Historia telewizji, cz. 2

fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

Powszechnie znane medium, aczkolwiek dziś wyraźnie mniej znaczące niż pokolenie temu, nadal jest podstawowym źródłem wiedzy i rozrywki dla wielkiej części polskiego społeczeństwa. Wszelako w latach sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych minionego stulecia telewizja była najważniejszym dla niemal wszystkich Polaków…. No właśnie – czym była? Źródłem wiedzy, rozrywki, informacji, kultury? Czy może raczej wyjątkowo wredną i skuteczną tubą propagandową. Osąd pozostawiając słuchaczom zamyślam przedstawić w miarę kompletny przegląd wiedzy na temat historii telewizji w Polsce od lat dwudziestych ubiegłego wieku po koniec monopolu państwowego w obszarze emisji telewizyjnej.

Zadaniem wykładu jest zapoznanie słuchaczy z najistotniejszymi aspektami tworzenia, organizowania i funkcjonowania telewizji w Polsce od czasów II RP po powstanie telewizyjnych stacji komercyjnych. Opowieść o pionierskich latach trzydziestych i działalności Państwowego Instytutu Telekomunikacyjnego, skutkujących m. in. instalacją aparatury nadawczej i czterdziestometrowej anteny na dachu warszawskiego gmachu „Prudentiala” będą uwieńczeniem pierwszych kilku spotkań, traktujących o wykluwaniu się tej techniki symultanicznego przekazu obrazu i dźwięku. Lata pięćdziesiąte to powrót do przedwojennej myśli o własnej, polskiej telewizji. Czasy były paskudne, ale telewizji władze nie traktowały (przynajmniej przez pierwsze lata) jako istotnej konkurencji dla kina, prasy czy radia. Może dlatego po latach określano tamtą telewizję jak „dziecko poetów i malarzy”. W następnej dekadzie telewizję znali już wszyscy, a w kolejnej oglądali namiętnie. Do czasu. Bo wówczas, gdy „Polska rosła w siłę, a ludziom żyło się dostatniej”, PZPR z wielkim entuzjazmem uczynił z telewizji główną tubę propagandową. Efektem była powszechna niechęć, jeśli nie nienawiść do treści płynących z ekranów, zwłaszcza podczas programów informacyjnych i publicystycznych. Mimo technicznych i organizacyjnych możliwości, w TVP rozpoczęto systematyczną rejestrację emitowanych programów dopiero w 1970 roku. Jednakże nie wszystko, co powstało w TVP, bądź było przez nią emitowane, przetrwało do dziś. Dlaczego? O tym na wykładzie. Telewizję „robią” i „robili” ludzie. Zazwyczaj normalni, z zaletami, wadami, dobrymi i gorszymi dniami. Będzie więc także o wpadkach i legendach tych rzekomych i rzeczywistych wpadek dotyczących. Będzie zatem i o tym kto i gdzie miał pocałować „Misia z okienka”, w jakich okolicznościach padły słowa : „A teraz wszystko w rękach konia”. W miarę możności posłużymy się ilustracją w postaci „ruchomych obrazków”.

Ambroziewicz Jerzy., Znam was wszystkich, Warszawa 1993.

Barański Marek, DTV. Tajemnice, Warszawa 1991.

Burdecki Feliks, Telewizja, Warszawa 1936

Dziedzic Irena, Teraz ja... 99 pytań do mistrzyni telewizyjnego wywiadu. War¬szawa 1996

Dziewoński Roman, Kabaretu Starszych Panów wespół w zespół, Warszawa 2002.

Fuksiewicz Jacek, Film i telewizja w Polsce, Warszawa 1981

Gruza Jerzy, Telewizyjny alfabet wspomnień w porządku niealfabetycznym, War-szawa 2000

Jakubowska Aleksandra, Snopkiewicz Jacek, Telewizja naga, Warszawa 1991

Jałochowski Karol, Z dziejów techniki, Magiczne zwierciadło, „Polityka. Pomocnik historyczny” - nr 7 (2542) 18-02-2006; s. 40

Karwowska-Lamparska Alina, Instytut Łączności kolebką polskiej telewizji, „Telekomunikacja i techniki informacyjne”, nr 3-4/2009, s. 44-57.

Kończak Jarosław, Od Tele-Echa do Polskiego ZOO. Ewolucja programu TVP, Warszawa 2008

Kozieł Andrzej, Za chwilę dalszy ciąg programu... Telewizja Polska w czterech dekadach 1952-1989, Warszawa 2003

Kurek Tadeusz, 625 linii. Za kulisami telewizji, Warszawa 1986

Łukowski Maciej, Film seryjny w programie telewizji polskiej (lata 1959-1970), Warszawa 1980

Miroszowa Halina, Czerwone oczy kamer, Łomża 2000

Miszczak Stanisław, Historia radiofonii i telewizji w Polsce, Warszawa 1972

Miś Bogdan, Sekrety telewizji, Warszawa 1978

Myśliński Jerzy, Kalendarium polskiej prasy, radia i telewizji, Kielce 2001

Pański Jerzy, Telewizja i muzy, Warszawa 1964

Pawlak Grażyna, Literatura polska w Teatrze Telewizji w latach 1953-1993, Warszawa 2004

Pijanowski Lech, Telewizja na co dzień. Warszawa 1968

Pikulski Tadeusz, Prywatna historia telewizji publicznej, Warszawa 2002

Pleskot Patryk. Mały wielki ekran, Warszawa 2007

Pokorna-Ignatowicz Katarzyna, Telewizja w systemie politycznym i medialnym PRL: między polityką a widzem, Kraków 2003

Pszczołowski Tadeusz, Na telewizyjnym ekranie, Warszawa 1959

Skwierawski F., Cykl publikacji pt. Z historii telewizji, „Rzeczpospolita”, grudzień 1991

Sokorski Włodzimierz, Wspomnienia, Warszawa 1980

Szancer Jan Marcin, Teatr cudów, Warszawa 1972

Trzebunia-Siwicka Wanda, Powstanie polskiej telewizji, „Aktualności Radiowo-Telewizyjne”, nr 8-9, 30 IX 1992

Zakrzewski Tadeusz, Dziennik Telewizyjny. Grzechy i grzeszki, Warszawa 2003

Zimiński Maciej, Telewizja inspirująca dla dzieci, Warszawa 1970

Po uzyskaniu zaliczenia słuchacz powinien posiąść wiedzę niezbędną do zrozumienia przyczyn i okoliczności specyficznego rozwoju telewizji w Polsce. Pozostaje mieć nadzieję, że pozyskana wiedza pozwoli na samodzielny osąd działalności mediów elektronicznych działających współcześnie.

Wykład kończy się zaliczeniem na ocenę. Podstawowym kryterium będzie obecność. Na zakończenie semestru słuchacze zostaną poproszeni o odpowiedzi na pytania (raczej otwarte) krótkiego testu odnoszącego się do kwestii omawianych na wykładzie.