Wprowadzenie do historii i literatury Grecji Nowożytnej
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 4018-WYK13E | Kod Erasmus / ISCED: |
09.202
![]() ![]() |
Nazwa przedmiotu: | Wprowadzenie do historii i literatury Grecji Nowożytnej | ||
Jednostka: | Wydział "Artes Liberales" | ||
Grupy: | |||
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
![]() ![]() |
||
Język prowadzenia: | polski | ||
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
||
Założenia (opisowo): | Wykład otwarty, choć adresowany głównie do studentów, mających ogólną orientację w kulturze Grecji starożytnej i podstawowe wiadomości z okresu Bizancjum. Pożądana (choć nie niezbędna) znajomość języka greckiego na poziomie umożliwiającym rozumienie tekstu literackiego) |
||
Skrócony opis: |
Wykład zapoznaje z podstawową wiedzą o dziejach Grecji od upadku Cesarstwa Bizantyńskiego (1453) po dzień dzisiejszy oraz z najciekawszymi zjawiskami w kulturze i literaturze Grecji nowożytnej, ilustrując je ustępami z literatury greckiej (w przekładzie i oryginale). |
||
Pełny opis: |
Słuchacze: – zdobywają wiedzę o wydarzeniach przełomowych dla dziejów Grecji (okres panowania tureckiego, powstanie 1821 r. i jego obraz w pamiętnikach z epoki (Makrijanis, Kolokotronis), etapy formowania się państwa w jego obecnych granicach, katastrofa Wielkiej Idei, I i II wojna światowa, wojna domowa i rządy „czarnych pułkowników”); – zapoznają się z najważniejszymi dziełami piśmiennictwa nowogreckiego XVI–XX w (np. A. Korais, K. Palamas, A. Sikielianos, K. Kawafis, K. Kariotakis, J. Seferis, O. Elitis, J. Ritsos, A. Papadiamandis, N. Kazandzakis, S. Tsirkas i in.). – poznają wybrane zjawiska kultury greckiej (pieśń gminna, rebetiko, teatr cieni). – samodzielnie przygotowują kanon lektur w przekładzie polskim (zob. niżej Kanon lektur). 1. Zajęcia organizacyjne: omówienie tematyki; niezbędnej literatury przedmiotu i pomocy (tablice chronologiczne, mapy, przewodniki), warunków zaliczenia, wymogów egzaminu i kanonu lektur. 2. Grecja w czasie I: Periodyzacja dziejów Grecji nowożytnej (Okres dominacji tureckiej, powstanie 1821, powstanie państwa greckiego (Kapodistrias), okres do wojen bałkańskich, I wojna światowa, okres międzywojenny (katastrofa Wielkiej Idei), II wojna światowa, wojna domowa, junta pułkowników, Grecja obecnie. 3. Grecja w czasie II: proponowane przez literaturoznawców periodyzacje literatury Grecji Nowożytnej (Mirambel, Kohler, Dimaras, Politis, Vitti i in.) 4. Trzy i pół tysiąca lat istnienia języka greckiego. Najstarszy żywy język Europy: uniwersalność, odporność na obce wpływy, zasięg, ciągłość i nieciągłość dziejów, problem diglosji i "kwestia językowa" (D. Solomos, A. Korais, J. Psicharis) – katarewusa i demotyk. 5-6. Zdobycie Konstantynopola w oczach ówczesnych świadków. Legenda Marmurowego Króla. Lektura fragmentów dramatu N. Kazandzakisa Konstantyn XI Paleolog i innych utworów poetów greckich. 7. Organizacja państwa osmańskiego; obciążenia ludności chrześcijańskiej. Rola Patriarchatu. Charakterystyka okresu Turkokracji (1453–1821). Grecy w księstwach naddunajskich, Grecy w diasporze. Ruchy powstańcze. 8. Twórczość gminna. Cykle pieśni ludowej: akrytycki, kleftycki, ballady. Analiza budowy pieśni, motywy, metafory, cechy oralności. 9. Oświecenie greckie: środowisko „Hermesa Wymownego”; A. Korais, K. Kumas i inn. 10. Powstanie 1821. Przygotowania: działalność Rigasa Fereosa (Hymn bojowy i projekt konstytucji), powstanie Filiki Eteria. Bunt Alego Paszy (wiersz Ucieczka A. Walaoritisa). 11–12. Powstanie 1821. Etapy powstania: najważniejsze wydarzenia, przywódcy, działalność polityczna; Filhellenowie; postawa wielkich mocarstw. Powstanie w piśmiennictwie greckim: Ody Kalwosa, Hymn do Wolności i Wolni Oblężeni Solomosa, Pamiętniki Makrijanisa i Kolokotronisa. 13. Państwo greckie w okresie rządów Kapodistriasa i Otona I. Poeci Wysp Jońskich i Szkoła Fanariocka (teksty w oryginale i przekładzie). 14. Sylwetka Charilaosa Trikupisa. Osiągnięcia państwa greckiego do końca XIX w. I poetycka Szkoła Ateńska (1860–1890) (wiersz Achileasa Paraschosa). 15. Grecja w okresie do końca I wojny światowej. Sylwetka Elefteriosa Wenizelosa. Nowa (II) poetycka Szkoła Ateńska – wiek Palamasa (1890–1920) – Mogiła, Ojczyzny.. 