Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Warsztat pracy naukowej

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3000-11A1WP
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Warsztat pracy naukowej
Jednostka: Wydział Polonistyki
Grupy: Harmonogram zajęć - filologia polska, st. stacjonarne, pierwszego stopnia
Harmonogram zajęć - filologia polska, st. stacjonarne, pierwszego stopnia, I rok
Polonistyczne minimum programowe
Przedmioty obowiązkowe dla I roku filologii polskiej - stacjonarne 1-go stopnia
Wszystkie przedmioty polonistyczne - oferta ILP (3001...) , IJP (3003...) i IPS (3007...)
Punkty ECTS i inne: 2.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Warsztat pracy naukowej przygotowuje do samodzielnej pracy badawczej dzięki rozwijaniu umiejętności lektury publikacji naukowych, ich twórczego wykorzystania, a także do pisania własnych tekstów akademickich. Zajęcia prowadzone są zawsze przez dwie osoby: literaturoznawcę (część I) i językoznawcę (część II).

Pełny opis:

Warsztat pracy naukowej przygotowuje do samodzielnej pracy badawczej dzięki rozwijaniu umiejętności lektury publikacji naukowych, ich twórczego wykorzystania, a także do pisania własnych tekstów akademickich. Zajęcia prowadzone są zawsze przez dwie osoby: literaturoznawcę (część I) i językoznawcę (część II).

Część I (Instytut Literatury Polskiej)

ZAŁOŻENIA:

Ta część kursu nastawiona jest na kształtowanie umiejętności krytycznej lektury i analizy tekstu naukowego. Na przykładach artykułów zaproponowanych przez prowadzącego studenci poznają specyfikę dyskursu naukowego, próbują określić przyjętą perspektywę badawczą, rozpoznać charakter źródeł i opracowań, do których odwołuje się autor tekstu. Przedmiotem dyskusji zajęciowej i tematem prac domowych są również takie zagadnienia, jak struktura i elementy wypowiedzi naukowej, sposób prowadzenia wywodu, techniki argumentacji. Literaturoznawcza część kursu uczy rekapitulowania dłuższej wypowiedzi, a także konfrontowania tekstów naukowych.

Zajęcia 1. Cele i funkcje wypowiedzi naukowej. Warianty dyskursu naukowego i ich charakterystyczne cechy

Temat zajęć – dyskurs naukowy wobec innych dyskursów. Metodologiczne uzasadnienie podjęcia tematu, ocena dotychczasowego stanu wiedzy w obrębie dyscypliny. Wybór tematu pracy rocznej, licencjackiej lub artykułu naukowego. Określenie tezy albo zagadnienia badawczego.

Zajęcia 2. Terminologia naukowa. Definiowanie i hasła słownikowe

Temat zajęć – terminologia naukowa. Dyskusja o cechach dyskursu naukowego na podstawie haseł słownikowych; typy definicji w humanistyce; termin a pojęcie.

Zajęcia 3. Funkcje elementów wypowiedzi naukowej

Temat zajęć – układ i elementy artykułu naukowego. Sformułowanie tytułu, śródtytułów i słów kluczowych; sygnalizowanie porządku wywodu. Rodzaje i funkcje przypisów, ocena i uporządkowanie bibliografii załącznikowej. Miejsce i funkcje cytatów. Określenie głównego wątku oraz wątków pobocznych w pracy.

Zajęcia 4. Kompozycja problemowa wypowiedzi naukowej

Temat zajęć – kompozycja pracy (wstęp, teza, podział na rozdziały i podrozdziały) a porządek problemowy wypowiedzi naukowej. Funkcje wstępu (zarysowanie zagadnienia, określenie perspektywy badawczej, stan badań, cele). Typy i funkcje zakończenia (podsumowanie, wnioski, perspektywa dalszych badań).

Zajęcia 5. Sposoby konstruowania wywodu naukowego

Temat zajęć – argumentacja, egzemplifikacja, strategie perswazyjne, zabiegi retoryczne. Warunki ciągłości wywodu. Wskazywanie mocnych i słabych punktów wywodu. Typowe błędy logiczne. Zasady obowiązujące przy referowaniu poglądów innych badaczy. Upodmiotowienie wypowiedzi naukowej. Językowo-stylistyczna klarowność wywodu (zagadnienia składniowe, frazeologiczne, leksykalne).

Zajęcia 6. Streszczenie tekstu naukowego

Temat zajęć – streszczenie. Funkcje streszczenia w wywodzie naukowym. Przypadki streszczenia uzasadnionego i nieuzasadnionego. Syntetyczne omówienie artykułu (sformułowanie głównej tezy albo zagadnienia badawczego; zwięzłe określenie konkluzji). Streszczenie jako dodatek do artykułu naukowego lub pracy dyplomowej.

Zajęcia 7. Porównanie tekstów naukowych

Temat zajęć – konfrontowanie tekstów naukowych dotyczących tego samego zagadnienia (określenie perspektyw badawczych, porównawcza rekonstrukcja toku wywodu, sformułowanie wniosków); polemiczne odniesienia w artykułach naukowych.

Część II (Instytut Języka Polskiego)

IMRaD

Od etapów procesu opracowania problemu badawczego do części tekstu akademickiego

ZAŁOŻENIA:

1. Zajęcia mają charakter wyłącznie warsztatowy. Nie zadajemy do czytania żadnych lektur teoretycznych dotyczących procesu tworzenia opracowania naukowego. Lektury zamieszczone w sylabusie pomyślane są jako uzupełniające, przede wszystkim dla studentów, którzy nie będą obecni na zajęciach i chcieliby uzupełnić wiedzę na temat omawiany na opuszczonych ćwiczeniach.

2. Nie zajmujemy się analizą opublikowanych tekstów naukowych. Na zajęciach pracujemy wyłącznie na krótkich pracach napisanych przez studentów podczas zajęć w sali oraz w domu.

3. Dla dobrej organizacji warsztatów, a także możliwości wykonywania przez studentów zadań o charakterze zespołowym – wskazane jest, by zajęcia odbywały się w sali z dostępem do internetu.

4. Efektem tej części warsztatu jest przygotowanie przez studenta małego opracowania spełniającego warunki pracy o charakterze naukowym.

