Pod skórą. Reportaż wcieleniowy a biopolityka
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2700-PSRW-OG |
Kod Erasmus / ISCED: |
15.1
|
Nazwa przedmiotu: | Pod skórą. Reportaż wcieleniowy a biopolityka |
Jednostka: | Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim Przedmioty ogólnouniwersyteckie społeczne |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Założenia (opisowo): | Bazowa wiedza o gatunku reportażu. |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Zajęcia poświęcone zostaną strategii dziennikarskiej nazywanej reportażem wcieleniowym lub przykrywkowym (undercover reporting). Reporter ingeruje w swą fizjonomię (niejednokrotnie w znaczącym stopniu) lub manipuluje swą tożsamością, aby zagwarantować sobie dostęp do środowiska, które pragnie poznać i opisać. Decyduje się na tak radykalny krok, gdyż tylko spojrzenie "od wewnątrz" przełamuje braki perspektywy zewnętrznego obserwatora. Mowa będzie o najważniejszych przedstawicielach światowego dziennikarstwa, którzy zdecydowali się na działanie tak dalece przekraczające wymagania wynikające z szeroko pojętego dziennikarskiego profesjonalizmu. Zapoznawać się będziemy z ich (klasycznymi już!) tekstami i stosować metodę komparatystyczną dla ich adekwatnej analizy. Zastanawiać się będziemy nad społeczno-politycznymi uwarunkowaniami takiego zjawiska, jak również wskazywać na biopolityczny charakter mediów masowych. |
Pełny opis: |
Dziennikarstwo wcieleniowe (sięgające swych początków II połowy XIX wieku) pozostaje w ścisłym związku z postępującą emancypacją jednostek w społeczeństwach równościowych. Już pierwsze historyczne działania tego typu koncentrowały się na próbie opisu niesprawiedliwości dotykających niewolników, ale również najbiedniejszych i chorych. Oto kilka najsłynniejszych przykładów: Nellie Bly była pacjentką szpitala dla umysłowo chorych na nowojorskiej wyspie Blackwell, John Howard Griffin poddał się terapii dermatologicznej przyciemniającej kolor jego skóry, aby zbadać stan prześladowania czarnoskórych w południowych stanach USA w czasie, gdy obowiązywała jeszcze segregacja rasowa; Günter Wallraff ze strategii wcieleniowej uczynił swój znak rozpoznawczy, podejmując się w Niemczech najgorszych prac jako typowy turecki imigrant; Fabrizio Gatti przebył szlak migrantów od zachodniego wybrzeża Senegalu, przez Saharę, Libię, Morze Śródziemne, Lampedusę, by pracować w skandalicznych warunkach wyzysku na plantacjach rolnych w Apulii. Reporter wcieleniowy jest więc aktywistą działającym na rzecz demokratyzacji i egalitaryzmu, na rzecz przesuwania progu (używając terminologii Giorgia Agambena) dzielącego „życie warte życia” od tego, które w danym momencie historycznym zdaje się nie posiadać takiego przywileju. W związku z tym, starać się będziemy ukazywać specyfikę reportażu wcieleniowego w znacznie szerszym antropologicznym i politologicznym kontekście. Mianowicie, jako przeciwwagę dla dominującego dyskursu biopolitycznego nowoczesności. Reporter wcieleniowy bowiem, przybierając tożsamość Innego, przyjmuje jego punkt widzenia i skutecznie walczy z pokusą intymizacji doświadczeń. Prezentuje postawę dialogiczną, broni się przed nadmiernym filtrowaniem rzeczywistości poprzez własne doświadczenia i emocje. Zależy mu przecież na przekazaniu obrazu doświadczeń i emocji Innego, a nie własnych. Przeciwdziała zatem coraz bardziej widocznej (i groźnej) tendencji konstruowania tekstu niepublicystycznego polegającej na nadmiernym koncentrowaniu się na własnym punkcie widzenia, który siłą rzeczy wzmacnia nadrzędny, dominujący dyskurs współczesności – biopolitykę. Wyjaśnienie serii tych zależności będzie stanowiło punkt centralny naszych zajęć. Być może tylko utożsamienie się z Innym, wejście - dosłownie - w jego skórę - jest w stanie przełamać biopolityczny wydźwięk opisu Inności? Być może tylko dzięki mistyfikacji możliwe jest złożenie prawdziwego świadectwa? |
Literatura: |
wybrane pozycje: N. Bly, Ten days in a mad-house, Mineola, New York 2019. R. Bonazzi, Man in the mirror : John Howard Griffin and the story of Black like me, Maryknoll, N.Y 1997. R. Bonazzi, Reluctant activist : the spiritual life and art of John Howard Griffin, Fort Worth, Texas 2017. R. Esposito, Bíos : biopolitica e filosofia, Torino 2004. R. Esposito, Immunitas. The Protection and Negation of Life, Cambridge 2011. F. Gatti, Bilal : il mio viaggio da infiltrato nel mercato dei nuovi schiavi, Milano 2007. J. H. Griffin, Church and the black man, Dayton, Ohio 1969. J. H. Griffin, Scattered Shadows. Memoirs of Blindness and Vision, Maryknoll, N.Y. 2004 J. H. Griffin, Available light : exile in Mexico ( edited and with an introduction by Robert Bonazzi), San Antonio, Tex. 2008. J. H. Griffin, Czarny jak ja, Warszawa 2016. B. Kroeger, Undercover Reporting. The Truth About Deception, Evanston Illinois 2012. A. Meek, Biopolitical Media. Catastrophe, Immunity and Bare Life, New York 2016. G. Wallraff, Z nowego wspaniałego świata, Wołowiec 2012. G. Wallraff, Na samym dnie, Warszawa 2014. |
Efekty uczenia się: |
Wiedza Uczestnik zajęć posiada wiedzę na temat historii reportażu wcieleniowego. Umiejętności Uczestnik zajęć potrafi dokonywać interpretacji reportażu w szerszym kontekście antropologicznym. Uczestnik zajęć rozumie zależności między tekstem kultury a dominującym dyskursem publicznym. Inne kompetencje Uczestnik zajęć szacunkiem i zrozumieniem podchodzi do każdej formy inności. |
Metody i kryteria oceniania: |
Zaliczenie na ocenę (rozmowa końcowa na temat zagadnień wyłonionych podczas zajęć). |
Praktyki zawodowe: |
nie dotyczy |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.