Psychologia penitencjarna - ćwiczenia (dla studiów wieczorowych)

Celem zajęć jest poznanie problemów psychologicznych związanych z funkcjonowaniem człowieka w warunkach izolacji więziennej i zadań psychologa penitencjarnego.

Treścią zajęć są następujące zagadnienia:

- cele kary pozbawienia wolności

- społeczność więzienia, przyczyny napięć i konfliktów

- więzienie jako instytucja sprzyjająca przemocy (totalitaryzm instytucji, izolacja i związane z nią ograniczenia, przeludnienie, bezczynność i nuda, cechy osobowe więźniów, wzorce zachowania przestępnego, cechy osobowe personelu)

- psychologiczne bariery resocjalizacji (rola mechanizmów obronnych, poczucie winy, poczucie krzywdy)

- pojęcie sytuacji trudnej i sposoby radzenia sobie przez więźniów z opresją wiezienną

- agresja i autoagresja więźniów (uwarunkowania, funkcje)

- profilaktyka autoagresji i postępowanie z więźniami autoagresywnymi (charakterystyka więźniów autoagresywnych, samobójstwa więźniów)

- zaburzenia reaktywne więźniów (uwarunkowania, obraz kliniczny)

- negatywne przejawy podkultury więziennej

- zagrożenie wyuczoną bezradnością i prizonizacją

- kompetencje psychologa penitencjarnego

- cel i zakres diagnozy psychologiczno – penitencjarnej (orzeczenie psychologiczno – penitencjarne, opinia psychologiczna)

- indywidualne programy resocjalizacyjne i terapeutyczne

- doradzanie psychologiczne w różnego rodzaju sprawach (tworzenia relacji interpersonalnych, higieny psychicznej, planów życiowych itd.)

- doradzanie personelowi więziennemu w sprawie postepowania z więźniami

- problemy etyczne w pracy psychologa więziennego

W ramach ćwiczeń zostanie zorganizowana wizyta w zakładzie penitencjarnym na terenie Warszawy.

Literatura obowiązkowa:

1. Ciosek M. (2001). Psychologia sądowa i penitencjarna. Wydawnictwa Prawnicze PWN Warszawa.

2. Gordon, M. (2010). Psychologiczne bariery resocjalizacji. W: Wiedza – doświadczenie – praktyka. Interdyscyplinarne spojrzenie na problemy społeczne. M. Marczuk, B. Pastwa – Wojciechowska, M. Błażek. (red). Wyd. Impuls Kraków.

3. Górski J. (1984). Podkultura więzienna a problem resocjalizacji skazanych W: Hołyst B. (red.) Problemy współczesnej penitencjarystyki w Polsce. WP Warszawa.

4. Machel H. (2003). Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna. Wyd. ARCHE Gdańsk.

5. Machel, H. (2006). Sens i bezsens resocjalizacji. Oficyna Wydawnicza „Impuls” Kraków.

6. Machel, H., (red), (2006), Wykonywanie kary pozbawienia wolności w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Literatura uzupełniająca

1. Brzeziński, J., Chyrowicz, B., Poznaniak, W., Toeplitz – Winiewska, M. (2008). Etyka zawodu psychologa. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa.

2. Bulenda, T., Musidłowski, R.(red). (2003). System penitencjarny i postpenitencjarny w Polsce. Instytut Spraw Publicznych Warszawa.

3. Frączek A., Zumkley H. (red. (1993). Socjalizacja a agresja. Wyd. IP PAN i WSPS Warszawa.

4. Gardocka, T. (red). (2006). Kary długoterminowe. Oficyna Wydawnicza Wyższej Szkoły Handlu i Prawa Warszawa.

5. Gordon, M. (2009). Ciemna strona kobiety – wybrane aspekty kryminologiczne i psychologiczne przestępczości kobiet. W: Chybicka, A., Pastwa – Wojciechowska, B. (red). Kobiecość w obliczu zmian. IMPULS Kraków.

6. Kosewski M. (1985). Ludzie w sytuacji pokusy i upokorzenia. WP Warszawa.

7. Kuć, M. (red) (2008). Kryminologiczne i penitencjarne aspekty wykonywania kary pozbawienia wolności. Towarzystwo Naukowe KUL Lublin.

8. Marczuk, M. (red). (2009). Resocjalizacyjne programy penitencjarne realizowane przez służbę więzienną w Polsce. IMPULS Kraków.

9. Porowski, M. (2004). Zarys myśli penitencjarnej w okresie ostatniego stulecia. W: M. Gordon (red). Więzienie Mokotowskie, historia i teraźniejszość. Wyd. Drukarnia nr 1 Warszawa.

10. Szaszkiewicz M. (1997). Tajemnice grypserki. Wyd. Instytutu Ekspertyz Sądowych Kraków.

11. Szymanowska A. (2003). Więzienie i co dalej. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

12. Zimbardo P. G. (2008). Efekt Lucyfera. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa.

13. Przegląd Więziennictwa Polskiego. Kwartalnik poświęcony zagadnieniom kryminalnym i penitencjarnym. Wyd. Centralny Zarząd Służby więziennej Ministerstwa Sprawiedliwości.