5. Po każdych ćwiczeniach studenci otrzymują podsumowującą infografikę (1 kartka) z najważniejszymi praktycznymi wskazówkami (receptami) dotyczącymi organizowania pracy naukowej na danym, omawianym na zajęciach, etapie procesu badawczego i zasad przygotowania odpowiadającej temu etapowi części pisemnej pracy akademickiej oraz przestrogami przed najczęściej popełnianymi błędami, usterkami w pracach studenckich.

TEMATY:

Zajęcia 1. Wyszukiwanie danych dotyczących stanu badań

w odniesieniu do indywidualnej pracy nad opracowaniem zadanego studentowi małego problemu badawczego – w dostępnych bazach bibliograficznych, repozytoriach i czasopismach w sieci, a także za pomocą tradycyjnego instrumentarium przydatnego w gromadzeniu bibliografii. Internetowy warsztat badawczy filologa ─ przewodnik netograficzny (w tym: kryteria oceny wiarygodności i wagi informacji sieciowych dla podejmowanego tematu).

Praca studenta w domu: skompletowanie w postaci opisu bibliograficznego i adresów sieciowych danych do stanu badań dla wskazanego studentowi przez prowadzącego zajęcia problemu badawczego; w poszukiwaniach student wykorzystuje bazy bibliograficzne tradycyjne i sieciowe. → Cel: student uczy się samodzielnie przygotowywać wstępną bibliografię przedmiotową do zadanego mu tematu badawczego.

Zajęcia 2. Efektywne notowanie. Pułapki kserokopii w pracy naukowej nad tematem

Praktyczne wskazówki dotyczące notowania, ułatwiające studentom wyławianie z czytanych przez nich tekstów i/lub słuchanych wykładów najważniejszych informacji oraz zgodne z siatką wiedzy czytelnika ich porządkowanie.

Praca studenta na ćwiczeniach: Przygotowanie efektywnej notatki ze wskazanej przez prowadzącego lektury wykazanej przez studenta w stanie badań do opracowywanego przez niego tematu lub z 15 minutowego wykładu osoby prowadzącej ćwiczenia. → Cel: student mierzy się z zadaniem wyłowienia z czytanego przez niego tekstu naukowego najważniejszych informacji oraz ich porządkowania zgodnie z jego siatką wiedzy oraz zaprezentowania idei przeczytanego przez siebie tekstu w sposób przejrzysty i łatwy do zapamiętania.

Zajęcia 3. Tekst naukowy jako własność. Cytowanie (kiedy?, po co? jak?) i parafrazowanie. Pułapka metody „kopiuj-wklej”.

Praca studenta na ćwiczeniach: Sparafrazowanie w krótkiej wypowiedzi pisemnej tekstu innego autora (1 strony wskazanej przez prowadzącego z listy lektur przygotowanej przez studenta po 1. zajęciach). Wybór ze wskazanego tekstu fragmentów wartych cytowania ze względu na zadanie badawcze studenta. → Cel: student wprawia się w technice pisania stosowanej w rozdziale pracy omawiającym stan badań; uczy się w praktyce zasad wyboru i funkcji cytatów.

Zajęcia 4. Źródła do kompletowania danych językowych

Słowniki tradycyjne, ankiety. Elektroniczne zasoby lingwistyczne – słowniki, korpusy, poradnie językowe online itp. oraz narzędzia do korzystania z nich. Obrazy Google jako źródło informacji lingwistycznej.

Praca studenta w domu: Zebranie materiału do postawionego przed studentem na początku cyklu zajęć zadania badawczego. W pracy student uzasadnia dokonany przez siebie wybór źródeł oraz omawia przewidywaną ich przydatność lub możliwe ograniczenia w opracowaniu jego tematu. → Cel: student wprawia się w doborze i krytycznej ocenie zebranego do pracy materiału

Zajęcia 5. Konspekt pracy. Sposoby przedstawiania w pracy materiału.

Zasady wprowadzania do tekstu wykresów, tabel i innych metod prezentowania i porządkowania materiału itp. Wnioski z analizy materiału.

Praca studenta na ćwiczeniach: Przygotowanie planu (konspektu) opracowania. Uporządkowanie zebranego przez studenta materiału według jasno określonego przez niego kryterium. Do przedstawienia materiału student wybiera najodpowiedniejsze sposoby prezentacji, np. wykres, tabelę, opis. → Cel: Student uczy się planowania pracy nad rozwiązaniem zadania badawczego, trenuje różne sposoby porządkowania zebranego materiału oraz wyciągania wniosków z analizy.

Zajęcia 6-7.

a) Zasady prezentowania wyników pracy akademickiej. Abstrakt.

Praca studenta w domu: Przygotowanie pisemnego abstraktu własnej pracy oraz krótkiej prezentacji wyników pracy nad zadaniem badawczym i przedstawienie jej przed grupą jako wspartego prezentacją PP 10-min. komunikatu → Cel: student uczy się jasnego prezentowania wyników swojej pracy innym oraz zarządzania czasem w wykonywaniu tego zadania. Uczy się, jak przygotować abstrakt swojego tekstu.

b) W zależności od zainteresowania grupy i preferencji prowadzących: Automatyczne zarządzanie bibliografią: menadżery bibliografii, automatyczne tworzenie i edycja przypisów i bibliografii – o narzędziach przydatnych dla humanisty.

Ćwiczenia – 15 godzin,

Przygotowanie się do ćwiczeń i napisanie prac domowych/zaliczeniowych – 45 godzin

Razem: 60 godzin = 2 ECTS

Literatura:

CZĘŚĆ I

Bibliografia uzupełniająca

T. Hołówka, Kultura logiczna w przykładach, Warszawa 2005;

M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1998;

J. Maćkiewicz, Jak pisać teksty naukowe, Gdańsk 1995;

H. Markiewicz, Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków 1980.

P. Siuda, P. Wasylczyk, Publikacje naukowe. Praktyczny poradnik dla studentów, doktorantów i nie tylko, Warszawa 2018.

K. Szymanek, K.A. Wieczorek, A.S. Wójcik, Sztuka argumentacji Ćwiczenia w badaniu argumentów, Warszawa 2019.

Przykładowa bibliografia, która może zostać wykorzystana do ćwiczeń na zajęciach i jako materiał do prac domowych.

1/ hasła słownikowe

– J. Sławiński, Parodia, w: Słownik terminów literackich, w: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 2008;

– R. Nycz, Parodia, w: Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka i in., Wrocław 1993.

