Historia starożytna 3006-HST2
Ćwiczenia (CW) Rok akademicki 2023/24

zob. Zakres tematów

W zakresie wiedzy

- Student zna różnorodne typy źródeł, jakie stoją do dyspozycji historyka starożytnej Grecji, świata hellenistycznego i Rzymu, tak jak dzieła historiograficzne, inskrypcje, dzieła filozoficzne czy rzeźba (K_W08/ P6S_WG, K_W11/ P6S_WG)

- Student wie, jak bardzo właściwe odczytanie źródeł zależy od zrozumienia konwencji, w jakiej zostały sporządzone, i od celu, jakiemu miały służyć. (K_W08/ P6S_WG, K_W11/ P6S_WG)

- Student zna określone informacje o cywilizacji Greków i Rzymian: pojęcia, zdarzenia, daty, nazwy własnych, etc. (K_W08/ P6S_WG, K_W11/ P6S_WG)

W zakresie umiejętności

- Student samodzielnie analizuje różne rodzaje źródeł historycznych (K_U08/ P6S_UW),

- Student śledzi współczesne dyskusje naukowe i kształtuje w sobie umiejętność krytycznego ustosunkowania się nie tylko do samych źródeł, ale także do ich zastanych interpretacji. (K_U08/ P6S_UW)

- Student podejmuje próby badawcze, pracując w grupie (P6S_UU)

W zakresie kompetencji

- Student ma świadomość swojej wiedzy i konieczności jej wzbogacanie (K_K01/P6S_KK)

- Student rozumie znaczenie właściwej analizy tekstów źródłowych dla zrozumienia wagi dziedzictwa kulturowego starożytnej Grecji i Rzymu. (K_K0/P6S_KO)

Semestr I grupa I:

- student analizuje różne typy źródeł;

– rozpoznaje zjawiska historyczne właściwe dla świata greckiego;

– wyjaśnia pojęcia związane z typami ustrojów w miastach greckich;

– rozumie najważniejsze znjawiska związane z grecką religijnością;

- potrafi wskazać na mapie najważniejsze centra światmagreckiego .

- frekwencja:

(a) jedna nieobecność w semestrze bez konsekwencji;

(b) każda powyżej jednej do zaliczenia w trybie dyżuru;

(c) powyżej trzech nieobecności zaliczenia nie ma;

- bieżące przygotowanie i aktywność na zajęciach

Prowadzący ocenia pracę studenta na zajęciach, jego przygotowanie na każde ćwiczenia, wkład w dyskusję, stopień opanowania literatury przedmiotu.

Semestr I grupa I:

Zaliczenie odbywa się na podstawie przygotowania zadanego materiału oraz udziału studenta w dyskusji prowadzonej na zajęciach.

Semestr I grupa I:

I Zajęcia wstępne (1 zajęcia): przedstawienie tematyki zajęć, szczegółowych warunków zaliczenia i zapoznanie uczestników zajęć z najważniejszymi pomocami do zajęć (encyklopedie, atlasy, podręczniki, internetowe bazy danych).

II Stan zachowania antycznej literatury (1 zajęcia):

tradycja rękopiśmienna; tradycja bezpośrednia i pośrednia; kryteria zachowania się bądź zaginięcia poszczególnych dzieł.

Literatura: B. Bravo & E. Wipszycka, „Wprowadzenie do źródłoznawstawa antycznego“, w: Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1982, t. I, ss. 9-37 (UWAGA! Podane zostało zw. stare wydanie Vademecum, nie to z 2001!);

III. Instytucje polityczne w świecie Homera (4 zajęcia)

Źródła: Homer, Iliada, w tłum. K. Jeżewskiej bądź I. Wieniewskiego; II księga Odysei (tłum. J. Parandowskiego)

