Writing of a Critical Text (Artistic, Scientific etc.)

Celem zajęć jest teoretyczne, a przede wszystkim praktyczne zapoznanie studentów z zasadami konstruowania i najważniejszymi gatunkami tekstów krytycznych (np. recenzja, szkic krytyczny czy pamflet, których przedmiotem mogą być zarówno utwory literackie, jak i dzieła filmowe, plastyczne czy teksty elektroniczne). W ujęciu porównawczym dyskutowane będą też różnice pomiędzy tekstami sytuowanymi w obrębie krytyki artystycznej oraz wypowiedziami klasyfikowanymi jako formy krytyki naukowej. W centrum uwagi pojawią się takie kwestie jak: problemy kryteriów wartościowania i kompetencji krytyka, cele i funkcje różnych odmian wypowiedzi krytycznej, zagadnienia konstuowania wypowiedzi o charakterze metakrytycznym oraz problem trudności związanych z recenzowaniem dzieł sytuujących się na pograniczu obiegów artystycznych. Zajęcia uczyć będą nie tylko sztuki kompozycji, lecz także analizy stylów argumentacji, które mają wpływ na zaprojektowane w tekście modele jego odbioru.

Celem zajęć jest zapoznanie studentów (teoretyczne, a przede wszystkim praktyczne) z regułami konstruowania i najważniejszymi gatunkami tekstów krytycznych (takimi jak: recenzja, szkic krytyczny czy pamflet), których przedmiotem mogą być zarówno utwory literackie, jak i dzieła filmowe, plastyczne czy teksty elektroniczne). Zaprezentowane one zostaną podczas warsztatów w ujęciu porównawczym. Podczas spotkań tematem dyskusji staną się podstawowe różnice pomiędzy tekstami krytycznymi sytuowanymi w obrębie krytyki artystycznej oraz wypowiedziami oceniającymi klasyfikowanymi jako formy krytyki naukowej. Tworzenie obu typów tekstu będzie sukcesywnie ćwiczone podczas zajęć. W centrum uwagi pojawią się także tak istotne kwestie jak: problemy kryteriów wartościowania i kompetencji krytyka, cele oraz funkcje różnych odmian wypowiedzi krytycznej, zagadnienia konstruowania wypowiedzi o charakterze metakrytycznym oraz problem trudności związanych z recenzowaniem dzieł sytuujących się na pograniczu obiegów artystycznych. Zajęcia uczyć będą nie tylko sztuki kompozycji, lecz także analizy stylów argumentacji możliwych do zastosowania w tekście krytycznym, które nie pozostają bez wpływu na zaprojektowane w tekście modele jego odbioru. Warsztaty uwrażliwiać mają także studentów na specyfikę wypowiedzi oceniającej ujmowaną ze względu na medium, za pośrednictwem którego tekst krytyczny trafia do odbiorcy.

Zajęcia służyć mają przede wszystkim wypracowaniu i doskonaleniu własnego warsztatu krytycznego uczestników spotkań. Program wzbogacony został o liczne przykłady tekstów krytycznych podawane w celu przybliżenia uczestnikom cech dyskursów krytyki artystycznej (w tym także literackiej) i naukowej, prezentacji wyrazistych stanowisk w tej dziedzinie oraz głośnych, opiniotwórczych polemik począwszy od dwudziestolecia międzywojennego na czasach współczesnych skończywszy. Zajęcia stanowić mają motywację dla osób biorących udział w warsztatach do systematycznego podejmowania samodzielnych prób w zakresie pisania tekstu krytycznego, jak również kształtować u słuchaczy pogłębioną samoświadomość metateoretyczną.

„Kartografowie dziwnych podróży”. Wypisy z polskiej krytyki literackiej XX wieku, oprac. M. Wyka i in., Kraków 2004.

D. Kozicka, „Chamuły”, „gnidy”, „przemilczacze”. Antologia dwudziestowiecznego pamfletu polskiego, Kraków 2010.

Badania nad krytyką literacką, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław 1974.

Badania nad krytyką literacką, seria 2., pod red. M. Głowińskiego i K. Dybciaka, Wrocław 1984.

Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku. Między rynkiem a uniwersytetem, oprac. D. Kozicka i T. Cieślak-Sokołowski, Kraków 2007.

J. Sławiński, Funkcje krytyki literackiej [w:] idem, Dzieło – język – tradycja, Warszawa 1974.

M. Porębski, Pożegnanie z krytyką, Kraków 1966; Rola krytyki w: idem, Ikonosfera, Warszawa 1972.

„Była sobie krytyka… Wybór tekstów z lat dziewięćdziesiątych i pierwszych”, wstęp Dariusza Nowackiego i Krzysztofa

Uniłowskiego, Katowice 2003.

J. Jarzębski, Apetyt na przemianę. Notatki o prozie współczesnej, Kraków 1997.

Wolny-Zmorzyński K., Kaliszewski A., Gatunki dziennikarskie. Teoria-praktyka-język, Warszawa 2006.

Marek Hendrykowski, „Słownik terminów filmowych”, Poznań 1994.

„Publicystyka filmowa 1918-39”, „Kwartalnik Filmowy”, 1962, nr 1/2 s. 3-143.

S. Morawski, „U podstaw krytyki filmowej”, „Kwartalnik Filmowy” 1963, nr 1/2.

„Problemy polskiej krytyki filmowej”, „Kwartalnik Filmowy” 1963, nr 1/2, s. 3-106.

A. Jackiewicz, „Krytyka literacka i filmowa”, [w:] idem, „Film jako powieść XX wieku”, Warszawa 1968, s. 395-409,

Mirosław Przylipiak, „O analitycznym modelu krytyki filmowej”, [w:] „Film. Krytyka i estetyka”, Wrocław 1991, s. s. 23-35.

Po ukończeniu warsztatów „Pisanie tekstu krytycznego (przekazu artystycznego, naukowego i in.)” student:

– sprawnie analizuje (także w ujęciu porównawczym) różne typy tekstów krytycznych;

– rozpoznaje gatunki tekstu krytycznego;

– potrafi samodzielnie skonstruować tekst krytyczny (sytuujący się zarówno w obrębie krytyki artystycznej, jak i naukowej);

– wyjaśnia, na czym polegają zastosowane w wypowiedzi krytycznej style argumentacji;

– potrafi napisać tekst krytyczny utrzymany w poetyce gatunków takich jak recenzja, szkic krytyczny, pamflet

– wyczerpująco analizuje i omawia różnice pomiędzy tekstami krytycznymi ze względu na medium, za pośrednictwem którego trafiają one do odbiorcy.

– rozpoznaje kryteria wartościowania zastosowane w wypowiedziach o charakterze oceniającym;

– wskazuje i omawia główne problemy krytyki artystycznej i naukowej;

– sprawnie buduje teksty metakrytyczne.

Metody i kryteria uwzględniane przy zaliczeniu zajęć to:

- systematyczne uczestnictwo w zajęciach,

- znajomość wymaganej literatury,

- aktywność w czasie warsztatów (ocena ciągła),

- pozytywna ocena pisanych w trakcie warsztatów prac pisemnych (np. recenzji, szkicu krytycznego, pamfletu)

- pozytywna ocena końcowej pracy zaliczeniowej.