Manuscript in the centre: making, reading, collecting, analyzing, and editing

fakultatywne

Kurs jest wprowadzeniem do badań nad rękopisami. Oferuje przegląd podstawowych zagadnień związanych z produkcją manuskryptów, ich kopiowaniem i użytkowaniem w oparciu o przykłady z różnych kultur i epok. Celem kursu jest przedstawienie warsztatu pracy i metod badawczych wykorzystywanych w analizie materiałów źródłowych w ich naturalnym kontekście rękopiśmiennym oraz w zestawieniu z wybranymi edycjami.

Kurs jest wprowadzeniem do badań nad rękopisami. Oferuje przegląd podstawowych zagadnień związanych z produkcją manuskryptów, kopiowaniem i użytkowaniem w oparciu o przykłady z różnych kultur i epok. Podczas zajęć studenci poznają różne formy i materiały rękopiśmienne (np. papier, kamień, liście palmy, papirus, pergamin, korę brzozy, metalowe i woskowe tabliczki, kawałki drewna, jedwab i inne tkaniny), ich cechy fizyczne, sposoby produkcji i użytkowania, historię i zasięg geograficzny, ochronę i konserwację. Będą mogli także dowiedzieć się, w jaki sposób wybór danego rodzaju papieru lub innego materiału piśmienniczego służył kształtowaniu percepcji i znaczenia tekstu zapisanego na nim.

Celem kursu jest przedstawienie warsztatu pracy i metod badawczych wykorzystywanych w analizie materiałów źródłowych w ich naturalnym kontekście rękopiśmiennym oraz w zestawieniu z wybranymi edycjami. Studenci poznają podstawowe zasady analizy krytycznej tekstów, transkrypcji i edycji wybranych źródeł i fragmentów rękopiśmiennych. Poznają problem narratologii na przykładzie ilustrowanych ksiąg z Azji i relacji tekstu z wizerunkiem. Dowiedzą się również, jak należy opisywać i katalogować rękopisy z uwzględnieniem ich cech fizycznych, zawartości i w kontekście paratekstów. Poznają standardowe protokoły edycji TEI/XML stosowane w katalogowaniu rękopisów. Zajęcia obejmują również wprowadzenie do badań nad fragmentami rękopiśmiennymi, kodykologią i współczesnymi metodami analizy materiałowej z wykorzystaniem technik multispektralnych i komputerowych w badaniach pergaminu i atramentu.

Kurs podzielony jest na moduły, prowadzone przez specjalistów z różnych dziedzin i dyscyplin, pracujących z rękopisami. W ramach spotkań przewidziane są warsztaty z wykorzystaniem materiałów ze zbiorów Gabinetu Rękopisów BUW. Zajęcia prowadzone są po angielsku, dzięki czemu studenci mają okazję do doskonalenia praktycznych umiejętności językowych w zakresie czytania, mówienia i pisania dla celów akademickich.

Tematy

Przegląd materiałów piśmienniczych, papieru i pergaminu: kultura i tradycja Tybetu

Od rękopisu do edycji (cyfrowej): praca nad średniowiecznymi rękopisami angielskimi

Analiza krytyczna tekstów źródłowych: krytyka tekstu na wybranych przykładach z Mongolii

Tekst i wizerunek – ilustrowane księgi w Azji na wybranych przykładach

Analiza rękopisów z wykorzystaniem metod lingwistyki komputerowej

Fragmenty rękopiśmienne i perspektywy badawcze fragmentologii

Katalogi i katalogowanie rękopisów

Kodykologia i katalogowanie w praktyce: praca ze średniowiecznymi i wczesno-nowożytnymi rękopisami łacińskimi (Gabinet Rękopisów BUW - warsztaty)

Analiza materiałowa historycznych dokumentów europejskich

Andrist, P., Canart, P. and Maniaci, M. 2013. La syntaxe du codex. Essai de codicologie

structurale. Turnhout.

Bak, J. M. 2017. Introduction to Working with Manuscripts for Medievalists. Gorgias and

Press.

Buzi P. and Witakowski, W. (eds.). 2015. Cataloging, in: A. Bausi (general ed.), Comparative

Oriental Manuscript Studies. An Introduction. Hamburg. pp. 467-530.

Clemens, R. and T. Graham. 2007. Introduction to Manuscript Studies. Cornell University

Press.

Helman-Ważny, A., 2014, The Archeology of Tibetan Books, Brill.

Kara, G. 2016, Books of Mongolian Nomads, Indiana University Press.

Mass, P. 1958. Textual Criticism. Oxford University Press, New York.

De Hamel, Ch. 2016. Meetings with Remarkable Manuscripts. Allen Lane.

Tarrant, R. 2016. Texts, Editors, and Readers. Methods and Problems in Latin Textual

Criticism. Cambridge University Press.

Wiedza: zna i rozumie

WG_01 w stopniu umożliwiającym rewizję istniejących paradygmatów – światowy dorobek, obejmujący podstawy teoretyczne oraz zagadnienia ogólne i wybrane zagadnienia szczegółowe w zakresie studiów nad rękopisami P8S_WG

WG_03 metodologię badań naukowych w zakresie studiów nad rękopisami P8S_WG

WK_01 fundamentalne problemy współczesnej cywilizacji z perspektywy badań nad piśmiennictwem i artefaktami kultury dawnej P8S_WK

Umiejętności: potrafi

UK_01 komunikować się na tematy specjalistyczne w stopniu umożliwiającym aktywne uczestnictwo w międzynarodowym środowisku naukowym związanym z pracą badawczą nad źródłami rękopiśmiennymi P8S_UK

UW_01 wykorzystywać wiedzę z różnych dyscyplin nauk humanistycznych do twórczego identyfikowania artefaktów i tekstów kultury, formułowania innowacyjnych programów badawczych, rozwiązywania złożonych problemów dotyczących źródeł cywilizacji lub wykonywania zadań o charakterze badawczym, a w szczególności definiować cel i przedmiot badań naukowych w dziedzinie nauk humanistycznych, właściwie rozwijać metody, techniki i narzędzia badawcze stosowane w kodykologii, paleografii i krytyce tekstów dawnych oraz twórczo je stosować; formułować hipotezę badawczą oraz wnioskować na podstawie wyników badań naukowych P8S_UW

Kompetencje społeczne: jest gotów do

KK_03 uznania priorytetu wiedzy w rozwiązaniu problemów badawczych, poznawczych i praktycznych, w obrębie dyscyplin humanistycznych, z zachowaniem szacunku dla standardów pracy nad zabytkami kultury rękopiśmiennej i debaty naukowej P8S_KK

aktywne uczestnictwo w zajęciach

wykonywanie zadań domowych i ćwiczeń na zajęciach (lektury, assignments)

prezentacja (ppt) uwzględniająca poznane podczas kursu metodologie badań, ich zastosowanie i kwestię interdyscyplinarności

pierwszy termin zaliczenia: sesja letnia 2025/26; drugi termin zaliczenia (poprawkowy): sesja poprawkowa 2025/26

Zajęcia w formie stacjonarnej (w sali)

Dopuszczalna liczba nieobecności: 3.