Literatura: J. Łanowski, Wstęp do Iliady w przekładzie K. Jeżewskiej (seria Biblioteki Narodowej, wydania od 1986 roku); E. Wipszycka, B. Bravo, Historia starożytnych Greków, t. I, ss. 118-126 oraz 115-117; B. Patzek, Homer i jego czasy, Warszawa 2007, ss. 9-65; L. Trzcionkowski, „Historyczne aspekty eposu homeryckiego”, [w:] Literatura Grecji starożytnej, t. I: Epika-liryka-dramat , red. H. Podbielski, Lublin 2005, ss. 41-66; B. Bravo, „Polis u Homera”, w: Świat antyczny. Stosunki społeczne, ideologia-i polityka, religia. Studia ofiarowane l Bieżuńskiej-Małowist, Warszawa 1988, ss. 17-65.

Zajęcia 1: Postać Homera, datowanie eposów, starożytne i współczesne spory wokół Homera, literatura ustna czy pisana? Epos jako źródło historyczne. Co to jest rzeczywistość Homerowa?

Zajęcia 2 i 3: pełna kwerenda Homera (na tych zajęciach konieczna znajomość .

Zajęcia 4.: Epos jako źródło historyczne.

IV Wojny perskie w greckiej tragedii (3 kolejne zajęcia).

Źródła: Ajschylos, „Persowie” przekład S. Srebrnego bądź R. Chodkowskiego); Herodot, „Dzieje”, księga VIII (przebieg bitwy pod Salaminą).

Literatura: o Herodocie w: Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu, t. I/II, Warszawa 2001, ss. 71-73; B. Bravo, E. Wipszycka, Historia starożytnych Greków, t. I, Warszawa 1988, ss. 259-295 ( wojnach perskich; szczególnie ss. 282-284 o bitwie pod Salaminą); R. Chodkowski, Ajschylos i jego tragedie, Lublin 1994, ss. 33-65; O. Taplin, Grecka tragedia w działaniu, 2004.

Problemy:

- Kiedy została wystawiona tragedia Ajschylosa?

- Sceniczność Persów.

- Dwór króla perskiego.

- Analiza przebiegu wydarzeń w mowie posłańca w tragedii.

- Obraz Persów w tragedii Ajschylosa u Herodota.

- Bitwa pod Salaminą – obraz w tragedii i relacja Herodota.

V. Żony, prostytutki, hetery…(4 kolejne zajęcia)

Źródła: wybrane malowidła wazowe przedstawiające: sceny sympozjonalne z udziałem heter; prostytutki; żony-obywatelki;

Platon, Uczta (w dowolnym tłumaczeniu, W. Witwickiego, E. Zwolskiego [Biesiada] bądź A. Serafina;

Ajschines, Przeciw Timarchosowi” w: Ajschines, Mowy, przeł. W. Lengauer, Warszawa 2004.

Lizjasz, Mowy (Mowa I), przełożył, opracował i wstepem poprzedził R. Turasiewicz, Kraków 1998;

Literatura: K.J. Dover, Homoseksualizm grecki, Kraków 2004, ss. 31-132; W. Lengauer, Eros Greków, Kraków 2023, ss. 133-228; A. Wolicki, „Retoryka i cudzołóstwo. Uwagi w Obronie w sprawie zabójstwa Eratosthenesa Lizjasza“, w: Timai. Studia poświęcone Włodzimierzowi Lengauerowi przez uczniów i młodszych kolegów z okazji Jego 60. Urodzin, Warszawa 2009, ss. 186-231.

VI. Lysistrate - kapłanka Ateny Polias (2 kolejne zajęcia).

Źródła: uczestnicy otrzymają tłumaczenie inskrypcji IG II(2) 776=IG II(3) 1026.

Literatura: (o epigrafice greckiej) B. Bravo, A. Wolicki, „Epigrafika“ w: Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu. Źródłoznawstwo starożytności klasycznej I/II, Warszawa 2001, ss. 131-186.

Problemy: 1. Inskrypcje i ich wydania; Epigrafika jako źródło historyczne – jakie informacje przynoszą greckie inskrypcje?; 3. Lektura i analiza tekstu inskrypcji.