Czechosłowacja - historia, kultura, społeczeństwo. 1918-1992

zdalnie

Przedmiotem wykładów będzie historia Czechosłowacji od powstania w 1918 roku do podziału na Czechy i Słowację w 1993 roku, omówiona z perspektywy działalności najważniejszych postaci życia politycznego, społecznegi i kulturalnego. Historia Czechosłowacji (okres międzywojenny, Protektorat Czech i Moraw, Państwo Słowackie ks. Tiso, stalinizm, Praska Wiosna, normalizacja, aksamitna rewolucja) zostanie omówiona z uwzględnieniem perspektywy socjologicznej i antropologicznej. Studenci otrzymają informację z zakresu szeroko rozumianej kultury, zwłaszcza literatury, teatru i kinematografii, m.in. Czechosłowackiej Nowej Fali, rozwijających się w kontekście europejskich oraz lokalnych wydarzeń kulturowych i politycznych XX wieku, z uwzględnieniem specyfiki czeskiej i słowackiej.

1. Wprowadzenie do problematyki

2. Masarykowa Czechosłowacja: Tomáš Garrigue Masaryk, Charlotte Masaryková, Alice Masaryková, Edvard Beneš, M. R. Stefánik, Andrej Hlinka, Milan Hodža.

3. Twórcy kultury i literatury międzywojennej: Jaroslav Hašek, Franz Kafka, Karel Čapek, Josef Čapek, Milena Jesenská, Karel Teige, Vítězslav Nezval, Jaroslav Seifert, Vladislav Vančura, Toyen (Mmarie Čermínová), Jozef G.Tajovský, Ivan Krasko, Božena S.Timrava, či Ján Smrek.

4. Teatr i kinematografia w okresie międzywojennym: Jiří Voskovec, Jan Werich, studia filmowe Barrandov, Vlasta Burian, Hugo Haas.

5. Protektorat Czech i Moraw, Państwo Słowackie ks. Tiso: Jan Masaryk, Edvard Beneš, Alois Eliáš, Emil Hácha, Karl Hermann Frank, ks. Josef Tiso.

6. Lata 50-60-te. Klement Gottwald, Antonín Novotný, Rudolf Slánský, Milada Horáková, Vladimír Clementis, Egon Bondy

7. Praska Wiosna, Alexander Dubček, gen. Ludvík Svoboda, František Kriegel, Jan Palach, Karel Kryl, Marta Kubišová.

8. Czechosłowacka Nowa Fala: Otakar Vávra, Alfred Radok, Vojtěch Jasný, Ján Kadár, Elmar Klos, Ladislav Helge, Miloš Forman, Ivan Passer, Jaroslav Papoušek, Věra Chytilová, Ester Kraumbachová, Jan Němec, Evald Schorm, Jiří Menzel, Pavel Juráček, Jan Schmidt, Hynek Bočan, Frantiček Vláčil.

9. Normalizacja, Karta 77, (antykarta), ruch dysydencki: Gustav Husák, Ján Patočka, Vaclav Havel, Jiří Hájek, The Plastic People of the Universe, Pavel Tigrid, Jiří Gruntorád, Milan Šimečka, Juraj Špitzer, František Mikloško, Ján Čargogurský

10. Pisarze: Milan Kundera, Jozef Škvorecký, Bohumil Hrabal, Ludvík Vaculík, Pavel Kohout, Dominik Tatarka, Rudolf Sloboda.

11. Twórcy kultury: Karel Gott, Helena Vondráčková, Valdemar Matúška, Olympic, Hana Hegerová, Pavol Hammel, Marika Gombítová, Elan.

