Problems of culture of the countries of the East and Central Europe (I) - Germany

Celem zajęć jest ukazanie specyfiki kultury Niemiec, czynników kształtujących historycznie jej swoistość oraz tych, które decydują o jej złożoności i niejednorodności.

Poszczególne aspekty kultury omawiane są przez pryzmat wybranych problemów, zjawisk i procesów i ich wpływu na kształt omawianej kultury. Wszystkie wymienione ujęcia spajać ma w ramach zajęć przyjęcie perspektywy antropologicznej jako źródła kategorii i metod opisu oraz analizy omawianych płaszczyzn kultury.

W centrum zajęć znajduje się wybór zagadnień i mitów ważnych dla kultury niemieckiej choć nie tylko, poruszane zagadnienia przedstawiane są również w kontekście problemów charakterystycznych w zasadzie dla całej Europy Środkowo-Wschodniej (konflikty zbrojne, stereotypy, problemy dominacji religijnej).

Jeśli to tylko możliwe, zagadnienia przedstawione są w oparciu o materiały audiowizualne dobrane przez prowadzącego (zdjęcia, fragmenty filmowe, fragmenty spektakli telewizyjnych, prezentacje multimedialne).

Zajęcia konwersatoryjne są przestrzenią do dyskusji i rozmowy. Zajęciom będzie towarzyszyć lektura (różnego typu), udostępniona studentom przez prowadzącego.

Omówione zostaną następujące zagadnienia:

1. Zarys problemów dotyczących kultury niemieckiej („Drang nach Osten”, „Sonderweg”, itd.); problematyka wizerunku Niemców (co to znaczy „niemieckie”?)

2. Mit o Nibelungach w zwierciadle filmowym

3. Legendy niemieckie (wybór)

4. Hildegarda z Bingen (popkulturowa perspektywa)

5. Wpływ reformacji na kulturę Niemiec (Marcin Luter w zwierciadle kultury popularnej)

6. Poczdam i Sanssouci

7. Niemiecki barok w muzyce i architekturze (na wybranych przykładach)

8. Berlin, Lipsk, Królewiec, Drezno, Norymberga i Wiedeń (wybór) – spojrzenie kulturowe

9. „Pruska kultura” (1908) - kino z ziem polskich i "pruski porządek"

10. Weimar (wprowadzenie i wybrane problemy)

11. Sztuka użytkowa w Austrii i w Niemczech – Biedermeier

12. „Odkrycia i poszukiwania” - twórczość kompozytorów niemieckojęzycznych (wybrane przykłady)

13. Romantyzm niemiecki (Werner Herzog i jego „Kaspar Hauser”)

14. I wojna światowa (m.in. z punktu widzenia pamięci zbiorowej)

15. Zaliczenie na ocenę (termin złożenia prac pisemnych)

Nakład pracy studenta:

Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)

Przygotowanie do zajęć i zaliczenia - 60 godzin (2 ECTS)

Studenci otrzymują wszystkie materiały od prowadzącego.

Literatura:

(uzupełniająca)

Białostocki J., Dürer i humaniści [w:] Refleksje i syntezy ze świata sztuki. Cykl drugi, Warszawa 1987.

Citkowska-Kimla A., Romantyzm polityczny w Niemczech: reprezentanci, idee, model, Kraków 2010.

Huizinga J., Jesień średniowiecza, Warszawa 2005.

Karolak Cz., Kunicki W., Orłowski Hubert, Dzieje kultury niemieckiej, Warszawa 2006.

Kitchen M., A history of modern Germany 1800-2000, Blackwell Publishing, Malden, Oxford 2006.

Münkler H., Die Deutschen und ihre Mythen, Rowohlt, Berlin 2008

Pajewski J., Historia powszechna 1871-1918, Warszawa 1996.

Roguski, P., Słodkie imię wolności... Przejście Polaków przez Niemcy po upadku powstania listopadowego, Warszawa 2011.

