Seminarium specjalizacyjne - Prawo wyznaniowe

Zajęcia są dostępne dla studentów IV roku, a więc osób, które uzyskały zaliczenie przedmiotów obowiązkowych w dotychczasowym toku studiów, przede wszystkim z praw człowieka i obywatela, prawa konstytucyjnego i prawa międzynarodowego publicznego.

Pożądana jest znajomość języka angielskiego na poziomie umożliwiającym sporadyczne zapoznawanie się z zagraniczną literaturą przedmiotu (co najmniej B1). Warunek ten nie będzie weryfikowany formalnie. Każda osoba zapisująca się na seminarium musi ocenić sama, czy będzie w stanie go spełnić.

zdalnie

Seminarium jest poświęcone rozszerzeniu i systematyzacji wiedzy z zakresu prawa wyznaniowego. Jest jednak dostępne także dla osób, które dotychczas interesowały się głównie dyscyplinami pokrewnymi, w szczególności prawami człowieka, prawem konstytucyjnym i prawem międzynarodowym publicznym.

Zajęcia z założenia mają charakter warsztatowo-dyskusyjny. Szczegółowy program zostanie więc dostosowany do zainteresowań uczestników. Przykładowe tematy zajęć zostały wskazane poniżej.

UWAGA: prawa wyznaniowego nie należy mylić z prawem kanonicznym, które stanowi prawo wewnętrzne Kościoła katolickiego. Kanonistyka NIE JEST przedmiotem tego kursu, a odwołania do niej mogą się zdarzyć jedynie sporadycznie, w zakresie koniecznym do zrozumienia rozwiązań przyjmowanych na forum świeckim.

Prawo wyznaniowe jest dyscypliną prawniczą obejmującą zagadnienia wywodzące się z różnych gałęzi prawa, wyróżnione ze względu na przedmiot regulacji. Tym przedmiotem jest wolność myśli, sumienia i religii w wymiarze indywidualnym i zbiorowym, a więc zarówno status prawny jednostki ze względu na wyznawaną wiarę lub światopogląd, jak i stosunki między państwem a związkami wyznaniowymi.

Seminarium obejmuje zagadnienia prawa wyznaniowego polskiego i obcego, a także międzynarodowe standardy ochrony wolności myśli, sumienia i religii. Szczegółowy dobór tematyki zajęć zależy od zainteresowań uczestników. Można jednak wskazać, że omawiane dotychczas tematy dotyczyły zagadnień:

– prawa cywilnego (np. ograniczenia reprezentacji wyznaniowych osób prawnych w obrocie cywilnoprawnym, odpowiedzialność odszkodowawcza związków wyznaniowych za szkody wyrządzone przez duchownych),

– prawa karnego (np. prawnokarna ochrona uczuć religijnych, dopuszczalność kryminalizacji niektórych czynności kultowych),

– prawa administracyjnego (np. przetwarzanie danych osobowych przez związki wyznaniowe, rejestrowanie kościołów i innych związków wyznaniowych),

– prawa konstytucyjnego i praw człowieka (np. równouprawnienie wyznań, nauczanie religii w szkole publicznej, duszpasterstwo w instytucjach publicznych),

– prawa pracy (np. spory prawne między wspólnotami religijnymi a ich pracownikami, obowiązki pracodawcy związane z poszanowaniem wolności religijnej pracowników),

– prawa finansowego (np. opodatkowanie osób duchownych i wyznaniowych osób prawnych),

– historii prawa (np. stosunki państwo–Kościół w II RP i w PRL),

– prawa międzynarodowego (np. wolność sumienia i wyznania w działalności Komitetu Praw Człowieka ONZ, sprzeciw sumienia w orzecznictwie ETPC),

– prawa obcego (np. prawo francuskie wobec symboli religijnych i ubioru motywowanego religijnie, prawo brytyjskie a szariat).

Praca opiera się na przygotowywaniu wystąpień i moderowanej dyskusji, wspólnej analizie literatury i orzecznictwa, a także na cyklicznych ćwiczeniach warsztatowych związanych z opracowaniem krótkich tekstów prawniczych. Celem tych zajęć jest przygotowanie uczestników do sporządzenia pracy dyplomowej na V roku studiów.

Osobom niemającym uporządkowanej wiedzy z zakresu prawa wyznaniowego zalecany jest podręcznik: A. Mezglewski, H. Misztal, P. Stanisz, Prawo wyznaniowe, Warszawa 2011 (z uwzględnieniem niezbędnych aktualizacji stanu prawnego i orzecznictwa).

Sugerowana jest także lektura rozdziału "Wolność myśli, sumienia i religii" z podręcznika: W. Brzozowski, A. Krzywoń, M. Wiącek, Prawa człowieka, Warszawa 2019.

Użyteczną pomocą może być oficjalny przewodnik po orzecznictwie ETPC na tle art. 9 EKPC: https://www.echr.coe.int/Documents/Guide_Art_9_ENG.pdf.

Szczegółowy dobór literatury zależy od zainteresowań uczestników.

Po zakończeniu kursu student lub studentka potrafi:

– prawidłowo posługiwać się terminologią z zakresu teorii prawa wyznaniowego;

– rozpoznać i poprawnie zastosować podstawową terminologię anglojęzyczną z tej dziedziny;

– odszukać i uporządkować źródła z zakresu prawa wyznaniowego (stan prawny, literatura, orzecznictwo);

– wskazać i objaśnić konstytucyjne i prawnomiędzynarodowe podstawy działania wspólnot religijnych w Polsce;

– zidentyfikować kluczowe problemy związane z regulowaniem stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi;

– określić standard ochrony wolności myśli, sumienia i religii wynikający z orzecznictwa sądów krajowych, Trybunału Konstytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka;

– sporządzić krótki tekst dotyczący prawnych aspektów stosunków państwo–Kościół będących przedmiotem dyskusji na zajęciach.

kontrola obecności, zaangażowanie w zajęcia, oddawanie drobnych prac domowych o charakterze warsztatowym

–