Historia myśli społecznej

obowiązkowe

w sali

Założeniem konwersatorium jest wskazanie głównych kierunków rozwoju myśli społecznej i ich wybitnych myślicieli. Studenci, zapoznając się z wybranymi fragmentami ich prac, analizują ich treści i dokonują analiz porównawczych i odniesień do czasów współczesnych. Zakres tematyczny konwersatorium obejmuje okres od starożytności do ponowoczesności. Uwzględniany jest również polski wkład do historii myśli społecznej.

W prezentowaniu zagadnień zachowany jest układ chronologiczny.

W części wstępnej omawiana jest historia myśli społecznej jako źródło refleksji nad społeczeństwem, z wyakcentowaniem społecznego charakteru idei, przejścia od naiwnego monizmu do krytycznego dualizmu oraz perspektyw analitycznych: prezentyzmu i kontekstualizmu. Omówione zostaną klasyczne teorie o pochodzeniu społeczeństwa I państwa, na przykładzie Platona I Arystotelesa.

Średniowieczna myśl społeczna wraz z omówieniem relacji wiara-wiedza i ład społeczny oraz zapoznanie się z ideami św. Augustyna i św. Tomasza z Akwinu stanowią podstawę dla opisania roli Renesansu jako pomostu między Średniowieczem a Oświeceniem.

Narodziny myśli nowożytnej wraz z doktryną prawno-naturalną i umową społeczną analizowane są na podstawie tekstów J. Locke’a, T. Hobessa, J. Rousseau.

W części dotyczącej prekursorów socjologii i ewolucji poglądów na naukowe badanie rzeczywistości społecznej i tworzenie zasad metody socjologicznej, czytane i analizowane są teksty A. Comte’a, E. Durkheima i K. Marksa. Omawiana jest rola konfliktu w wyjaśnianiu zmiany społecznej.

Idea powszechnej zmiany z perspektywy socjologicznej jest omawiana na przykładzie prac A. Tocqueville’a. Natomiast idea demokracji i społeczeństwa demokratycznego w myśli społecznej i politycznej dyskutowana jest w ujęciu różnych autorów.

Przedmiot kończą zagadnienia: współczesne koncepcje społeczeństwa, ponowoczesność oraz zmiana transformacyjna w Polsce we współczesnej myśli społecznej.

K. Popper , rozdział X: Socjologia opisowa Platona, [w:] „Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie”, tom I, Warszawa 1994; J. Pieper , Scholastyka, Pax 2000; W. Kornatowski, Społeczno-polityczna myśl św. Augustyna, Warszawa 1965; J. Szacki, Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa 2002;

Nicolo Machiavelli, Książę, PIW (różne wydania); M. Król, Historia myśli polityczne od Machiavellego po czasy współczesne, Gdańsk 2001;

R. Solarz – „Proces racjonalizacji władzy w Europie – zarys ewolucji” [w:] A.W. Jabłoński i L. Sobkowiak” (red.), „Studia z teorii polityki, Wrocław 1999, t. III ;

T. Hobbes, Lewiatan czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, Fundacja Aletheia, Warszawa 2005; J. Locke, Traktat drugi. Esej dotyczący prawdziwych początków, zakresu i celu rządu obywatelskiego traktat o narodzie” [w:] „Dwa traktaty o rządzie”, PWN 1992, s.163-198, 216-277; J. Rousseau, Umowa społeczna, Kęty 2009; Zbigniew Rau, Maciej Chmieliński (red.), Umowa społeczna i jej krytycy w myśli politycznej i prawnej, SCHOLAR, 2010;

A. Comte, Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej, Wydawnictwo ANTYK , Kęty 2001; E. Durkheim, Zasady metody socjologicznej, PWN 2000; A. Tocqueville, O demokracji w Ameryce (wybrane strony);

A. Antoszewski, Współczesne teorie demokracji, s.7-29 [w:] A. W. Jabłoński i L. Sobkowiak (red.), Studia z teorii polityki, Wrocław 1999 ; K. Dziubka – Społeczeństwo obywatelskie: wybrane aspekty ewolucji pojęcia”, s.31 –52, [w:] A. W. Jabłoński i L. Sobkowiak (red.), Studia z teorii polityki, Wrocław 1999;

D. Harvey, Neoliberalizm. Historia katastrofy, Wydawnictwo Książka i Prasa, Warszawa 2008; P. Żuk (red.), W poszukiwaniu innych światów. Europa, lewica, socjaldemokracja wobec zmian globalnych, Scholar 2003; P. Żuk (red.), Spotkania z utopią w XXI wieku, ON 2008; M. Król, Bezradność liberałów, Prószyński i S-ka, Warszawa 2005; R. H. Popkin, Avrum Stroll, Filozofia „Filozofia polityczna Karola Marksa”, s.131-148;M. Hirszowicz – Skąd, ale dokąd? Wydawnictwo Sic?, Warszawa 2007, A. Jawłowska, Tu i teraz w perspektywie kultury postmodernistycznej, „Kultura społeczeństwo”, styczeń-marzec 1991, s.43-52; F. Jameson, Postmodernizm i społeczeństwo konsumpcyjne [w:] R.Nycz (red), Postmodernizm. Antologia przekładów , Kraków 1996; Naukowa, Warszawa 2008; A. Karpiński i inni (red.), Dwudziestolecie polskich przemian, INE PAN, Warszawa 2011;

J. Reykowski i inni (red.) Projekt dla Polski. Perspektywa lewicowa, SCHOLAR 2011;

WIEDZA:

Po zakończeniu procesu uczenia się student potrafi:

1) rozpoznawać główne łady społeczne od starożytności do ponowoczesności,

2) charakteryzować wkład najwybitniejszych przedstawicieli do rozwoju myśli społecznej

3) opisywać ewolucję poglądów na naukowe badanie rzeczywistości społecznej

4) operować terminologią związaną z przedmiotem historia myśli społecznej

UMIEJĘTNOŚCI:

Po zakończeniu procesu uczenia się student potrafi:

1) dokonywać analiz porównawczych ładów społecznych

2) obserwować ład społeczny w warunkach szybkiej zmiany społecznej

KOMPETENCJE PERSONALNE I SPOŁECZNE

Po zakończeniu procesu uczenia się student potrafi:

1. brać aktywny udział w dyskursie nad rzeczywistością społeczną,

2. stosować krytyczne podejście i formułować samodzielne opinie nt. współczesnych kierunków zmian ładów społecznych.

WIEDZA

Test pisemny zawierający pytania otwarte, trwający 90 min., sprawdzający zasób wiedzy z zakresu problematyki historii myśli społecznej objętej programem nauczania;

Ciągła ocena stopnia czytania obowiązkowych lektur i aktywności w czasie zajęć (obecność i udział w dyskusji);

Ocena przygotowanej prezentacji tematu pod kątem merytorycznego układu.

UMIEJĘTNOŚCI

- umiejętność samodzielnego analizowania i interpretowania rzeczywistości społecznej z pozycji prezentyzmu lub kontekstualizmu poprzez zaproponowanie przez prowadzącego do analizy wybranego tekstu.

- zdolność organizacji pracy w zespole wykonującym powierzone merytoryczne zadanie.

KOMPETENCJE PERSONALNE I SPOŁECZNE - sprawność w komunikatywnym przekazywaniu wiedzy merytorycznej i budowania samodzielnych opinii - krytyczne podejście w korzystaniu z danych/materiałów dotyczących współczesnych postaci ładów społecznych.