Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Średniowieczny projekt zjednoczenia Europy: wizje i praktyka

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2100-MON-SPUE-OG
Kod Erasmus / ISCED: 14.1 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0312) Politologia i wiedza o społeczeństwie Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Średniowieczny projekt zjednoczenia Europy: wizje i praktyka
Jednostka: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
Grupy: Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim
Przedmioty ogólnouniwersyteckie społeczne
Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
Punkty ECTS i inne: 4.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia:

w sali

Pełny opis:

W trakcie zajęć będziemy przyglądali się następującym zagadnieniom:

1. Nawrócenie władcy jako problem polityczny i religijny

a) Dlaczego władca się nawraca? (Euzebiusz, Ammianus Marcelinus)

b) Najwyższy kapłan, ulubieniec Bogów czy opiekun Kościoła? Konstantyn jako model władcy chrześcijańskiego. (Euzebiusz z Cezarei)

c) Czy potomek morskiego potwora może być dobrym chrześcijaninem? Problemy konwersji barbarzyńców (Grzegorz z Tours, św. Grzegorz Wielki)

d) Czy cesarz wprowadzi Cię do Królestwa Niebieskiego? Ideowe podstawy władzy Karola Wielkiego (Alkuin, Einhard)

2. Europa a świat islamu

a) Czy można nie być posłusznym prawu boskiemu? (Koran)

b) Bezlitośni najeźdźcy czy badacze Arystotelesa? Islam oczami chrześcijan. (Pieśń o Rolandzie, Abelard)

3. Wojny święte i sprawiedliwe

a) Przez zdobycie Jerozolimy do zbawienia? (Bernard z Clairveux)

b) Czym jest dżihad? (Usama ibn Munkidh)

c) Komu Bóg zsyła zwycięstwo? Wojna jako sąd Boży (Ambroży z Mediolanu, Augustyn)

d) Kiedy wojna jest sprawiedliwa? (Stanisław ze Skarbimierza, Paweł Włodkowic)

4. Jak władza dowodzi, że ma prawo być władzą?

a) Czy mit i pamięć historyczna mogą być źródłami legitymizacji władzy i porządku politycznego? (Gall Anonim, Wincenty Kadłubek)

b) „Kiedy zabrakło króla, nastały zamieszki i niezgoda”. Po co nam król i koronacja? (Żywot św. Stanisława, Petycja sulejowska do papieża Jana XXIII)

5. W poszukiwaniu władcy idealnego

a) Skutecznie rządzić czy być dobrym człowiekiem? Refleksja etyczna o praktyce władzy przed Machiavellim (wybór fragmentów z tzw. „zwierciadeł władcy” i kazań, Jan z Salisbury)

b) Król arcychrześcijański czy pijak i poganin? Studium przypadku: wizerunek Władysława Jagiełły u współczesnych (Jan Długosz, epitafium Grzegorza z Sanoka, kazanie pogrzebowe Mikołaja Kozłowskiego).

Literatura:

Podstawowe lektury:

J. Baszkiewicz, Myśl polityczna wieków średnich, Poznań 2009.

R. Brague, Europa. Droga rzymska, Warszawa 2012.

The Cambridge History of Medieval Political Thought, ed. J. Burns, dowolne wydanie.

M. A. Cichocki, Problem politycznej jedności w Europie, Warszawa 2012.

F. Copleston, Historia filozofii, t. 2: Od Augustyna do Szkota, Warszawa 2000.

B. Dumézil, Chrześcijańskie korzenie Europy, Kęty 2008.

W. Fałkowski, Wielki król. Ideologiczne podstawy władzy Karola Wielkiego, Warszawa 2011.

Historia filozofii arabskiej, red. P. Adamson, C. Taylor, Kraków 2015.

Król w Polsce w XIV i XV wieku, red. A. Marzec, M. Wilamowski, Kraków 2006.

E. Kantorowicz, Dwa ciała króla, Warszawa 2007.

Paweł Włodkowic i polska szkoła prawa międzynarodowego, red. M.A. Cichocki, A. Talarowski, Warszawa 2018.

K. Pennington, Władca i prawo (1200-1600). Suwerenność monarchy a prawa poddanych w zachodnioeuropejskiej tradycji prawnej, Warszawa 2012.

