Bezpieczeństwo europejskie w dobie konfliktu rosyjsko-ukraińskiego

ogólnouniwersyteckie

w sali

Celem zajęć prowadzonych w formie konwersatorium jest zapoznanie Studentów z determinantami architektury bezpieczeństwa europejskiego ze szczególnym uwzględnieniem gwałtownych przemian w polityce państw Zachodu związanych z wybuchem wojny rosyjsko-ukraińskiej. Rosyjska agresja wobec Ukrainy, będąca początkiem otwartego konfliktu zbrojnego pomiędzy sąsiednimi państwami, wywarła znaczny wpływ na stan bezpieczeństwa europejskiego, które znalazło się w głębokim kryzysie. Przedmiotem rozważań będzie wpływ konfliktu rosyjsko-ukraińskiego na politykę bezpieczeństwa zewnętrznego Unii Europejskiej oraz pozostałych państw Europy.

Zajęcia w formie konwersatorium poświęcone będą refleksji związanej z koniecznością przedefiniowania dotychczasowych założeń polityki bezpieczeństwa państw Europy wobec toczącej się wojny rosyjsko-ukraińskiej.

Tematyka ta obejmuje m. in. pojmowanie bezpieczeństwa narodowego oraz międzynarodowego, suwerenność państw europejskich, determinanty architektury bezpieczeństwa europejskiego, wybrane koncepcje bezpieczeństwa, wpływ konfliktu rosyjsko-ukraińskiego 2014 r. na politykę wschodnią państw Europy, tło konfliktu rosyjsko-ukraińskiego oraz zmiany zachodzące w dotychczasowych założeniach polityki bezpieczeństwa europejskiego.

Są to m. in. następujące tematy:

1. Pojmowanie bezpieczeństwa, bezpieczeństwo narodowe oraz międzynarodowe, zagrożenia a potrzeba bezpieczeństwa.

2. Bezpieczeństwo a suwerenność państw europejskich.

3. Determinanty architektury bezpieczeństwa europejskiego. Aspekty wojskowe bezpieczeństwa. Koncepcje bezpieczeństwa.

4. Dynamika europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony po wejściu w życie traktatu lizbońskiego.

5. Europejski system bezpieczeństwa. Polski punkt widzenia.

6. Ukraiński test dla europejskiej polityki zagranicznej, bezpieczeństwa i obrony.

7. Rosyjska polityka roku 2014.

8. Perspektywy Federacji Rosyjskiej na arenie międzynarodowej.

9. Wpływ kryzysu gospodarczego z lat 2008–2009 oraz wydarzeń z lat 2014–2015 na politykę wschodnią Unii Europejskiej.

10. Wojna rosyjsko-ukraińska w 2022 r. Tło polityczno-historyczne konfliktu.

11. Dotychczasowy przebieg rosyjskiej agresji zbrojnej na Ukrainę.

12. Kontekst Naddniestrza oraz Mołdawii w rosyjskiej agresji na Ukrainę.

13. Unia Europejska i NATO wobec wojny rosyjsko-ukraińskiej.

14. Turcja wobec wojny rosyjsko-ukraińskiej.

15. Europejska autonomia strategiczna w dobie konfliktu.

16. Powrót do polityki siłowej w kontestowanym świecie wielobiegunowym.

17. Wojna w Ukrainie – implikacje dla bezpieczeństwa Polski.

Nakład pracy:

konwersatorium 15 godz.

przygotowanie prezentacji lub pracy zaliczeniowej 45 godz.

zapoznanie się z dokumentami Unii Europejskiej 30 godz.

Razem - 90 godz.

Wybrane dokumenty i publikacje:

Wybrane dokumenty oficjalne Unii Europejskiej:

1. Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, sporządzony

w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r.,

2. Europejska strategia bezpieczeństwa. Bezpieczna Europa w lepszym świecie, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg 2009 r.