12. Film: Jiří Menzel, Juraj Jakubisko, Otakar Vávra, Věra Chytilová, Karel Kachyňa, Zdeněk Svěrák a Ladislav Smoljak

13. Aksamitna rewolucja, Forum Obywatelskie, Społeczeństwo Przeciwko Przemocy: Václav Havel, František Mikloško, Ján Budaj, František Mikloško, Ján Čarnogurský, Milan Šimečka

14. Podział państwa: Vladimír Mečiar, Václav Klaus. Jiří Dienstbier, Ján Čarnogurský, Petr Pithart

14. Hrabal, Kundera, Havel... Antologia czeskiego eseju, Kraków 2001.

K. Čapek, Rozmowy z Tomášem Garriguem Masarykiem, Warszawa 2015.

P. Kosatík, Czeskie sny, Wrocław 2014.

M. M. Šimečka, Słowacja. Dzieje obojętności, Kraków 2019.

R. Chmel, Słowacki kompleks, Kraków 2014.

R. Chmel, Romantizmus v globalizme, Bratislava 2009.

J. Gruša, Czechy. Instrukcja obsługi, Kraków 2018.

V. Havel, Siła bezsilnych i inne eseje, Warszawa 2011.

V. Havel, Zmieniać świat. Eseje polityczne, Warszawa 2012.

V. Havel, Obywatel kultury, Warszawa 2016.

V. Havel, Letnie rozmyślania, Warszawa 2012.

Czeski underground. Wybór tekstów z lat 1969-1989, red. Martin Machovec, Wrocław 2008.

Kim są Słowacy? historia, kultura, tożsamość, red. Jacek Purchla et al., Kraków 2005

Devětsil. Czeska awangarda artystyczna lat dwudziestych, Łódź 1989.

J. Škvorecký, Wszyscy ci wspaniali chłopcy i dziewczyny, Sejny 2018.

Umenie v službách totality 1948 – 1956, Bratislava 2001.

M. Szczygieł, Gottland, Wołowiec 2006

M. Surosz, Pepiki, Dramatyczne stulecie Czechów, Warszawa 2010.

M. Szczygieł, Zrób sobie raj, Wołowiec 2011.

Zarek J., 1992, Czeskie kłopoty z historią, [w:] Kryzys tożsamości. Slavica, red. B. Czapik, E. Tokarz, Katowice, s. 60–67.

K. M. Gauss, Europejski alfabet, WoŁowiec 2008.

A. Kaczorowski, Europa z płaskostopiem, Wołowiec 2006.

L. Weschler, Opowieści środkowoeuropejskie, Warszawa 2008.

J. Klusaková, Václav Klaus rozmlouvají nadoraz o osmi letech ve svobodném státě, Praha 1997.

P. Tigrid, Jak to šlo. Komentaře k událostem, Praha 1993.

A. Jagodziński, Banici (Rozmowy z czeskimi pisarzami emigracyjnymi), Kraków 1988.

P. Huelle, Mercedes-Benz. Z listów do Hrabala, Kraków 2002.

M. John, Milan Rastislav Štefaník. Život a smrt národního hrdiny, Olomouc 2000.

J. Černá, Moja matka Milena i Franz Kafka, Katowice 1993.

F. Kafka, Listy do Mileny, Kraków 1969.

J. Seifert, Odlewanie dzwonów, Kraków 1990.

L. Engelking, Surrealizm, underground, postmodernizm. Szkice o literaturze czeskiej, Łódź 2001.

Nazywać rzeczy po imieniu. Wybór niezależnej publicystyki czeskiej i słowackiej, Warszawa 1987.

Z. Mlynář, Mróz ze wschodu, Warszawa 1989.

J. Waczków, Wstęp, w: J. Seifert, Być poetą. Wybór liryków, Warszawa 1997.

P. Tigrid, Czechoslovakia: A Post Mortem (Podzwonne dla Czechosłowacji), Warszawa 1970.

M. Bankowicz, Zlikwidowane państwo : ze studiów nad polityką Czechosłowacji, Kraków : Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003.

Celem wykładu jest przedstawienie historii społeczeństwa Czechosłowacji i jego kultury od 1918 roku aż do powstania dwóch niezależnych państw Czech i Słowacji w 1993 r. w kontekście wydarzeń społeczno-politycznych i kulturowych regionu Europy Środkowej.

Studenci poznają najważniejsze postacie życia społeczno-politycznego i kulturalnego, najważniejsze trendy, szkoły i organizacje z dziedziny literatury, kinematografii, teatru i muzyki czeskiej i słowackiej.

Zaliczenie: test na platformie Kampus