L. Strauss, J. Cropley, Historia filozofii politycznej, Warszawa 2010.

Średniowieczne i realne podstawy tożsamości społecznej w średniowieczu, red. S. Gawlas, P. Żmudzki, Warszawa 2017.

E. Wipszycka, Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa 2017.

Efekty uczenia się:

Celem zajęć jest osiągnięcie następujących efektów kształcenia:

Wiedza:

1. Student posiada wiedzę na temat kluczowych problemów filozofii średniowiecznej oraz ich związku z zagadnieniami religii, polityki i bezpieczeństwa.

2. Student posiada wiedzę na temat struktury, źródeł i aksjomatycznych założeń europejskiej myśli średniowiecznej oraz jego stosunku do religii.

3. Student rozumie rolę religii jako jednego z najważniejszych czynników kulturotwórczych determinujących różne tożsamości we współczesnym świecie.

Umiejętności:

1. Student potrafi analizować teksty historyczne i odczytywać je we współczesnym kontekście kulturowym i politycznym.

2. Student potrafi prowadzić dyskusję wykorzystując wiedzę dotyczącą cech specyficznych tożsamości europejskiej i wspólnototwórczej roli religii.

3. Student posiada umiejętności obserwacji i interpretacji zjawisk społecznych i politycznych różnej natury i dostrzegania ich wzajemnych relacji i zależności.

4. Student potrafi funkcjonować w wielokulturowych społecznościach, dzięki czemu zwiększają się jego możliwości odnalezienia się na współczesnym rynku pracy.

Kompetencje:

1. Student dostrzega związki między tożsamością religijną i światopoglądową a działaniem politycznym oraz porządkiem prawnym państwa.

2. Student rozumie własną tożsamość oraz historyczne, filozoficzne i religijne uwarunkowania, którym ona podlega.

3. Student potrafi funkcjonować w pluralistycznym, wielokulturowym świecie (budować w nim relacje i zarządzać różnorodnością).

4. Student potrafi wykorzystywać różnice kulturowe jako wartości dodane.

Metody i kryteria oceniania:

Zajęcia w formie konwersatorium. Podstawą do dyskusji będzie lektura tekstów źródłowych i współczesnych opracowań oraz wspólna ich analiza w trakcie kursu.

Kryteria zaliczenia przedmiotu:

Obecność́ na zajęciach (możliwe dwie nieobecności).

Praca zaliczeniowa – esej na temat ustalony z prowadzącym.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin, 30 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Cezary Smuniewski
Prowadzący grup: Cezary Smuniewski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Rodzaj przedmiotu:

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Przedmiotem zajęć będzie przede wszystkim kultura polityczna społeczeństwa średniowiecznego w aspekcie podstaw ideowych władzy. W całej żywotności ujawniały się wówczas uniwersalne problemy stające przed wspólnotami politycznymi związane z legitymizacją władzy i jej stykiem z religią i bezpieczeństwem. Semestr rozpoczniemy od przyjrzenia się podobieństwom i różnicom uwarunkowań konwersji na chrześcijaństwo – Konstantyna Wielkiego, Chlodwiga i Mieszka I. W toku dalszych zajęć przyjrzymy się specyfice związków religii i polityki w świecie islamu. Bliższego omówienia wymaga również rozwój w średniowieczu idei wojny świętej i sprawiedliwej, ich warunków koniecznych oraz fundamentalnego dla mentalności wieków średnich, opartego o prowidencjalistyczne założenia wyobrażenia wojny jako sądu Bożego. Elementem kluczowym dla legitymizacji ładu społecznego i politycznego oraz dla kształtowania tożsamości (w tym tożsamości narodowej) był w średniowieczu mit (szczególnie dotyczący początku – dynastii czy państwa) oraz pamięć historyczna. Podsumowaniem tego cyklu zajęć będzie syntetyzujące znaczną część wcześniejszych poszukiwań przyjrzenie się pozycji namaszczonego władcy – króla, poprzez fundamentalną dla wyobrażeń teologii politycznej wieków średnich funkcję koronacji, a także skupiające w sobie niczym w soczewce rozmaite kierunki refleksji, powszechne w piśmiennictwie wieków średnich poszukiwanie ideału władcy.