16. Pieśń gminna: miroloja. 17. Dwaj wielcy: ostatni Aleksandryjczyk – twórczość K. Kawafisa (1863–1932). Nowożytny Odyseusz – N. Kazandzakis. 20–22. Grecja w okresie międzywojennym. Klęska "Wielkiej Idei". Literatura grecka wobec katastrofy narodowej. K. Kariotakis (1896–1928) i nurt katastroficzny. 22–23. Pokolenie Lat Trzydziestych w prozie i poezji (Seferis i Elitis). 24–25. Grecja w okresie II wojny światowej i wojny domowej. Sylwetka Jeorjosa Papandreu. II wojna światowa i wojna domowa w twórczości wybranych pisarzy (Tsirkas, Chadzis, Ritsos, Anagnostakis). 26. Fenomen rebetika. 27. Teatr cieni Karangiozis. 28–30. Ostatnie półwiecze dziejów Grecji (junta 1967–1974; problemy dnia dzisiejszego). Obraz junty w literaturze. Sylwetki Konstandinosa Karamanlisa i Andreasa Papandreu. Twórczość literacka ostatnich lat (debiuty, laureaci nagród państwowych i konkursów). |
||
Literatura: |
Szczegółowa literatura zalecana (polska i obcojęzyczna) podawana jest na wykładach. Wykorzystywane są materiały własne (fragmenty przekładów, kserokopie, materiał ilustracyjny). Kanon lektur w przekładzie polskim (minimum egzaminacyjne: 16 pozycji w tym 6 do wyboru (* – pozycja obowiązkowa) *1. J. Słowacki, Lambro – powstańca grecki oraz fragmenty dotyczące Grecji z Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu (zalecane: M. Kalinowska, Juliusza Słowackiego Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu. Glosy, Gdańsk 2011). *2. J. Strasburger, Poeci Nowej Grecji. lub K. Kubiak, Antologia poezji nowogreckiej. 3. Od Parnasu do Olimpu. Przegląd Greckiej Literatury współczesnej. 4. N. Chadzinikolau, Poławiacze gąbek. *5. A. Kalwos, Ody (Arcydzieła Literatury Nowogreckiej t. I). *6. D. Solomos, Kobieta z Zakintos (Arcydzieła Literatury Nowogreckiej t. I). *7. Gminna pieśń Greków. Antologia (Arcydzieła Literatury Nowogreckiej t. II). 8. Bajki, baśnie i bajdy ludu greckiego (Arcydzieła Literatury Nowogreckiej t. IV–V). 9. A. Korais, Wybór listów (Arcydzieła Literatury Nowogreckiej t. VI). 10. A. Korais, Papatrechas, (Arcydzieła Literatury Nowogreckiej t. VII). *11. J. Makrijanis, Topornym piórem. Pamiętniki z powstania... (Arcydzieła Literatury Nowogreckiej, t. VIII). *12. K. Kawafis, Wiersze zebrane (tł. Z. Kubiak) *13. N. Kazandzakis, Grek Zorba i 1 powieść (lub dramat – przekład w komputeropisie) do wyboru. 14. M. Ludemis, Czereśnie znów zakwitną. 15. S. Miriwilis – 1 powieść do wyboru. *16. P. Prewelakis – 1 powieść do wyboru. 17. E. Roidis, Papieżyca Joanna. 18. A. Samarakis, Pęknięcie. 19. K. Tachtsis, Obyś trzech mężów miała. 20. K. Warnalis, Prawdziwa obrona Sokratesa. *21. W. Wasilikos, Z. 22. M. J. Ritsos, Sonata księżycowa. 23. M. Papatanasopulu, Judasz całował wspaniale. |
||
Efekty uczenia się: |
Po zakończeniu zajęć student/-ka: w zakresie WIEDZY: – ma podstawową wiedzę o historii nowożytnej Grecji (wydarzenia, ideologia, mężowie stanu); H1A_W04 : K_W18 – poznaje w stopniu podstawowym najważniejszy wybrany dorobek literatury nowogreckiej (poezja, proza, dramat) okresu od zdobycia Konstantynopola przez Turków (1453) do czasów współczesnych, we fragmentach oryginalnych oraz w przekładach przygotowanych przez wykładowcę. – rozróżnia okresy periodyzacji literatury nowogreckiej; – wymienia głównych przedstawicieli szkół i kierunków literackich; H1A_W04 : K_W14/15 – ma elementarną wiedzę o kulturze Grecji nowożytnej ze wskazaniem na jej oryginalność i specyfikę (np. wpływy tureckie, i weneckie, dziedzictwo Wielkiej Idei, twórczość ludowa) na tle kultury ludów Morza Śródziemnego. H1A_W04 / 05 : K_W19 w zakresie UMIEJĘTNOŚCI: – korzysta z nabytych na wykładzie i wyszukanych samodzielnie wiadomości podczas przygotowywania kanonu lektur; H1A_U01 : K_U01 – analizuje wybrane utwory poezji (wykład) i prozy (kanon lektur); H1A_U04/05 : K_U12 w zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH: – ma świadomość ograniczoności własnej wiedzy i potrzebę stałego dokształcania się; H1A_K01 : K_K01/02 – organizuje sobie pracę własną. H1A_K03 : K_K06 |
||
Metody i kryteria oceniania: |
Egzamin pisemny, sprawdzający podstawowe wiadomości z historii, literatury i kultury Grecji nowożytnej oraz znajomość samodzielnie przygotowanego kanonu lektur. |
| |||||
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.