– Poezja – Awangarda krakowska, oprac. H. Zaworska, w: Literatura polska 1918–1975, red. A. Brodzka i in., t. 1 1918-1932, Warszawa 1975, s. 381-429;

– Awangarda krakowska, oprac. S. Jaworski, w: Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka i in., Wrocław 1993, s. 77-83;

– Awangarda krakowska, oprac. A. Okopień-Sławińska, w: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 2008, s. 39-40.

– B. Mądra, Biedermeier, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław 2009;

– J. Kubiak, Biedermeier, w: Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, t. 1, Toruń 2016.

– ZJ. Adamczyk, Cenzura, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 2002;

– E. Skorupa, Cenzura, w: Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, t. 1, Toruń 2016.

– Z. Sinko, Gotycyzm, w: Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 2002;

– B. Paczkowska, Gotycyzm, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław 2009;

– T. Kostkiewiczowa, Gotycyzm, w: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 2008.

2/ porządek problemowy i tok argumentacji

– Z. Kopczyńska, L. Pszczołowska, Znaczenie i wartość form wierszowych w kontekście literackim epoki: poezja polskiego baroku, „Pamiętnik Literacki” 1969, z. 3;

– H. Markiewicz, Co się stało z Lalką?, w: tegoż, Przygody dziel literackich, Gdańsk 2004;

– S. Treugutt, Godzina myśli, w: Juliusz Słowacki w stopięćdziesiolecie urodzin, red. M. Bizan, Z. Lewinówna, Warszawa 1959;

– T. Budrewicz, Rok 1885 w poezji naszej, w: Wokół twórczości drugiego pokolenia pozytywistów polskich, red. A. Mazur, Opole 2004;

– R. Nycz, Kilka uwag o literackiej formacji modernistycznej, w: tegoż, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997 (lub Wrocław 2003, Toruń 2013);

– K. Wyka, Problem zamiennika gatunkowego w pisarstwie Różewicza, w: tegoż, Różewicz parokrotnie, Warszawa 1977, s. 83-99;

– A. Tarski, Semantyczna koncepcja prawdy i podstawy semantyki, w: tegoż, Pisma logiczno-filozoficzne. Prawda, t. I, Warszawa 1995, s. 228-282.

3/ streszczanie i słowa kluczowe

– S. Barańczak, Zemsta na słowie. O „Balu w Operze” Juliana Tuwima, „Zeszyty Literackie” 1983, nr 4; przedr. w: tegoż, Tablice z Macondo. Osiemnaście prób wytłumaczenia, po co i dla kogo się pisze, Londyn 1990;

– I. Opacki, „W środku niebogręga”. O „Balladach i romansach” Mickiewicza, w: tegoż, Poezja romantycznych przełomów, Wrocław 1972;

– M. Płachecki, Szyfry „Lalki”, w: Realiści, realizm, realność. W stulecie śmierci Bolesława Prusa, red. E. Paczoska, B. Szleszyński, D. Osiński, Warszawa 2013;

– M. Popiel, „Stimmung” i narracja w powieściach Wacława Berenta. Między słowem a ciałem, „Ruch Literacki” 2015, z. 4;

– R. Nycz, Miłosz wśród prądów epoki: cztery poetyki, „Teksty Drugie” 2001, nr 3/4 (68/69), s. 7–17;

– M. Dłuska, Gdzie nie posieją mnie…, w: Liryka polska, Interpretacje; red. J. Prokop, J. Sławiński, Kraków 1971;

– J. Maciejewski, Miejsce pozytywizmu polskiego w dziewiętnastowiecznej formacji kulturowej, w: Pozytywizm. Języki epoki, red. G. Borkowska i J. Maciejewski, Warszawa 2001;

– M. Gloger, Pozytywizm między nowoczesnością a modernizmem, „Pamiętnik Literacki” 2007, z. 1;

– P. Czapliński, Języki niezależności. Jak jest artykułowana w literaturze niepodległość odzyskana przez Polskę w roku 1989?, w: Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy – konteksty i perspektywy badawcze, red. R, Nycz, Kraków 2011, s. 39-63;

– M. Kuziak, Tajemnica intertekstualności Mickiewicza. Wokół IV części „Dziadów”, w: tegoż, Inny Mickiewicz, Gdańsk 2013.

4/ artykuły do porównania

– W. Bolecki, Przedwiośnie oraz inne pory roku, „Teksty Drugie” 2015, nr 2;

– P. Czapliński, Państwo bez wstrętu, „Teksty 2” 2016, nr 1.

– Z. Stefanowska, O „Romantyczności”, w: tejże, Próba zdrowego rozumu, Warszawa 2001;

– R. Przybylski, Romantyzm, czyli przepaść klasyka, w: tegoż, Klasycyzm czyli Prawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Warszawa 1973.

– E. Owczarz, „Drogi, które idą…”. O rzekach Kraszewskiego. (Wstępne rozpoznanie), „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2015, nr 5;

– M. Rudkowska, Fotel Kraszewskiego, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2015, nr 5.

– T. Bujnicki, Sarmacko-barokowy świat pana Zagłoby, w: „Lalka” i inne. Studia w stulecie polskiej powieści realistycznej, red. J. Bachórz i M. Głowiński, Warszawa 1992 (lub w: Sienkiewicz dzisiaj. Eseje o twórczości autora „Trylogii”, wybór K. Augustyniak, Warszawa 2016);

– R. Koziołek, Śmiech Zagłoby, w: tegoż, Ciała Sienkiewicza, Katowice 2009.

– J.M. Rymkiewicz, Zbigniew Herbert: Studium przedmiotu, w: Liryka polska. Interpretacje, red. J. Prokop, J. Sławiński, Kraków 1971, s. 487-497;

– M. Mrugalski, Studium przedmiotu w czasie neoawangardy, w: Gąszcz srebrnych liści. Interpretacje wierszy Zbigniewa Herberta, red. J.M. Ruszar, Kraków 2015, s. 261-272.

– M. Janion, I. Filipiak, Zmagania z Matką i Ojczyzną, w: B. Keff, Utwór o Matce i Ojczyźnie, Kraków 2008, s. 81-98;

– M. Kuziak, Interteksy postzależności. Utwór o Matce i Ojczyźnie Bożeny Umińskiej-Keff, w: (P)o zaborach, (p)o wojnie, (p)o PRL. Polski Dyskurs Postzależnościowy dawniej i dziś, red. H. Gosk, E. Kraskowska, Kraków 2013, s. 203-217.

