Teoria literatury I

obowiązkowe

Znajomość lektur wynikających z programu studiów pierwszego stopnia (w tym: literatura białoruska, polska i powszechna).

Celem zajęć jest prezentacja głównych kierunków i szkół literacko-filozoficznych oraz ich oddziaływania na literaturę białoruską, a także omówienie typowych dla literatury białoruskiej gatunków literackich.

W ramach przedmiotu omawiane są główne kierunki i szkoły literacko-filozoficzne w starożytnej Grecji i Rzymie, założenia i programy epoki Średniowiecza, Renesansu. Podkreśla się znaczenie Włoch i Francji w rozwijaniu ideologii renesansowej w sztuce i literaturze krajów europejskich. Ponadto zajęcia koncentrują się na analizie założeń programowych klasycyzmu, sentymentalizmu i romantyzmu. Wskazuje się na rolę realizmu krytycznego w rozwoju gatunków prozatorskich (szkic, opowiadanie, nowela, przypowiastka, opowieść, powieść). Omawiane są poglądy filozofów i myślicieli kształtujących nowe modernistyczne spojrzenie na świat i człowieka. Prezentowane są założenia i estetyka ważniejszych kierunków modernistycznych jak impresjonizm, symbolizm, futuryzm, imażynizm, akmeizm z odniesieniem do literatur słowiańskich (rosyjskiej, polskiej i białoruskiej). Na przykładzie wybranych utworów z lat 20.-30. określa się istotę "maładniakizmu", "uzwyszanstwa", aktywizmu oraz realizmu socjalistycznego. Wskazuje się na najważniejsze kierunki zmian w literaturze białoruskiej po rozpadzie ZSRR (wpływ postmodernizmu, filozofii egzystencjalnej, teatru absurdu).

1. Arkusz A., Wyprabawannie rozwojem: artykuły, ese, hutarki, interwiju, Połacak 2000. 2. Bahdanowicz I., Awangard i tradycja. Biełaruskaja paezija na chwali nacyjanalnaha adradżennia, Mińsk 2001.

3. Barszczeuski L., Litaratura ad starażytnaści da paczatku epochi ramantyzmu, Mińsk 2003.

4. Barszczeuski L.Tyczyna M., Wasiuczenka P. Biełaruskaja litaratura i swiet ad epochi ramantyzmu da naszych dzion. Papularny narys, Mińsk 2006.

5. Bielski A. I., Suczasnaja biełaruskaja literatura. Stanaulennie i razwiccio tworczych indywidualnasciau (80-90-ja hh.). Wuczebna-mietadyczny dapamożnik dla nastaunikau, Mińsk 1997.

6. Boriew J., Estietika. Tieoryja literatury. Encykłopiediczeskij słowar' tierminow, Moskwa 2003.

7. Akudowicz W., Razburyć Paryż, Mensk 2004.

8. Kasack W., Leksykon literatury rosyjskiej XX wieku. Od początku stulecia do roku 1996, przekład, opracowanie, bibliografia polska i indeks osób B. Kodzis, Wrocław 1996.

9. Łamieka L., Łamieka N., Suczasnaja biełaruskaja literatura. Analiz tworu. Materyjały da ekzamienu, Mińsk 2003.

10 .Łazaruk M., Teoryja litaratury, Mińsk 1971.

11. Maksimowicz W. A., Szypszynawy kraj. Staronki biełaruskaj litaratury 20-30-ch hh. XX st. Dapamożnik dla nastaunikau. Mińsk 2002.

12. Skwarczyńska S., Teoria badań literackich za granicą, t.1 cz. 1-2. Łódź 1956-1966, t. 2 cz.1-2. Łódź 1974-1981.

Po ukończeniu przedmiotu student:

1. WIEDZA:

- prezentuje pogłębioną znajomość specyfiki metodologicznej i przedmiotowej oraz terminologię wykorzystywaną w badaniach językoznawczych i literaturoznawczych na poziomie rozszerzonym

- zna główne teorie badań literaturoznawczych i językoznawczych oraz filologiczne metodologie badawcze

- rozumie proces historycznoliteracki na Białorusi

- rozpoznaje twórców i poszczególne dzieła literatury białoruskiej, w tym w sposób szczegółowy od lat 80. XX wieku

- rozumie specyfikę tradycji białoruskiej w odniesieniu do metod analizy i interpretacji literatury

- rozumie specyfikę języka lub literatury białoruskiej w odniesieniu do innych języków lub literatur

2. UMIEJĘTNOŚCI:

- potrafi analizować dzieła literackie z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów oraz interpretować ich znaczenie

- potrafi sporządzać samodzielne analizy literackie lub lingwistyczne o charakterze porównawczym z wykorzystaniem odpowiednich metod i narzędzi badawczych

- potrafi rozpoznać najważniejsze białoruskie dzieła literackie, w tym w sposób szczegółowy powstałe od lat 80. XX wieku i dokonać ich krytycznej analizy i interpretacji

- potrafi ocenić znaczenie dorobku poszczególnych twórców literatury białoruskiej na tle światowego procesu historyczno-kulturowego

- potrafi wykorzystywać poszerzoną terminologię literacką w procesie analizy utworów

- umie wykorzystać w procesie interpretacyjnym metody badawcze różnych szkół teoretycznych

- potrafi wykorzystywać rozszerzone terminy lingwistyczne w procesie analizy zjawisk językowych

- potrafi prezentować poglądy badaczy dotyczące literatury białoruskiej i języka białoruskiego i formułować wnioski oraz tworzyć syntetyczne podsumowania dotyczące rozwoju literatury i języka

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

Obecność i aktywność na zajęciach, czynny udział w pracach nad prezentacjami. Ocena pracy studenta w trakcje zajęć będzie brana pod uwagę przy zaliczeniu zajęć oraz na egzaminie końcowym.