Cywilizacja Azji Południowej. Ogień i umysł w kulturze indyjskiej

ogólnouniwersyteckie

w sali

Celem zajęć jest przedstawienie kultury Indii w ujęciu, które pozwoli na poznanie fundamentalnych jej założeń, wpływających w istotny sposób na nią do dziś dnia. W części pierwszej wykładów zostaną omówione te założenia, fundujące się w najstarszych indyjskich tekstach. W kolejnej przyjrzymy się ich wpływowi na dalszy rozwój kultury (np. relacja hinduizm-buddyzm), kończąc na wybranych zagadnieniach współczesności (rola ognia, stosunek do jedzenia, popularność premiera Modiego). Zaproponowane zostanie podejście kognitywne w ujęciu lingwistyki kognitywnej (Johnson 1987, Lakoff Johnson 2010, Lakoff 2011, Fauconnier, Turner 2003, Kövecses 2011). Wychodząc od badań psychologii kognitywnej i rozwojowej oraz neuronauk i nauk o umyśle, lingwistyka kognitywna bada zależności zachodzące pomiędzy umysłem i językiem z jednej strony a ludzkim doświadczeniem z drugiej. Zakłada ucieleśnienie znaczenia znaków oraz związek między znakiem a myśleniem, związek ten wyraża się w znaku. Ujęcie kognitywne pozwala na zrozumienie mechanizmów pojęciowych istotnych w tworzeniu znaczenia, komunikacji (werbalnej i niewerbalnej), jej kulturowych uwarunkowań i wynikających stąd specyficznych dla danej kultury zachowań. Umożliwia również rekonstrukcję znaczenia fundamentalnych dla kultury tekstów, a także analizę przyczyn nieporozumienia, zachodzącego zarówno w obrębie danej kultury (pomiędzy jej członkami i grupami), jak i pomiędzy kulturami.

Wykaz literatury:

Literatura (z zaznaczeniem ewentualnej obowiązkowej literatury do przeczytania przez doktoranta - na czerwono)

Basham A. L. 2000 Indie. Od początku dziejów do podboju muzułmańskiego. Warszawa: PIW.

Dębnicki K. 2000. Konflikt i przemoc w systemie politycznym niepodległych Indii. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.

Kieniewicz J. 1986. Od ekspansji do dominacji. Próba teorii kolonializmu. Warszawa: Czytelnik.

Kövecses Z. 2011. Język, umysł, kultura. Praktyczne wprowadzenie. Kraków: Universitas.

Wybrane polskie przekłady tekstów

1. Bhagawadgita czyli Pieśń Pana. Przeł. Joanna Sachse. Wrocław: Instytut Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych Uniwersytetu Wrocławskiego 2019.

2. Galewicz C., Marlewicz H. Z hymnów Rigwedy. Bogowie Trojga światów. Kraków: Oficyna Literacka 1996.

3. Galewicz C., Marlewicz H. Atharwaweda. Hymny wybrane. Kraków: Oficyna Literacka 1999.

4. Jurewicz J. Wędrówka za przestrzenią (Wybrane hymny, Krąg drugi, Krąg trzeci). Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa 2013, 2015, 2017.

4. Klasyczna joga indyjska. Jogasutry przypisywane Patańdźalemu i Jogabhaszja czyli komentarz do Jogasutr przypisywany Wjasie. Przeł. Leon Cyboran. Warszawa: PWN 1986.

5. Manusmryti czyli Traktat o Zacności. Kamasutra czyli Traktat o Miłowaniu. Przeł. Maria Krzysztof Byrski. Warszawa: PIW 1985.

6. Michalski F. Hymny Rygwedy. Wrocław: Ossolineum 1971.

7. Upaniszady. Przeł. Marta Kudelska. Kraków: Oficyna Literacka 1999.

Po zakończeniu kursu

student(ka) zna i rozumie wybrane fakty i procesy z historii i współczesności indyjskiej kultury

studentk(ka) zna i rozumie znaczenie sposobów myślenia wyrastających z podstawowych kulturowych aksjomatów, zależności pomiędzy myśleniem a zachowaniem oraz ich wpływu na wybrane współczesne zagadnienia

Student(ka) zna i rozumie wybrane modele kognitywne oraz potrafi zastosować je w interpretacji wybranych tekstów i zachowań w kulturze Indii.

student(ka) potrafi samodzielnie planować i realizować rozwój własny, przez poszerzanie wiedzy o Azji w interesującej go/jej tematyce, będąc przy tym świadomym potrzeby uczenia się przez całe życie

Zaliczenie: obecność oraz zaliczenie ustne.