LITERATURA DO CZ. II:

W razie nieobecności na ćwiczeniach student może skorzystać z lektury:

Bańko Mirosław, Obrazy Google jako źródło informacji lingwistycznej, [w:] Na tropach korpusów. W poszukiwaniu optymalnych zbiorów tekstów, red. Wojciech Chlebda. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2013, s. 73-84.

Delida Radosław, Wiarygodność informacji w internecie: wiarygodne czy niewiarygodne?, Bibliotekarz Zachodniopomorski 2011, nr 1-2, s. 5-21, http://zbc.ksiaznica.szczecin.pl/Content/22442/BZP_2011_1-2.pdf.

Eco Umberto, Jak napisać pracę dyplomową? Poradnik dla humanistów, przeł.G. Jurkowaniec, Warszawa 2016.

Kwaśnicka-Janowicz Agata, Pałka Patrycja, Przewodnik po elektronicznych zasobach językoznawczych (słowniki, kartoteki, korpusy), Kraków 2017: TMJP.

Maćkiewicz Jolanta, Jak dobrze pisać. Od myśli do tekstu, Warszawa 2010.

Piekot Tomasz, Zarzeczny Grzegorz, Menadżer bibliografii – czyli co?, Przegląd Uniwersytecki 2014, t.20 nr 1, s. 22-24, http://www.ifp.uni.wroc.pl/data/files/pub-9033.pdf

Rzetelność w badaniach naukowych oraz poszanowanie własności intelektualnej, oprac. Zespół do Spraw Dobrych Praktyk Akademickich, Warszawa, 2012, http://www.uwm.edu.pl/wnz/sitefiles/file/badania/20120806_rzetelnosc_broszura_fin.pdf.

Stanisławska-Kloc Sybilla, Zasady wykorzystywania cudzych utworów: prawo autorskie i dobre obyczaje (etyka cytatu), Diametros, nr 19 (marzec 2009): 160-184, http://www.diametros.iphils.uj.edu.pl/index.php/diametros/article/download/338/312.

Wolański Adam, Streszczenie jako ponadgatunkowa forma przetwarzania komunikatu, [w:] Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, red. Edyta Bańkowska, Agnieszka Mikołajczuk, Warszawa: Książka i Wiedza, 2003, s. 331-350.

Wrycza-Bekier Joanna, Kreatywna praca dyplomowa. Jak stworzyć fascynujący tekst naukowy, septem.pl, e-book PDF.

Monco.pl, http:// http://monco.frazeo.pl/.

Narodowy Korpus Języka Polskiego, http://nkjp.pl.

Słowniki dawne i współczesne. Internetowy przewodnik edukacyjny, red. Mirosław Bańko, Magdalena Majdak, Maciej Czeszewski, Warszawa 2011, www.leksykografia.uw.edu.pl 

Słowniki kolokacji HASK, http:// http://pelcra.pl/hask_pl/.

Efekty uczenia się:

EFEKTY KSZTAŁCENIA (CZ. I)

Po zakończeniu ćwiczeń student:

– potrafi odróżnić dyskurs naukowy od innych dyskursów i określić jego cechy;

– potrafi krytycznie ocenić metody postępowania badawczego w tekście naukowym;

– zna strukturę wypowiedzi naukowej i rozpoznaje jej elementy;

– potrafi zrekonstruować tok wywodu wypowiedzi naukowej;

– potrafi określić strategie perswazyjne stosowane w wypowiedzi naukowej;

– potrafi streścić artykuł naukowy, sporządzić słowa kluczowe i konfrontować ze sobą różne wypowiedzi naukowe.

EFEKTY KSZTAŁCENIA (CZ. II)

Po zakończeniu ćwiczeń student:

– rozumie, na czym polega swoistość postępowania badawczego;

– umie przełożyć etapy postępowania badawczego na części konstrukcyjne swojej pracy pisemnej;

– potrafi znaleźć obiecujący temat dla swojego tekstu naukowego: pracy semestralnej, rocznej, licencjackiej;

– potrafi konstruować pisemne krótkie wypowiedzi naukowe zgodnie z najważniejszymi zasadami strukturalnymi;

– przy pisaniu tekstu akademickiego potrafi korzystać z najważniejszych narzędzi wyszukiwawczych, w tym internetowych i tradycyjnych baz bibliograficznych (biblioteki cyfrowe, repozytoria i in.);

– potrafi ocenić wartość naukową i wiarygodność informacji wyszukanych w internecie;

– zna najważniejsze źródła danych filologicznych i dostępne zbiory opracowań (np. słowniki, korpusy, dane pozyskiwane z ankiet) oraz potrafi z nich korzystać, używając przeznaczonych do tego narzędzi;

– potrafi etycznie korzystać z cudzych prac naukowych: umie poprawnie – cytować (rozumie funkcję cytatu) i parafrazować;

– umie słuchać rad innych i rozumie, że jest to umiejętność konieczna dla efektywnej pracy zespołowej.

Metody i kryteria oceniania:

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych) nie ma możliwości zaliczenia zajęć.

METODY I KRYTERIA OCENIANIA W CZĘŚCI I WARSZTATU:

Na zaliczenie części literaturoznawczej przedmiotu składają się trzy małe prace:

– odtworzenie w punktach porządku problemowego i toku argumentacji w tekście naukowym;

– sporządzenie streszczenia i słów kluczowych artykułu naukowego;

– porównanie artykułów naukowych.

METODY I KRYTERIA OCENIANIA W CZĘŚCI II WARSZTATU:

Trzy krótkie indywidualne lub zespołowe prace domowe oraz trzy zadania wykonane podczas zajęć odpowiadające kolejnym etapom rozwiązywania postawionego przed studentem problemu badawczego (od zgromadzenia bibliografii ilustrującej stan badań, przez zgromadzenie materiału, wybór metody i analizę zgromadzonych danych, po prezentację wyników i omówienie ich w kontekście dotychczasowego stanu badań). Każda aktywność studenta w zakresie pisania – zarówno podczas zajęć, jak i w domu jest sprawdzana, uczestnik kursu otrzymuje wskazówki dotyczące sposobów poprawy lub ulepszenia przyjętych przez studenta rozwiązań. Prace pisemne mogą mieć charakter zespołowy – każdy z uczestników zespołu oceniany jest wtedy osobno za swój wkład w realizację zadania lub za moderowanie pracy zespołu.

