problemowe związane z literaturą popularną,

– rozpoznaje swoistość odmian gatunkowych literatury popularnej,

– zna wybrane narzędzia polskiej i zachodniej metodologii badań literatury popularnej;

umiejętności

– charakteryzuje poszczególne odmiany powieści z obszaru literatury popularnej,

– rozpoznaje, nazywa i analizuje wybrane tendencje i zjawiska literackie charakterystyczne dla literatury popularnej,

– potrafi odpowiednio dobierać instrumenty analizy literatury popularnej i za ich pomocą interpretować dzieła i zjawiska;

kompetencje społeczne

– rozumie zjawiska literackie i socjologiczne związane z literaturą popularną, jest więc świadomym użytkownikiem kultury popularnej,

– postrzega i interpretuje utwory i zjawiska przynależne kulturze popularnej w odpowiednim kontekście literackim i kulturowym,

– rozumie i docenia wagę profesjonalnej wiedzy historyczno- i teoretycznoliterackiej

końcowy pisemny test zaliczeniowy na ocenę