Spory o Biedermeier, red. J. Kubiak, Poznań 2006.

Trzęsiok M., Pieśni drzemią w każdej rzeczy: muzyka i estetyka wczesnego romantyzmu niemieckiego, Wrocław 2009.

Wójcik Z., Historia powszechna. Wiek XVI-XVII, Warszawa 2008, (wybrane zagadnienia).

Weinfurter S., Niemcy w średniowieczu 500-1500, Warszawa 2010.

Żuchowski T. J., Patriotyczne mity i toposy: malarstwo niemieckie lat 1800-1848, Poznań 1991.

Żywczyński M., Historia powszechna 1789-1870, Warszawa 2001.

Na zajęciach będą w miarę możliwości wykorzystane utwory muzyczne oraz filmowe (na zasadzie autorskiego ujęcia prowadzącego: „kultura niemiecka widziana poprzez film”). Zajęcia prowadzone są przez wykładowcę, jeśli to tylko możliwe z uwzględnieniem prezentacji multimedialnej i różnych materiałów audiowizualnych.

Student po ukończeniu zajęć:

[Wiedza:]

1) zna i rozumie w stopniu podstawowym specyfikę różnych modeli kultury w ujęciu antropologicznym, procesy ich transformacji i wzajemne powiązania oraz emanacje w sferze symbolicznej i semiotycznej, a więc w przestrzeni kultury i sztuki, literatury oraz historii Niemiec (K1_W03; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia)

2) zna i rozumie w podstawowym stopniu szeroko rozumiany kontekst interkulturowy; ma wiedzę o człowieku jako podmiocie konstruującym wytwory kulturowe, ma świadomość zasad ich funkcjonowania i wynikających stąd różnic w postrzeganiu kultury przez przedstawicieli różnych narodowości, grup ideologicznych i wyznaniowych oraz różnie rozumianych mniejszości (K1_W07; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia, P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)

[Umiejętności:]

1) potrafi wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł (K1_U01; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

2) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) (K1_U03; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

3) potrafi przeprowadzić analizę wytworów kultury właściwych dla danej epoki w rozwoju Niemiec do przełomu XIX i XX wieku; rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury Niemiec, odróżniać różne perspektywy spojrzenia na rozwój kultury, mając świadomość istnienia różnic tożsamości kulturowych i kontekstu (K1_U05; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

[Kompetencje społeczne:]

1) jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K1_K01; Odniesienie do P6S_KK)

2) jest gotów do uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form (K1_K05; Odniesienie do P6S_KR)

Zgodnie ze Szczegółowymi zasadami studiowania na Wydziale Lingwistyki Stosowanej

(uchwała nr 114 Rady Wydziału LS z dnia 19.12.2017 r.):

1) Obecność na zajęciach objętych planem jest obowiązkowa (§ 9 ust. 2).

2) Nie można poprawkowo zaliczać zajęć, jeśli przyczyną nieuzyskania ich zaliczenia było

niespełnienie wymogu uczestnictwa w nich. W takim przypadku student może zostać

warunkowo wpisany na kolejny etap studiów i powtarzać niezaliczony przedmiot (§ 2 ust. 4)

Dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze, które należy zaliczyć

zgodnie z wymaganiami przedstawionymi przez prowadzącego.

Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału

zaprezentowanego przez prowadzącego. Aktywny udział w dyskusji oznacza merytoryczne

uczestnictwo w niej podczas co najmniej 50% zajęć.

Przewidziana jest także prezentacja na temat zadany przez prowadzącego.

Na końcową ocenę składają się:

Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (40%).

Prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (20%).

Zaliczenie z treści zajęć (40%).

Skala ocen:

0%-49% - 2

50%-60% - 3

61%-70% - 3+

71%-80% - 4

81%-90% - 4+

91%-100% - 5

Dodatkowa wiedza - 5+