Nieobecność na zajęciach nie zwalnia z obowiązku przygotowania pracy cząstkowej w tygodniu, w którym odbywają się zajęcia poświęcone danemu zagadnieniu.

Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie uśrednionej oceny minimum dostatecznej ze wszystkich prac cząstkowych.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Warsztaty, 30 godzin, 290 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Iwona Burkacka, Eliza Kącka, Urszula Kowalczuk, Olaf Krysowski, Magdalena Krzyżanowska, Łukasz Książyk, Damian Makuch, Dawid Osiński, Karol Samsel, Katarzyna Westermark, Izabela Winiarska-Górska
Prowadzący grup: Eliza Kącka, Urszula Kowalczuk, Ewelina Kwapień, Damian Makuch, Maria Olszewska, Dawid Osiński, Aleksandra Rajkowska, Karol Samsel, Izabela Winiarska-Górska, Julia Wroniewicz
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Warsztaty - Zaliczenie na ocenę
Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Warsztat pracy naukowej przygotowuje do samodzielnej pracy badawczej dzięki rozwijaniu umiejętności lektury publikacji naukowych, ich twórczego wykorzystania, a także do pisania własnych tekstów akademickich. Zajęcia prowadzone są zawsze przez dwie osoby: literaturoznawcę (część I) i językoznawcę (część II).

Pełny opis:

Warsztat pracy naukowej przygotowuje do samodzielnej pracy badawczej dzięki rozwijaniu umiejętności lektury publikacji naukowych, ich twórczego wykorzystania, a także do pisania własnych tekstów akademickich. Zajęcia prowadzone są zawsze przez dwie osoby: literaturoznawcę (część I) i językoznawcę (część II).

Część I (Instytut Literatury Polskiej)

ZAŁOŻENIA:

Ta część kursu nastawiona jest na kształtowanie umiejętności krytycznej lektury i analizy tekstu naukowego. Na przykładach artykułów zaproponowanych przez prowadzącego studenci poznają specyfikę dyskursu naukowego, próbują określić przyjętą perspektywę badawczą, rozpoznać charakter źródeł i opracowań, do których odwołuje się autor tekstu. Przedmiotem dyskusji zajęciowej i tematem prac domowych są również takie zagadnienia, jak struktura i elementy wypowiedzi naukowej, sposób prowadzenia wywodu, techniki argumentacji. Literaturoznawcza część kursu uczy rekapitulowania dłuższej wypowiedzi, a także konfrontowania tekstów naukowych.

Zajęcia 1. Cele i funkcje wypowiedzi naukowej. Warianty dyskursu naukowego i ich charakterystyczne cechy

Temat zajęć – dyskurs naukowy wobec innych dyskursów. Metodologiczne uzasadnienie podjęcia tematu, ocena dotychczasowego stanu wiedzy w obrębie dyscypliny. Wybór tematu pracy rocznej, licencjackiej lub artykułu naukowego. Określenie tezy albo zagadnienia badawczego.

Zajęcia 2. Terminologia naukowa. Definiowanie i hasła słownikowe

Temat zajęć – terminologia naukowa. Dyskusja o cechach dyskursu naukowego na podstawie haseł słownikowych; typy definicji w humanistyce; termin a pojęcie.

Zajęcia 3. Funkcje elementów wypowiedzi naukowej

Temat zajęć – układ i elementy artykułu naukowego. Sformułowanie tytułu, śródtytułów i słów kluczowych; sygnalizowanie porządku wywodu. Rodzaje i funkcje przypisów, ocena i uporządkowanie bibliografii załącznikowej. Miejsce i funkcje cytatów. Określenie głównego wątku oraz wątków pobocznych w pracy.

Zajęcia 4. Kompozycja problemowa wypowiedzi naukowej

Temat zajęć – kompozycja pracy (wstęp, teza, podział na rozdziały i podrozdziały) a porządek problemowy wypowiedzi naukowej. Funkcje wstępu (zarysowanie zagadnienia, określenie perspektywy badawczej, stan badań, cele). Typy i funkcje zakończenia (podsumowanie, wnioski, perspektywa dalszych badań).

Zajęcia 5. Sposoby konstruowania wywodu naukowego

Temat zajęć – argumentacja, egzemplifikacja, strategie perswazyjne, zabiegi retoryczne. Warunki ciągłości wywodu. Wskazywanie mocnych i słabych punktów wywodu. Typowe błędy logiczne. Zasady obowiązujące przy referowaniu poglądów innych badaczy. Upodmiotowienie wypowiedzi naukowej. Językowo-stylistyczna klarowność wywodu (zagadnienia składniowe, frazeologiczne, leksykalne).

Zajęcia 6. Streszczenie tekstu naukowego

Temat zajęć – streszczenie. Funkcje streszczenia w wywodzie naukowym. Przypadki streszczenia uzasadnionego i nieuzasadnionego. Syntetyczne omówienie artykułu (sformułowanie głównej tezy albo zagadnienia badawczego; zwięzłe określenie konkluzji). Streszczenie jako dodatek do artykułu naukowego lub pracy dyplomowej.

Zajęcia 7. Porównanie tekstów naukowych

Temat zajęć – konfrontowanie tekstów naukowych dotyczących tego samego zagadnienia (określenie perspektyw badawczych, porównawcza rekonstrukcja toku wywodu, sformułowanie wniosków); polemiczne odniesienia w artykułach naukowych.

Część II (Instytut Języka Polskiego)

IMRaD

Od etapów procesu opracowania problemu badawczego do części tekstu akademickiego

ZAŁOŻENIA:

1. Zajęcia mają charakter wyłącznie warsztatowy. Nie zadajemy do czytania żadnych lektur teoretycznych dotyczących procesu tworzenia opracowania naukowego. Lektury zamieszczone w sylabusie pomyślane są jako uzupełniające, przede wszystkim dla studentów, którzy nie będą obecni na zajęciach i chcieliby uzupełnić wiedzę na temat omawiany na opuszczonych ćwiczeniach.

