Kształcenie i wychowanie dzieci dawniej i dziś

Seminarium: Kształcenie i wychowanie dzieci dawniej i dziś będzie się koncentrować na szerokim spojrzeniu na dziecko i dzieciństwo w perspektywie historycznej i współczesnej. Możliwe jest podejmowanie prac odnoszących się do biografii pedagogicznej, dziejów instytucji oświatowych, pracy współczesnych placówek (szkół, przedszkoli, domów kultury, ośrodków wychowawczych i wspierających), rozważań na temat nowych strategii i metod wychowawczych, a także analizy podręczników szkolnych, prasy i literatury pięknej. Istotne będzie zebranie materiału badawczego (źródeł archiwalnych i bibliotecznych), a nacisk będzie położony na samodzielność, dyskusję i szeroką prezentację zagadnień pedagogicznych.

Kształcenie i wychowanie dzieci zawsze było przedmiotem naturalnej troski rodziców. Proces ten angażuje także liczne grono specjalistów – przede wszystkim nauczycieli, wychowawców i terapeutów. Warto prześledzić praktykę kształcenia i wychowania na przestrzeni dziejów, a także dostrzec aktualność wielu postulatów głoszonych przez myślicieli pedagogicznych dawnych epok.

Ważne będzie także spojrzenie na możliwości kształcenia osób dorosłych dawniej i dziś.

Poszukiwania badawcze będą skoncentrowane na analizie literatury pedagogicznej i prasy XIX - XXI wieku oraz pamiętników.

Ostatecznym efektem seminarium będzie przygotowanie pracy magisterskiej.

Zadaniem seminarium będzie wejrzenie w praktykę kształcenia i wychowania na przestrzeni dziejów, a także myśl pedagogiczną. Skupimy uwagę na koncepcjach pedagogicznych odnoszących się do małego dziecka – jego przygotowaniu do szkoły i możliwościach uczenia się, wpływu rodziny i najbliższego otoczenia na proces uczenia się. Ważne będzie spojrzenie porównawcze. Punktem wyjścia do rozważań będą współczesne monografie historyczno-oświatowe. Wprowadzą one w problematykę rozwoju oświaty oraz w terminologię. Poszukiwania szczegółowe będą się koncentrowały na treściach źródeł - myśli pedagogicznej, prasie pedagogicznej, pamiętnikach. Ważną treścią zajęć będzie metodologia i etapy pisania pracy dyplomowej.

1. Ph. Aries, Historia dzieciństwa, dziecko i rodzina w dawnych czasach, Warszawa 1995.

2. Pedagogika: podręcznik akademicki, cz. 1, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2004.

3. T. Jałmużna, I. Michalska, G. Michalski, Konteksty i metody w badaniach historyczno-pedagogicznych, Kraków 2004.

4. Sztuka nauczania. Szkoła red. K. Konarzewski, Warszawa 1991 i nast. wydania.

5. D. Żołądź-Strzelczyk, Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 2006.

6. D. Żołądź-Strzelczyk, Codzienność dziecięca opisana słowem i obrazem. Życie dziecka na ziemiach polskich od XVI do XVIII w. Warszawa 2012.

Zna/rozumie:

1. historyczne i współczesne stanowiska pedagogiczne wraz z ich rodowodami, przesłankami i następstwami oraz prowokowanymi przez nie dylematami, główne teorie dotyczące przedszkolnej i szkolnej edukacji, a także związane z nimi pojęcia; (K_W01)

2. wpływ różnych stylów myślenia filozoficznego (w tym z zakresu etyki i estetyki) na kształtowanie się myśli pedagogicznej oraz na interpretację praktyk kształcenia i wychowania; (K_W03)

3. pojęcia metodologii, logikę postępowania w badaniach społecznych i humanistycznych, zasady projektowania oraz prowadzenia badań diagnostycznych i ewaluacyjnych, w szczególności dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. (K_W04)

4. dorobek, cele i zadania pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej oraz współczesne interdyscyplinarne badania nad dzieciństwem, dotyczące dobrostanu dzieci. (K_W07)

5. Zasady ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego (K_W15)

Potrafi:

1. konfrontować historyczne i współczesne stanowiska pedagogiczne, uwzględniając ich rodowody, przesłanki i konsekwencje; (K_U1)

2. refleksyjnie rozważać zagadnienia pedagogiczne w perspektywie wybranych koncepcji filozoficznych;( K_U02)

3. poprawnie posługiwać się językiem polskim w mowie, respektując zasady emisji głosu oraz w piśmie, a także językiem obcym przynajmniej na poziomie B2+; dbać o kulturę języka uczestników procesu edukacji (K_U03)

4. wykorzystać wiedzę metodologiczną do projektowania i prowadzenia badań w paradygmacie ilościowym i jakościowym, z uwzględnieniem norm etycznych oraz napisania raportu badawczego i pracy dyplomowej K_U05;

5. oceniać z perspektywy metodologicznej jakość wyników badań naukowych wykorzystywanych do analizowania i planowania działań pedagogicznych z zakresu wczesnej opieki i edukacji, planować badania diagnostyczne i ewaluacyjne i współpracować z członkami zespołów badawczych na każdym etapie projektowania i realizacji badań naukowych (K_U07)

6. tworzyć i oceniać projekty dydaktyczne wykorzystując kategorie nauczycielskiego instrumentarium, wdrażać, obserwować i oceniać ich praktyczną realizację (K_U12).

Kompetencje. Student jest gotów do:

1. przyjmowania refleksyjnej postawy wobec swojej działalności zawodowej, samodzielnego i we współpracy z innymi poszerzania swojej wiedzy oraz doskonalenia umiejętności zawodowych (K_K01);

2. podejmowania dyskusji na tematy pedagogiczne, argumentowania i uzasadniania swojego zdania z wykorzystaniem wiedzy naukowej (K_K02);

3. systematycznego uczestnictwa w życiu kulturalnym i wykazywania troski o kulturę języka oraz zachęcania dzieci/uczniów do przyjmowania podobnej, aktywnej postawy (K_K03).

Student zalicza poszczególne etapy przygotowania rozprawy:

- kwerenda bibliograficzna i biblioteczna, ew. archiwalna

- zebranie materiału badawczego: fiszki, notatki

- przedstawienie koncepcji pracy (plan pracy – po pierwszym semestrze seminariów)

- ustna prezentacja rozdziału wprowadzającego w zagadnienie zasadnicze (drugi semestr seminariów)

- przedłożenie pisemne rozdziału/ów wprowadzających w zagadnienie zasadnicze (po drugim semestrze, czyli po I roku studiów)

- ustna prezentacja rozdziałów zasadniczych – (zaliczenie po trzecim semestrze seminariów)

- przedłożenie pisemne całości pracy – po czwartym semestrze, czyli po II roku studiów

Praktyki nie są przewidziane.