Wstęp do prawoznawstwa 2200-1P001S
Wykład (WYK) Semestr zimowy 2021/22

Literatura obowiązkowa:

T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2019.

Literatura uzupełniająca:

K. Kaleta, A. Kotowski, Podstawy prawoznawstwa, Warszawa 2019;

L. Morawski, Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2016;

R. Sarkowicz, J. Stelmach, Teoria prawa, Kraków 2001;

S. Wronkowska, Z Ziembiński, Zarys teorii prawa, Poznań 2001.

Kurs wstępu do prawoznawstwa powinien pozwolić studentom przede wszystkim na opanowanie podstawowej terminologii prawniczej, zarówno z zakresu teorii prawa, jak i poszczególnych nauk dogmatycznych. Analizując teksty aktów normatywnych student uczy się ich systematyki i potrafi sformułować na podstawie przepisów prawnych konkretne normy postępowania, a także rozpoznaje poszczególne typy przepisów. Rozumie różnicę między językiem naturalnym a językiem prawnym i prawniczym.

Student potrafi również wyjaśnić, na czym polegają główne procesy decyzyjne w państwie (tworzenie i stosowanie prawa), a także jakie warunki powinny być spełnione, by prawo obowiązywało.

Student powinien również w podstawowym zakresie umieć wytłumaczyć, na czym polega interpretacja prawa i za pomocą jakich dyrektyw się jej dokonuje.

Z perspektywy efektów kształcenia wyznaczonych przez Krajowe Ramy Kwalifikacji należy podkreślić, że wstęp do prawoznawstwa powinien:

a) służyć przekazywaniu elementarnej wiedzy o podstawowych pojęciach dyskursu prawnego, elementarnych koncepcjach teoretycznych oraz o instytucjach prawnych;

b) kształcić także umiejętności praktyczne na najbardziej podstawowym poziomie, w tym umiejętność analizy aktów normatywnych

c) rozwijać kompetencje społeczne studentów, takie jak umiejętność formułowania własnego stanowiska w kwestiach podstaw nauk prawnych i kultury prawnej, rekonstruowania argumentów w sporach w tej dziedzinie oraz budowania argumentów własnych.

Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym sprawdzającym uzyskaną wiedzę teoretyczną oraz umiejętności z zakresu analizy tekstów aktów normatywnych.

Obecność na wykładach jest nieobowiązkowa.

Na ćwiczeniach przewidziana jest kontrola obecności. Liczba nieobecności ma wpływ na uzyskanie zaliczenia z przedmiotu. Prowadzący na bieżąco sprawdzają wiedzę i stopień przygotowania studentów do zajęć oraz przeprowadzają co najmniej jedno kolokwium. Ponadto warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest także przygotowanie i złożenie w terminie do 30 listopada br. eseju (od 4 do 8 stron znormalizowanego maszynopisu) poświęconego problematyce jednej ze wskazanych lektur:

L. Fuller - Moralność prawa

H. Hart, Pojęcie prawa

F. v. Hayek, Konstytucja wolności

L. Petrażycki, O pobudkach postępowania i O istocie moralności i prawa

Ch. Perelman - Logika prawnicza: nowa retoryka

G. Radbruch – Filozofia prawa

P. Rosanvallon, Dobre rządy

1. Podstawowe koncepcje prawa. Wieloznaczność terminu "prawo".

2. Prawo a inne regulatory zachowań.

3. Prawo jako zjawisko polityczne.

4. Prawo jako zjawisko językowe.

5. Norma prawna.

6.Rodzaje norm i przepisów. Budowa aktu normatywnego.

7. System prawa.

8. Obowiązywanie prawa.

9. Funkcje prawa. Przestrzeganie prawa.

10. Tworzenie prawa.

11. Stosowanie prawa.

12. Wykładnia prawa.

13. Stosunki prawne.

14. Odpowiedzialność prawna.

15. Sprawiedliwość jako podstawowa wartość prawa.

Zajęcia mają charakter wykładowy. Będą zatem koncentrowały się na syntetycznym przedstawieniu elementarnych pojęć prawoznawstwa oraz zasadniczych problemów procesu tworzenia, stosowania i wykładni prawa.

Celem wykładu jest równocześnie pobudzenie słuchaczy do refleksji oraz podjęcie samodzielnych, pogłębionych poszukiwań w obszarze prezentowanej problematyki. Dlatego podstawowe ustalenia nauk prawnych w wskazanych obszarach zostaną skonfrontowane z wyzwaniami związanymi z bieżącymi zmianami w otoczeniu społecznym prawa. Omówione zostaną także wynikające z tych procesów przemiany w obrębie kultury prawnej oraz praktyki prawniczej.

Założeniem wykładu jest uświadomienie słuchaczom w jak istotnym zakresie fundamenty kultury prawnej wyznaczają aksjologiczne podstawy szeroko rozumianej kultury człowieka. W tym celu w trakcie wykładu wykorzystywane będą różnorodne materiały pozwalające ukazać szeroki filozoficzny i społeczny kontekst omawianych zagadnień. Wśród nich znajdą się doniesienia medialne, wystąpienia osób publicznych oraz teksty kultury (od literatury pięknej po teksty kultury popularnej). Wykorzystane zostaną także klasyczne teksty źródłowe z zamiarem przeprowadzenia ich krytycznej i kontekstowej analizy w celu uświadomienia słuchaczom znaczenia przywołanych źródeł w kształtowaniu współczesnej kultury politycznej i prawnej.