Źródła proweniencji aparatu bezpieczeństwa w pracy badawczej historyka XX w
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2900-MK2-ZPAB-OG |
Kod Erasmus / ISCED: |
08.3
|
Nazwa przedmiotu: | Źródła proweniencji aparatu bezpieczeństwa w pracy badawczej historyka XX w |
Jednostka: | Wydział Historii |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie humanistyczne Zajęcia ogólnouniwersyteckie na Wydziale Historii (zapisy dostępne w rejestracji żetonowej) |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Założenia (opisowo): | Student powinien mieć podstawową wiedzę w zakresie dziejów Polski i Europy Wschodniej w latach 1939 – 1990. |
Skrócony opis: |
Zajęcia poświęcone dokumentacji wytworzonej przez aparat bezpieczeństwa Polski Ludowej, jako źródłu historycznemu. Ich celem będzie zapoznanie uczestników z podstawowymi zasadami działania aparatu bezpieczeństwa, rodzajami i specyfiką dokumentacji przezeń wytwarzanej, a także metodami i problemami ich analizy. Celem zajęć jest przygotowanie studenta do korzystania z dokumentacji wytworzonej przez aparat bezpieczeństwa. |
Pełny opis: |
Zajęcia poświęcone będą źródłoznawczym aspektom dokumentacji wytworzonej przez aparat bezpieczeństwa Polski Ludowej. Ich celem będzie zapoznanie uczestników z organizacją i podstawowymi zasadami działania Urzędu Bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa, Informacji Wojska Polskiego, Wojskowej Służby Wewnętrznej, rodzajami dokumentacji przez nie wytwarzanymi i podstawowymi zasadami krytyki dokumentów proweniencji służb specjalnych PRL. Celem zajęć jest przygotowanie studenta do korzystania z dokumentacji aparatu bezpieczeństwa, W trakcie zajęć studenci poznają podstawowe instrukcje operacyjne zarówno służb cywilnych (Urząd Bezpieczeństwa, Służba Bezpieczeństwa), jak i wojskowych (Informacja Wojska Polskiego, Wojskowa Służba Wewnętrzna), metody ich działania, w tym zasady działania ewidencji operacyjnej i pracy operacyjnej. Poznają również podstawowe rodzaje dokumenty wytwarzanej w poszczególnych okresach Polski Ludowej i podstawowe zasady i problemy ich analizy. W trakcie zajęć zostaną również poruszone kwestie specyfiki dokumentacji operacyjnej i zasad etycznych korzystania z tego rodzaju źródeł. Podstawą zajęć będą dokumenty wytworzone przez aparat bezpieczeństwa, publikowane i niepublikowane, a także literatura przedmiotu, z uwzględnieniem najnowszych publikacji. |
Literatura: |
Źródła publikowane: Aparat bezpieczeństwa w latach 1944 – 1956, część I, lata 1945 – 1947,opr. Andrzej Paczkowski, Warszawa 1994, Aparat bezpieczeństwa w latach 1944 – 1956, część II, lata 1948 – 1949, opr. Andrzej Paczkowski, Warszawa 1996, Aparat bezpieczeństwa w Polsce w latach 1950 – 1952: taktyka, strategia, metody, wstęp Andrzej Paczkowski, wybór i opracowanie Antoni Dudek, Andrzej Paczkowski, Warszawa 2000, Aparat bezpieczeństwa w Polsce w latach 1953 – 1954: taktyka, strategia, metody, wstęp Andrzej Paczkowski, wybór i opracowanie Grzegorz Majchrzak, Andrzej Paczkowski, Warszawa 2004, Aparat bezpieczeństwa w Polsce w latach 1954 – 1956: taktyka, strategia, metody, wstęp Andrzej Paczkowski, wybór i opracowanie Grzegorz Majchrzak, Andrzej Paczkowski, Warszawa 2011, Ewidencja operacyjna i archiwum organów bezpieczeństwa PRL w latach 1944 – 1990. Zbiór normatywów, redakcja i opracowanie Monika Komaniecka – Łyp, Kraków 2017, Instrukcje pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa (1945 – 1989), opracował i wstępem opatrzył Tadeusz Ruzikowski, Warszawa 2004, Instrukcje, wytyczne, okólniki dyrektor Departamentu V MBP dotyczące działań przeciwko Kościołowi katolickiemu w latach 1945 – 1953, wyb. i opr. Adam Dziurok, ks. Józef Marecki, Filip Musiał, wstęp Adam Dziurok, Filip Musiał, Kraków – Katowice 2012, Instrukcje, wytyczne, pisma Departamentu IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z lata 1962 – 1989, Warszawa 2017, Nieznane instrukcje, wytyczne, okólniki Departamentu V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego dotyczące ruchu ludowego i niezależnych działaczy ludowych w latach 1945 – 1954, wstęp, wybór i opracowanie, Filip Musiał, Mateusz Szpytma, Kraków 2020, Normatywy Wojskowej Służby Wewnętrznej (1957 – 1990), wyb., wstęp i opracowanie Bartosz Kapuściak, Katowice – Kraków 2019, Palski Zbigniew, Agentura informacji wojskowej w latach 1945 – 1956, Warszawa 1992. Opracowania: Archiwalia komunistycznego aparatu represji: zagadnienia źródłoznawcze, pod red. Filipa Musiała, Kraków 2012, Dominiczak Henryk, Organy bezpieczeństwa PRL 1944 – 1990: rozwój i działalność w świetle dokumentów MSW, Warszawa 1997, Musiał Filip, Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970-1989), Kraków 2007, Osobowe źródła informacji – zagadnienia metodologiczno – źródłoznawcze, pod red. Filipa Musiała, Kraków 2006, Palski Zbigniew, Informacja Wojska Polskiego 1943 – 1957, Warszawa 2016, Terlecki Ryszard, Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944 – 1990, Kraków 2007, Wokół teczek bezpieki: zagadnienia metodologiczno – źródłoznawcze, pod red. Filipa Musiała, Kraków 2006. |
Efekty uczenia się: |
Po zakończeniu zajęć student: - zna zasady funkcjonowania aparatu bezpieczeństwa w Polsce Ludowej i podstawowe dokumenty jej dotyczące, - posiada wiedzę na temat organizacji aparatu bezpieczeństwa w PRL i podstawowych jego struktur, - zna i rozumie podstawowe pojęcia z zakresu pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa - umie analizować podstawowe rodzaje dokumentacji wytwarzanej przez aparat bezpieczeństwa, wykorzystując w tym celu literaturę przedmiotu, - umie korzystać z podstawowych edycji źródłowych, publikacji encyklopedycznych, zbiorów elektronicznych, pomocy naukowych przydatnych do badań nad dziejami aparatu bezpieczeństwa w Polsce Ludowej, - rozumie problemy wynikające z korzystania akt proweniencji aparatu bezpieczeństwa. |
Metody i kryteria oceniania: |
Podstawą oceny jest aktywny udział w zajęciach, w tym wygłaszanie referatów. W trakcie semestru dopuszczalne są dwie nieobecności, w tym jedna nieusprawiedliwiona. Druga wymaga zaliczenia na dyżurze, trzecia – o ile nie będzie następstwem poświadczonych problemów zdrowotnych – automatycznie powoduje niezaliczenie zajęć. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.