2. Nie zajmujemy się analizą opublikowanych tekstów naukowych. Na zajęciach pracujemy wyłącznie na krótkich pracach napisanych przez studentów podczas zajęć w sali oraz w domu.

3. Dla dobrej organizacji warsztatów, a także możliwości wykonywania przez studentów zadań o charakterze zespołowym – wskazane jest, by zajęcia odbywały się w sali z dostępem do internetu.

4. Efektem tej części warsztatu jest przygotowanie przez studenta małego opracowania spełniającego warunki pracy o charakterze naukowym.

5. Po każdych ćwiczeniach studenci otrzymują podsumowującą infografikę (1 kartka) z najważniejszymi praktycznymi wskazówkami (receptami) dotyczącymi organizowania pracy naukowej na danym, omawianym na zajęciach, etapie procesu badawczego i zasad przygotowania odpowiadającej temu etapowi części pisemnej pracy akademickiej oraz przestrogami przed najczęściej popełnianymi błędami, usterkami w pracach studenckich.

TEMATY:

Zajęcia 1. Wyszukiwanie danych dotyczących stanu badań

w odniesieniu do indywidualnej pracy nad opracowaniem zadanego studentowi małego problemu badawczego – w dostępnych bazach bibliograficznych, repozytoriach i czasopismach w sieci, a także za pomocą tradycyjnego instrumentarium przydatnego w gromadzeniu bibliografii. Internetowy warsztat badawczy filologa ─ przewodnik netograficzny (w tym: kryteria oceny wiarygodności i wagi informacji sieciowych dla podejmowanego tematu).

Praca studenta w domu: skompletowanie w postaci opisu bibliograficznego i adresów sieciowych danych do stanu badań dla wskazanego studentowi przez prowadzącego zajęcia problemu badawczego; w poszukiwaniach student wykorzystuje bazy bibliograficzne tradycyjne i sieciowe. → Cel: student uczy się samodzielnie przygotowywać wstępną bibliografię przedmiotową do zadanego mu tematu badawczego.

Zajęcia 2. Efektywne notowanie. Pułapki kserokopii w pracy naukowej nad tematem

Praktyczne wskazówki dotyczące notowania, ułatwiające studentom wyławianie z czytanych przez nich tekstów i/lub słuchanych wykładów najważniejszych informacji oraz zgodne z siatką wiedzy czytelnika ich porządkowanie.

Praca studenta na ćwiczeniach: Przygotowanie efektywnej notatki ze wskazanej przez prowadzącego lektury wykazanej przez studenta w stanie badań do opracowywanego przez niego tematu lub z 15 minutowego wykładu osoby prowadzącej ćwiczenia. → Cel: student mierzy się z zadaniem wyłowienia z czytanego przez niego tekstu naukowego najważniejszych informacji oraz ich porządkowania zgodnie z jego siatką wiedzy oraz zaprezentowania idei przeczytanego przez siebie tekstu w sposób przejrzysty i łatwy do zapamiętania.

Zajęcia 3. Tekst naukowy jako własność. Cytowanie (kiedy?, po co? jak?) i parafrazowanie Pułapka metody „kopiuj-wklej”.

Praca studenta na ćwiczeniach: Sparafrazowanie w krótkiej wypowiedzi pisemnej tekstu innego autora (1 strony wskazanej przez prowadzącego z listy lektur przygotowanej przez studenta po 1. zajęciach). Wybór ze wskazanego tekstu fragmentów wartych cytowania ze względu na zadanie badawcze studenta. → Cel: student wprawia się w technice pisania stosowanej w rozdziale pracy omawiającym stan badań; uczy się w praktyce zasad wyboru i funkcji cytatów.

Zajęcia 4. Źródła do kompletowania danych językowych

Słowniki tradycyjne, ankiety. Elektroniczne zasoby lingwistyczne – słowniki, korpusy, poradnie językowe online itp. oraz narzędzia do korzystania z nich. Obrazy Google jako źródło informacji lingwistycznej.

Praca studenta w domu: Zebranie materiału do postawionego przed studentem na początku cyklu zajęć zadania badawczego. W pracy student uzasadnia dokonany przez siebie wybór źródeł oraz omawia przewidywaną ich przydatność lub możliwe ograniczenia w opracowaniu jego tematu. → Cel: student wprawia się w doborze i krytycznej ocenie zebranego do pracy materiału

Zajęcia 5. Konspekt pracy. Sposoby przedstawiania w pracy materiału.

Zasady wprowadzania do tekstu wykresów, tabel i innych metod prezentowania i porządkowania materiału itp. Wnioski z analizy materiału.

Praca studenta na ćwiczeniach: Przygotowanie planu (konspektu) opracowania. Uporządkowanie zebranego przez studenta materiału według jasno określonego przez niego kryterium. Do przedstawienia materiału student wybiera najodpowiedniejsze sposoby prezentacji, np. wykres, tabelę, opis. → Cel: Student uczy się planowania pracy nad rozwiązaniem zadania badawczego, trenuje różne sposoby porządkowania zebranego materiału oraz wyciągania wniosków z analizy.

Zajęcia 6-7.

a) Zasady prezentowania wyników pracy akademickiej. Abstrakt.

Praca studenta w domu: Przygotowanie pisemnego abstraktu własnej pracy oraz krótkiej prezentacji wyników pracy nad zadaniem badawczym i przedstawienie jej przed grupą jako wspartego prezentacją PP 10-min. komunikatu → Cel: student uczy się jasnego prezentowania wyników swojej pracy innym oraz zarządzania czasem w wykonywaniu tego zadania. Uczy się, jak przygotować abstrakt swojego tekstu.

b) W zależności od zainteresowania grupy i preferencji prowadzących: Automatyczne zarządzanie bibliografią: menadżery bibliografii, automatyczne tworzenie i edycja przypisów i bibliografii – o narzędziach przydatnych dla humanisty.

Literatura:

CZĘŚĆ I

Bibliografia uzupełniająca

T. Hołówka, Kultura logiczna w przykładach, Warszawa 2005;

M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1998;

J. Maćkiewicz, Jak pisać teksty naukowe, Gdańsk 1995;

H. Markiewicz, Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków 1980.

P. Siuda, P. Wasylczyk, Publikacje naukowe. Praktyczny poradnik dla studentów, doktorantów i nie tylko, Warszawa 2018.

K. Szymanek, K.A. Wieczorek, A.S. Wójcik, Sztuka argumentacji Ćwiczenia w badaniu argumentów, Warszawa 2019.

Przykładowa bibliografia, która może zostać wykorzystana do ćwiczeń na zajęciach i jako materiał do prac domowych.

