Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Psycholingwistyka 2500-PL-PS-FO2-03-OG
Wykład (WYK) Semestr letni 2018/19

Informacje o zajęciach (wspólne dla wszystkich grup)

Liczba godzin: 30
Limit miejsc: (brak limitu)
Zaliczenie: Egzamin
Efekty uczenia się:

Poznanie siatki podstawowych terminów z zakresu psycholingwistyki, znajomość głównych kierunków badań nad językiem i procesami komunikowania się ludzi

Efekty kształcenia w zakresie wiedzy:

Student

-umie przedstawić relacje pomiędzy wymiarem syntaktycznym, semantycznym i pragmatycznym języka

-ma uporządkowaną wiedzę na temat kompetencji językowej

i kompetencji komunikacyjnej (jakie są ich składniki, jakie przejawy, jakie ograniczenia)

Efekty kształcenia w zakresie umiejętności:

Student

-potrafi ukazać związki języka z poznaniem i kulturą

-potrafi przytoczyć argumenty świadczące o wpływie dwujęzyczności na rozwój poznawczy

Efekty kształcenia w zakresie innych kompetencji:

Student

-rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie (np. innych języków, w tym języka migowego)

- jest odpowiedzialny za słowo

Metody i kryteria oceniania:

ECTS: 4

Egzamin testowy

(40 pytań z czterema odpowiedziami do wyboru,

zawsze tylko jedna z odpowiedzi jest prawidłowa)

Próg zaliczenia: 60% poprawnych odpowiedzi

Skala ocen:

24-26 dst

27-29 dst+

30-32 db

33-35 db+

36-38 bdb

39-40 celująco

Zakres tematów:

Wykład 1. Cele i zadania psycholingwistyki ogólnej i rozwojowej

Czym zajmuje się psycholingwistyka?

Krótka historia psycholingwistyki na tle wcześniejszych badań

nad językiem.

Definicja języka i jego dwu podstawowych funkcji:

reprezentatywnej i komunikacyjnej.

Pojęcie kompetencji językowej i kompetencji komunikacyjnej.

Wykład 2. Język – podstawowe cechy naturalnego systemu językowego

Kompetencja językowa – podejście formalne.

Rozwój kompetencji językowej.

Teoria gramatyki osiowej M. Braine’a.

Gramatyka generatywno-transformacyjna, koncepcja LAD (Chomsky).

Wykład 3. Kompetencja językowa – teorie semantyczne

Pojęcie intencji semantycznej.

Uniwersalia poznawcze.

Rozwój struktur pojęciowych.

Wykład 4. Rozwój funkcji językowych w ontogenezie (orientacja pragmatyczna)

Teoria M.A.K. Halliday’a

-dziecięcy system językowy,

-okres przejściowy między specyficznym systemem językowym dziecięcym a systemem językowym dorosłych,

-podstawowe makrofunkcje języka dorosłych;

Układ referencyjny aktywności komunikacyjnej.

Podstawowe zdolności w obrębie kompetencji komunikacyjnej.

Wykład 5. Język jako biologicznie uwarunkowana właściwość gatunku Homo sapiens.

Język ludzki a „języki” zwierząt.

Poglądy na filogenezę języka.

Uniwersalna gramatyka. Uniwersalne pojęcia pierwotne. Rola symbolizacji.

Cechy różniące naturalny język ludzki od również naturalnych „języków” zwierzęcych.

Próby nauczania języka ludzkiego (migowego) szympansów i goryli.

Wykład 6. Neurofizjologiczne podłoże języka

Lokalizacja mózgowa funkcji językowych.

Ośrodki mowy, których uszkodzenie powoduje różne typy afazji.

Specjalizacja półkul mózgowych w funkcjach językowych.

Wykład 7. Tworzenie wypowiedzi i percepcja mowy

Aparat głosowy. Pojęcie fonemu. Modele tworzenia wypowiedzi.

Modele percepcji mowy. Kategorialna percepcja fonemu.

Związki między tworzeniem a percepcją wypowiedzi.

Wykład 8. Przyswajanie języka przez małe dziecko

Uniwersalne fazy rozwoju języka u małego dziecka.

Dowody na biologiczne uwarunkowania języka dziecka.

Społeczne uwarunkowania języka dziecka.

Wykład 9. Kompetencja komunikacyjna a kompetencja językowa: o wiedzy językowej człowieka

Pojęcie aktu mowy wyrażającego intencję mówiącego;

Klasyfikacja aktów mowy i warunki ich skuteczności.

Wykład 10. Dyskurs i jego analiza

Pojęcie dyskursu jako głównej formy przejawiania się kompetencji komunikacyjnej

Akty mowy a dyskurs. Dyskurs a tekst.

Rodzaje dyskursu.

Heurystyki dyskursu – zasada rzeczywistości i zasada kooperacji.

Wykład 11. Rozwój kompetencji dyskursywnej.

Rozwój kompetencji dyskursywnej dziecka – koncepcja Shugar.

Dyskurs działaniowy i dyskurs tematyczny.

Dyskurs konwersacyjny: struktura, reguły, społeczno-sytuacyjne uwarunkowania.

Wykład 12. Dyskurs narracyjny: światy fabuły

Kompetencja narracyjna i jej rozwój.

Narracja jako reprezentacja rzeczywistości (podstawowe struktury semantyczne w narracji dzieci i dorosłych).

Koncepcja linii i pola narracji wg Bokus.

Narracja jako przejaw kompetencji komunikacyjnej człowieka.

Wykład 13. Społeczno-kulturowe uwarunkowania języka. Hipoteza relatywizmu językowego Sapira-Whorfa

Kulturowe uwarunkowania dyskursu.

Społeczne aspekty posługiwania się językiem.

Kod ograniczony i kod rozwinięty. Kod formalny i kod swobodny.

Postawy wobec języków. Język stereotypów.

Hipoteza relatywizmu językowego Sapira-Whorfa.

Argumenty za- i przeciw tej hipotezie.

Badania wewnątrz- i międzyjęzykowe nad związkiem poznania i języka.

Wykład 14. Dwujęzyczność

Rodzaje dwujęzyczności. Wiek a dwujęzyczność.

Dwujęzyczność u dzieci. Submersja versus immersja.

Rola zdolności i motywacji w uczeniu się języka drugiego.

Modele porównujące przyswajanie języka pierwszego z uczeniem się języka drugiego.

Wykład 15. Komunikowanie językowe a niewerbalne

Uniwersalne i kulturowo specyficzne cechy komunikacji niewerbalnej.

Zachowania niewerbalne w dyskursie.

Porównanie komunikacji niewerbalnej z werbalną.

Efektywność komunikatów.

Grupy zajęciowe

zobacz na planie zajęć

Grupa Termin(y) Prowadzący Miejsca Liczba osób w grupie / limit miejsc Akcje
1 każdy czwartek, 12:00 - 13:30, sala 94
Barbara Bokus 9/10 szczegóły
2 każdy czwartek, 13:45 - 15:15, sala 94
Barbara Bokus 12/10 szczegóły
Wszystkie zajęcia odbywają się w budynku:
Budynek Dydaktyczny - Stawki 5/7
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)