Pełny opis:

W trakcie zajęć będziemy przyglądali się następującym zagadnieniom:

1. Nawrócenie władcy jako problem polityczny i religijny

a) Dlaczego władca się nawraca? (Euzebiusz, Ammianus Marcelinus)

b) Najwyższy kapłan, ulubieniec Bogów czy opiekun Kościoła? Konstantyn jako model władcy chrześcijańskiego. (Euzebiusz z Cezarei)

c) Czy potomek morskiego potwora może być dobrym chrześcijaninem? Problemy konwersji barbarzyńców (Grzegorz z Tours, św. Grzegorz Wielki)

d) Czy cesarz wprowadzi Cię do Królestwa Niebieskiego? Ideowe podstawy władzy Karola Wielkiego (Alkuin, Einhard)

2. Europa a świat islamu

a) Czy można nie być posłusznym prawu boskiemu? (Koran)

b) Bezlitośni najeźdźcy czy badacze Arystotelesa? Islam oczami chrześcijan. (Pieśń o Rolandzie, Abelard)

3. Wojny święte i sprawiedliwe

a) Przez zdobycie Jerozolimy do zbawienia? (Bernard z Clairveux)

b) Czym jest dżihad? (Usama ibn Munkidh)

c) Komu Bóg zsyła zwycięstwo? Wojna jako sąd Boży (Ambroży z Mediolanu, Augustyn)

d) Kiedy wojna jest sprawiedliwa? (Stanisław ze Skarbimierza, Paweł Włodkowic)

4. Jak władza dowodzi, że ma prawo być władzą?

a) Czy mit i pamięć historyczna mogą być źródłami legitymizacji władzy i porządku politycznego? (Gall Anonim, Wincenty Kadłubek)

b) „Kiedy zabrakło króla, nastały zamieszki i niezgoda”. Po co nam król i koronacja? (Żywot św. Stanisława, Petycja sulejowska do papieża Jana XXIII)

5. W poszukiwaniu władcy idealnego

a) Skutecznie rządzić czy być dobrym człowiekiem? Refleksja etyczna o praktyce władzy przed Machiavellim (wybór fragmentów z tzw. „zwierciadeł władcy” i kazań, Jan z Salisbury)

b) Król arcychrześcijańskiczy pijak i poganin? Studium przypadku: wizerunek Władysława Jagiełły u współczesnych (Jan Długosz, epitafium Grzegorza z Sanoka, kazanie pogrzebowe Mikołaja Kozłowskiego).

Literatura:

Podstawowe lektury:

J. Baszkiewicz, Myśl polityczna wieków średnich, Poznań 2009.

R. Brague, Europa. Droga rzymska, Warszawa 2012.

The Cambridge History of Medieval Political Thought, ed. J. Burns, dowolne wydanie.

M. A. Cichocki, Problem politycznej jedności w Europie, Warszawa 2012.

F. Copleston, Historia filozofii, t. 2: Od Augustyna do Szkota, Warszawa 2000.

B. Dumézil, Chrześcijańskie korzenie Europy, Kęty 2008.

W. Fałkowski, Wielki król. Ideologiczne podstawy władzy Karola Wielkiego, Warszawa 2011.

Historia filozofii arabskiej, red. P. Adamson, C. Taylor, Kraków 2015.

Król w Polsce w XIV i XV wieku, red. A. Marzec, M. Wilamowski, Kraków 2006.

E. Kantorowicz, Dwa ciała króla, Warszawa 2007.

Paweł Włodkowic i polska szkoła prawa międzynarodowego, red. M.A. Cichocki, A. Talarowski, Warszawa 2018.

K. Pennington, Władca i prawo (1200-1600). Suwerenność monarchy a prawa poddanych w zachodnioeuropejskiej tradycji prawnej, Warszawa 2012.

L. Strauss, J. Cropley, Historia filozofii politycznej, Warszawa 2010.

Średniowieczne i realne podstawy tożsamości społecznej w średniowieczu, red. S. Gawlas, P. Żmudzki, Warszawa 2017.

E. Wipszycka, Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa 2017.

Uwagi:

Przedmiot opracowany w ramach projektu: „Wdrożenie programu edukacyjnego «Polityka-Religia-Bezpieczeństwo. Konflikt i próby rozwiązania» w oparciu o współpracę międzynarodową” nr POWR.04.03.00-00-0013/18, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014–2020.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)