1/ hasła słownikowe

– J. Sławiński, Parodia, w: Słownik terminów literackich, w: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 2008;

– R. Nycz, Parodia, w: Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka i in., Wrocław 1993.

– Poezja – Awangarda krakowska, oprac. H. Zaworska, w: Literatura polska 1918–1975, red. A. Brodzka i in., t. 1 1918-1932, Warszawa 1975, s. 381-429;

– Awangarda krakowska, oprac. S. Jaworski, w: Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka i in., Wrocław 1993, s. 77-83;

– Awangarda krakowska, oprac. A. Okopień-Sławińska, w: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 2008, s. 39-40.

– B. Mądra, Biedermeier, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław 2009;

– J. Kubiak, Biedermeier, w: Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, t. 1, Toruń 2016.

– ZJ. Adamczyk, Cenzura, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 2002;

– E. Skorupa, Cenzura, w: Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, t. 1, Toruń 2016.

– Z. Sinko, Gotycyzm, w: Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 2002;

– B. Paczkowska, Gotycyzm, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław 2009;

– T. Kostkiewiczowa, Gotycyzm, w: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 2008.

2/ porządek problemowy i tok argumentacji

– Z. Kopczyńska, L. Pszczołowska, Znaczenie i wartość form wierszowych w kontekście literackim epoki: poezja polskiego baroku, „Pamiętnik Literacki” 1969, z. 3;

– H. Markiewicz, Co się stało z Lalką?, w: tegoż, Przygody dziel literackich, Gdańsk 2004;

– S. Treugutt, Godzina myśli, w: Juliusz Słowacki w stopięćdziesiolecie urodzin, red. M. Bizan, Z. Lewinówna, Warszawa 1959;

– T. Budrewicz, Rok 1885 w poezji naszej, w: Wokół twórczości drugiego pokolenia pozytywistów polskich, red. A. Mazur, Opole 2004;

– R. Nycz, Kilka uwag o literackiej formacji modernistycznej, w: tegoż, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997 (lub Wrocław 2003, Toruń 2013);

– K. Wyka, Problem zamiennika gatunkowego w pisarstwie Różewicza, w: tegoż, Różewicz parokrotnie, Warszawa 1977, s. 83-99;

– A. Tarski, Semantyczna koncepcja prawdy i podstawy semantyki, w: tegoż, Pisma logiczno-filozoficzne. Prawda, t. I, Warszawa 1995, s. 228-282.

3/ streszczanie i słowa kluczowe

– S. Barańczak, Zemsta na słowie. O „Balu w Operze” Juliana Tuwima, „Zeszyty Literackie” 1983, nr 4; przedr. w: tegoż, Tablice z Macondo. Osiemnaście prób wytłumaczenia, po co i dla kogo się pisze, Londyn 1990;

– I. Opacki, „W środku niebogręga”. O „Balladach i romansach” Mickiewicza, w: tegoż, Poezja romantycznych przełomów, Wrocław 1972;

– M. Płachecki, Szyfry „Lalki”, w: Realiści, realizm, realność. W stulecie śmierci Bolesława Prusa, red. E. Paczoska, B. Szleszyński, D. Osiński, Warszawa 2013;

– M. Popiel, „Stimmung” i narracja w powieściach Wacława Berenta. Między słowem a ciałem, „Ruch Literacki” 2015, z. 4;

– R. Nycz, Miłosz wśród prądów epoki: cztery poetyki, „Teksty Drugie” 2001, nr 3/4 (68/69), s. 7–17;

– M. Dłuska, Gdzie nie posieją mnie…, w: Liryka polska, Interpretacje; red. J. Prokop, J. Sławiński, Kraków 1971;

– J. Maciejewski, Miejsce pozytywizmu polskiego w dziewiętnastowiecznej formacji kulturowej, w: Pozytywizm. Języki epoki, red. G. Borkowska i J. Maciejewski, Warszawa 2001;

– M. Gloger, Pozytywizm między nowoczesnością a modernizmem, „Pamiętnik Literacki” 2007, z. 1;

– P. Czapliński, Języki niezależności. Jak jest artykułowana w literaturze niepodległość odzyskana przez Polskę w roku 1989?, w: Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy – konteksty i perspektywy badawcze, red. R, Nycz, Kraków 2011, s. 39-63;

– M. Kuziak, Tajemnica intertekstualności Mickiewicza. Wokół IV części „Dziadów”, w: tegoż, Inny Mickiewicz, Gdańsk 2013.

4/ artykuły do porównania

– W. Bolecki, Przedwiośnie oraz inne pory roku, „Teksty Drugie” 2015, nr 2;

– P. Czapliński, Państwo bez wstrętu, „Teksty 2” 2016, nr 1.

– Z. Stefanowska, O „Romantyczności”, w: tejże, Próba zdrowego rozumu, Warszawa 2001;

– R. Przybylski, Romantyzm, czyli przepaść klasyka, w: tegoż, Klasycyzm czyli Prawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Warszawa 1973.

– E. Owczarz, „Drogi, które idą…”. O rzekach Kraszewskiego. (Wstępne rozpoznanie), „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2015, nr 5;

– M. Rudkowska, Fotel Kraszewskiego, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2015, nr 5.

– T. Bujnicki, Sarmacko-barokowy świat pana Zagłoby, w: „Lalka” i inne. Studia w stulecie polskiej powieści realistycznej, red. J. Bachórz i M. Głowiński, Warszawa 1992 (lub w: Sienkiewicz dzisiaj. Eseje o twórczości autora „Trylogii”, wybór K. Augustyniak, Warszawa 2016);

– R. Koziołek, Śmiech Zagłoby, w: tegoż, Ciała Sienkiewicza, Katowice 2009.

– J.M. Rymkiewicz, Zbigniew Herbert: Studium przedmiotu, w: Liryka polska. Interpretacje, red. J. Prokop, J. Sławiński, Kraków 1971, s. 487-497;

– M. Mrugalski, Studium przedmiotu w czasie neoawangardy, w: Gąszcz srebrnych liści. Interpretacje wierszy Zbigniewa Herberta, red. J.M. Ruszar, Kraków 2015, s. 261-272.