3. Wspólna wizja, wspólne działanie: Silniejsza Europa. Globalna strategia na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej,

4. Strategia bezpieczeństwa UE na lata 2020-2025, Strasburg, 28 kwietnia 2015 r.,

5. Strategia UE w zakresie unii bezpieczeństwa: wszystkie elementy układanki we właściwym miejscu – nowy ekosystem bezpieczeństwa, Komisja Europejska - Komunikat prasowy, Bruksela, 24 lipca 2020 r.,

6. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 grudnia 2021 r. w sprawie sytuacji na granicy ukraińskiej i na terytoriach Ukrainy okupowanych przez Rosję (2021/3010(RSP)),

7. Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie rosyjskiej agresji na Ukrainę (2022/2564(RSP)),

8. Strategiczny kompas na rzecz bezpieczeństwa i obrony – dla Unii Europejskiej, która chroni swoich obywateli, swoje wartości i interesy oraz przyczynia się do międzynarodowego pokoju i bezpieczeństw, Bruksela, 21 marca 2022 r.

Publikacje:

1. E. Dynia, Integracja europejska, Warszawa 2004 r.,

2. M. Cyganik, Wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa europejskiego u progu XXI wieku, Bezpieczeństwo teoria

i praktyka, 2010 r.,

3. A. Drzewicki, Stosunki z Ukrainą w sferze bezpieczeństwa: polski punkt widzenia, Bezpieczeństwo Narodowe, I – 2011/17,

4. D. J. Mierzejewski, Bezpieczeństwo europejskie w warunkach przemian globalizacyjnych, Toruń 2011 r.,

5. A. Drzewicki, Unia Europejska a przyszłość europejskiego systemu bezpieczeństwa. Polski punkt widzenia, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2014 r.,

6. P. Bryksa, Wybrane zagadnienia polityki bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej Szanse i zagrożenia dla Polski, Departament Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Wrocław 2015 r.,

7. T. Stępniewski, Unia Europejska, Ukraina i Rosja: kryzysy i bezpieczeństwo, Studia Europejskie, 4/2015,

8. S. Piotrowski, M. Żyła, red. T. Kubaczyk, Międzynarodowe konsekwencje konfliktu zbrojnego na Ukrainie, Warszawa 2016 r.,

9. M. Malskyy, I. Iżnin, Ukraina w kontekście wybranych systemów bezpieczeństwa europejskiego w okresie konfliktu rosyjsko-ukraińskiego, Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franka, 2016 r.,

10. V. Jurčák, Bezpieczeństwo Unii Europejskiej w kontekście konfliktu na Ukrainie, Artykuły naukowe, 2016 r.,

11. A. Antczak-Barzan, Unia Europejska i NATO wobec wojny hybrydowej na Ukrainie, Akademia Finansów i Biznesu Vistula, Warszawa 2016 r.,

12. O. Tkachuk, Znaczenie traktatu Lizbońskiego dla rozwoju współpracy między Unią Europejską a jej państwami sąsiedzkimi, Uniwersytet Jagielloński, 2018 r.

Ośrodki analityczne:

13. Ośrodek Studiów Wschodnich

14. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych

Agencje informacyjne:

15. Associated Press

16. NEXTA

17. Reuters

Po zakończeniu zajęć student:

- ma pogłębioną wiedzę z zakresu pojmowania bezpieczeństwa narodowego oraz międzynarodowego,

- zna determinanty architektury bezpieczeństwa europejskiego,

- zna główne założenia europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony wynikające z traktatu lizbońskiego,

- rozumie zmiany zachodzące w polityce bezpieczeństwa państw europejskich w kontekście narastającego kryzysu rosyjsko-ukraińskiego,

- ma pogłębioną wiedzę na temat czynników kształtujących politykę bezpieczeństwa i ich znaczenia dla utrzymania pokoju,

- zna działania Unii Europejskiej wobec wojny rosyjsko-ukraińskiej,

- rozumie implikacje dla bezpieczeństwa Polski wynikające z konfliktu rosyjsko-ukraińskiego,

- potrafi posługiwać się źródłami informacji na temat polityki bezpieczeństwa Unii Europejskiej oraz pozostałych państw Europy.

Zaliczenie zajęć na stopień nastąpi na ostatnich zajęciach na podstawie obecności, która jest obowiązkowa, aktywności na zajęciach oraz pisemnej pracy zaliczeniowej.