Analiza porównawcza instytucji politycznych
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2100-NS-D-D6APIP-NP |
Kod Erasmus / ISCED: |
14.0
|
Nazwa przedmiotu: | Analiza porównawcza instytucji politycznych |
Jednostka: | Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | monograficzne |
Założenia (opisowo): | Znajomość podstawowych pojęć prawnych i politologicznych z zakresu systemów politycznych. |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Znajomość i rozumienie roli instytucji ustrojowych w państwach współczesnych oraz zasad i procedur ich funkcjonowania; rozumienie genezy instytucji politycznych państwa; poruszanie się w sferze wzajemnych relacji między głównymi organami państw współczesnych; rozumienie praktyki działania głównych organów państw współczesnych. |
Pełny opis: |
1.Formy organizacji władzy – forma rządów. Historyczne i współczesne klasyfikacje (i ich kryteria). Podstawowe pojęcia i mechanizmy: demokracja i autokracja, rządy pluralistyczne i monokratyczne, koncentracja lub podział władzy. Konstytucja formalna a konstytucja faktyczna. 2. Zasada podziału władzy i jej geneza. Koncepcja Locke’a i Monteskiusza i ich interpretacje. Zastosowanie podziału w państwach europejskich oraz w Stanach Zjednoczonych. Cele wprowadzania zasady podziału władzy. Współczesny konstytucyjny wyraz zasady podziału władzy (różnice) i jego znaczenie dla poszczególnych typów ustroju politycznego. 3. Systemy rządów. Zagadnienia terminologiczne i podstawowe zasady terminologii w zakresie klasyfikacji systemów rządów. Terminologia w doktrynie polskiej. Wpływ różnych wersji zasady podziału władzy na ukształtowanie dwu głównych typów demokratycznych systemów rządów. System parlamentarny, system prezydencki, systemy mieszane. Odmiany i modyfikacje systemu parlamentarnego. Trudności w przeszczepianiu systemu prezydenckiego USA. Systemy rządów oparte na kumulacji (jednolitości) władzy: system demokratyczny rządów zgromadzenia, systemy niedemokratyczne państwa socjalistycznego. Pojęcie i znaczenie większości i opozycji parlamentarnej. Zjawisko tzw. racjonalizacji parlamentaryzmu. 4. Mandat parlamentarny. Problemy terminologiczne i podstawowe pojęcia. Mandat imperatywny a mandat przedstawicielski. Geneza mandatu przedstawicielskiego. Prawny charakter mandatu i jego konsekwencje. Regulacja mandatu przedstawicielskiego w konstytucjach europejskich. Mandat parlamentarny w praktyce państw europejskich. Deputowany a wyborcy. Deputowany a partia polityczna. Dyscyplina partyjna we współczesnym parlamencie i jej znaczenie dla mechanizmu rządów. 5. Parlamentaryzm klasyczny i jego mutacje. Cechy konstytutywne klasycznego systemu parlamentarnego. Preponderancja parlamentu. Metody racjonalizacji parlamentaryzmu. System kanclerski. System rządów premierowskich. 6. System rządów prezydenckich. Cechy konstytutywne systemu prezydenckiego i ich specyfika. Zasada równoważenia władz i jej znaczenie. System prezydencki a system partyjny. 7. Transformacja i budowa demokracji w państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Tradycje przedkomunistyczne i komunistyczne. Wybór nowego systemu rządów – poszukiwanie wzorów. Powrót do demokratycznych standardów ustrojowych lub ich przyjmowanie. 8. Demokracja plebiscytarna i jej aplikacja w państwach poradzieckich Narodziny demokracji plebiscytarnej i jej cechy tożsamościowe. Metody aplikowania rządów plebiscytarnych w państwach poradzieckich. Demokracja plebiscytarna jako forma marginalizacji parlamentu. Referendum jako instrument sukcesji władzy. |
Literatura: |
Literatura podstawowa 1. J. Szymanek (red.), Systemy rządów w perspektywie porównawczej, Warszawa 2014; 2. R. Małajny, Amerykański prezydencjalizm, Warszawa 2012. Literatura dodatkowa 1. Z. Kiełmiński, J. Szymanek (red.), Instytucje prawa konstytucyjnego w perspektywie politologicznej, Warszawa 2013; 2. M. Kruk (red.), Mandat przedstawicielski w teorii, prawie i praktyce poselskiej, Warszawa 2013; 3. R. Grabowski, S. Grabowska (red.), Zasady podziału władzy we współczesnych państwach europejskich. T. 1 -2, Rzeszów 2016; 4. W.C. Müller, K. Strøm (eds.), Coalition Government in Western Europe, Oxford University Press 2003; 5. M. Wiszowaty, Zasada monarchiczna i jej przejawy we współczesnych ustrojach europejskich i pozaeuropejskich monarchii mieszanych, Gdańsk 2015; 6. J. Zaleśny, Duma Państwowa a Rząd w Federacji Rosyjskiej. Studium z zakresu prawa konstytucyjnego, Warszawa 2015. |
Efekty uczenia się: |
WIEDZA K_W01 ma zaawansowaną i rozbudowaną, uwzględniającą najnowsze osiągnięcia, wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej instytucji politycznych, którą jest w stanie rozwijać i twórczo stosować w działalności badawczej; K_W02 zna na poziomie zaawansowanym terminologię właściwą dla instytucji politycznych w ujęciu porównawczym; K_W05 zna na poziomie zaawansowanym i rozumie metody, techniki, szkoły badawcze instytucji politycznych; K_W08 posiada aktualną, zaawansowaną oraz pogłębioną wiedzę dotyczącą struktur i instytucji politycznych, w tym państw; K_W10 posiada zaawansowaną wiedzę dotyczącą krajowych i zagranicznych stosunków politycznych oraz instytucji i środków kontroli społecznej, a także norm społecznych i prawnych zapewniających ład polityczny w państwach współczesnych na poziomie lokalnym, regionalnym i państwowym; K_W13 posiada wiedzę o wydarzeniach historycznych, które kształtowały instytucje polityczne w Polsce i w innych państwach; K_W14 zna systemy polityczne i rozumie procesy decyzyjne oraz wskazuje co je warunkuje; K_W17 zna szczegółowo nowe metody dydaktyczne; UMIEJĘTNOŚCI K_U03 posiada zaawansowane umiejętności badawcze pozwalające na rozwiązywanie złożonych problemów naukowych zakresie instytucji politycznych oraz wniesienie oryginalnego wkładu w rozwój wiedzy i metodologii nauki o polityce poprzez zaplanowanie i przeprowadzenie badań, opracowanie i interpretację ich wyników oraz ich publikację w wydawnictwach recenzowanych; K_U04 posiada rozwinięte umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy i poszerzania własnych kompetencji oraz podejmowania autonomicznych działań zmierzających do rozwoju intelektualnego i kierowania własnym rozwojem naukowym; K_U07 posiada umiejętność zintegrowanego postrzegania i analizowania problemów politycznych występujących w zakresie instytucji politycznych państwa, przy uwzględnieniu różnych uwarunkowań; K_U08 posiada umiejętność formułowania i uzasadniania sądów o najnowszych dokonaniach naukowych i dydaktycznych w zakresie instytucji politycznych; K_U11 posiada umiejętność argumentowania, formułowania własnych oryginalnych poglądów, formułowania wniosków oraz tworzenia syntez problemowych w zakresie instytucji politycznych; K_U18 posiada umiejętność samodzielnego proponowania rozwiązań konkretnych problemów poszerzoną o umiejętność proponowania nowatorskich lub niestandardowych rozwiązań pojawiających się problemów w zakresie instytucji politycznych; K_U19 posiada umiejętność analizowania zachowań politycznych, procesów decyzyjnych oraz analizowania motywów działań ludzi w sferze instytucji politycznych wraz z konsekwencjami tych działań; KOMPETENCJE K_K01 ma świadomość poziomu własnych koncepcji badawczych, ich oryginalności, możliwości realizacji projektu badawczego, poziomu twórczości i istotności wkładu w rozwój nauk o polityce w zakresie instytucji politycznych; K_K05 odpowiedzialnie i rzetelnie projektuje, wykonuje i relacjonuje zadania badawcze; K_K07 potrafi sprawnie komunikować się z otoczeniem na wyższym poziomie, umiejętność poszerzona o odpowiedzialność za upowszechnianie wyników badań naukowych; K_K09 potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę i umiejętności na wyższym poziomie wiedzy i umiejętności w wymiarze interdyscyplinarnym oraz wyraża gotowość do uczenia się przez całe życie; K_K10 jest otwarty na krytykę i sam krytycznie ocenia, a także dostrzega różnice w tradycjach politycznych różnych państw. |
Metody i kryteria oceniania: |
Warunkiem zaliczenia zajęć jest wygłoszenie referatu naukowego na temat zaproponowany przez prowadzącego zajęcia oraz sporządzenie recenzji naukowej jednej z podanych niżej książek. Recenzja jest sporządzana w formacie recenzji publikowanych przez „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”. 1. R. Grabowski, S. Grabowska (red.), Zasady podziału władzy we współczesnych państwach europejskich. T. 1, Rzeszów 2016; 2. R. Grabowski, S. Grabowska (red.), Zasady podziału władzy we współczesnych państwach europejskich. T. 2, Rzeszów 2016; 3. P. Mikuli, Instytucje ombudsmana w państwach anglosaskich, Warszawa 2017; 4. M. Dąbrowski, Domniemanie zgodności ustaw z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku, Olsztyn 2017; 5. M. Koß, Parliaments in Time. The Evolution of Legislative Democracy in Western Europe, 1866-2015, Oxford University Press 2018; 6. R. S. Katz, P. Mair, Democracy and the Cartelization of Political Parties, Oxford University Press 2018; 7. S. Rose-Ackerman, S. Egidy, J. Fowkes, Due Process of Lawmaking The United States, South Africa, Germany, and the European Union, Cambridge University Press 2018. |
Praktyki zawodowe: |
Nie są wymagane. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.