– M. Janion, I. Filipiak, Zmagania z Matką i Ojczyzną, w: B. Keff, Utwór o Matce i Ojczyźnie, Kraków 2008, s. 81-98;

– M. Kuziak, Interteksy postzależności. Utwór o Matce i Ojczyźnie Bożeny Umińskiej-Keff, w: (P)o zaborach, (p)o wojnie, (p)o PRL. Polski Dyskurs Postzależnościowy dawniej i dziś, red. H. Gosk, E. Kraskowska, Kraków 2013, s. 203-217.

LITERATURA DO CZ. II:

W razie nieobecności na ćwiczeniach student może skorzystać z lektury:

- J. Maćkiewicz, Jak dobrze pisać. Od myśli do tekstu, Warszawa 2010.

- U. Eco, Jak napisać pracę dyplomową? Poradnik dla humanistów, przeł.G. Jurkowaniec, Warszawa 2016 .

- A. Wolański, Streszczenie jako ponadgatunkowa forma przetwarzania komunikatu, [w:] Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, red. E. Bańkowska, A. Mikołajczuk, Warszawa: Książka i Wiedza, 2003, s. 331-350.

- Monco.pl, http:// http://monco.frazeo.pl/.

- Narodowy Korpus Języka Polskiego, http://nkjp.pl.

- Słowniki kolokacji HASK, http:// http://pelcra.pl/hask_pl/.

- www.leksykografia.uw.edu.pl

- M. Bańko, Obrazy Google jako źródło informacji lingwistycznej, [w:] Na tropach korpusów. W poszukiwaniu optymalnych zbiorów tekstów, red. W. Chlebda. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2013, s. 73-84.

- A. Kwaśnicka-Janowicz., Pałka P., Przewodnik po elektronicznych zasobach językoznawczych (słowniki, kartoteki, korpusy), Kraków: TMJP [w druku].

- Rzetelność w badaniach naukowych oraz poszanowanie własności intelektualnej, oprac. Zespół do Spraw Dobrych Praktyk Akademickich, Warszawa, 2012, http://www.uwm.edu.pl/wnz/sitefiles/file/badania/20120806_rzetelnosc_broszura_fin.pdf.

- S. Stanisławska-Kloc, Zasady wykorzystywania cudzych utworów: prawo autorskie i dobre obyczaje (etyka cytatu), Diametros, nr 19 (marzec 2009): 160-184, http://www.diametros.iphils.uj.edu.pl/index.php/diametros/article/download/338/312.

- R. Delida, Wiarygodność informacji w internecie: wiarygodne czy niewiarygodne?, Bibliotekarz Zachodniopomorski 2011, nr 1-2, s. 5-21, http://zbc.ksiaznica.szczecin.pl/Content/22442/BZP_2011_1-2.pdf.

T. Piekot, G. Zarzeczny, Menadżer bibliografii – czyli co?, Przegląd Uniwersytecki 2014, t.20 nr 1, s. 22-24, http://www.ifp.uni.wroc.pl/data/files/pub-9033.pdf

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (jeszcze nie rozpoczęty)

Okres: 2024-10-01 - 2025-01-26
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Warsztaty, 30 godzin, 290 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Iwona Burkacka, Eliza Kącka, Urszula Kowalczuk, Olaf Krysowski, Magdalena Krzyżanowska, Łukasz Książyk, Damian Makuch, Dawid Osiński, Karol Samsel, Katarzyna Westermark, Izabela Winiarska-Górska
Prowadzący grup: (brak danych)
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Warsztaty - Zaliczenie na ocenę
Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Warsztat pracy naukowej przygotowuje do samodzielnej pracy badawczej dzięki rozwijaniu umiejętności lektury publikacji naukowych, ich twórczego wykorzystania, a także do pisania własnych tekstów akademickich. Zajęcia prowadzone są zawsze przez dwie osoby: literaturoznawcę (część I) i językoznawcę (część II).

Pełny opis:

Warsztat pracy naukowej przygotowuje do samodzielnej pracy badawczej dzięki rozwijaniu umiejętności lektury publikacji naukowych, ich twórczego wykorzystania, a także do pisania własnych tekstów akademickich. Zajęcia prowadzone są zawsze przez dwie osoby: literaturoznawcę (część I) i językoznawcę (część II).

Część I (Instytut Literatury Polskiej)

ZAŁOŻENIA:

Ta część kursu nastawiona jest na kształtowanie umiejętności krytycznej lektury i analizy tekstu naukowego. Na przykładach artykułów zaproponowanych przez prowadzącego studenci poznają specyfikę dyskursu naukowego, próbują określić przyjętą perspektywę badawczą, rozpoznać charakter źródeł i opracowań, do których odwołuje się autor tekstu. Przedmiotem dyskusji zajęciowej i tematem prac domowych są również takie zagadnienia, jak struktura i elementy wypowiedzi naukowej, sposób prowadzenia wywodu, techniki argumentacji. Literaturoznawcza część kursu uczy rekapitulowania dłuższej wypowiedzi, a także konfrontowania tekstów naukowych.

Zajęcia 1. Cele i funkcje wypowiedzi naukowej. Warianty dyskursu naukowego i ich charakterystyczne cechy

Temat zajęć – dyskurs naukowy wobec innych dyskursów. Metodologiczne uzasadnienie podjęcia tematu, ocena dotychczasowego stanu wiedzy w obrębie dyscypliny. Wybór tematu pracy rocznej, licencjackiej lub artykułu naukowego. Określenie tezy albo zagadnienia badawczego.

Zajęcia 2. Terminologia naukowa. Definiowanie i hasła słownikowe

Temat zajęć – terminologia naukowa. Dyskusja o cechach dyskursu naukowego na podstawie haseł słownikowych; typy definicji w humanistyce; termin a pojęcie.

Zajęcia 3. Funkcje elementów wypowiedzi naukowej

Temat zajęć – układ i elementy artykułu naukowego. Sformułowanie tytułu, śródtytułów i słów kluczowych; sygnalizowanie porządku wywodu. Rodzaje i funkcje przypisów, ocena i uporządkowanie bibliografii załącznikowej. Miejsce i funkcje cytatów. Określenie głównego wątku oraz wątków pobocznych w pracy.

Zajęcia 4. Kompozycja problemowa wypowiedzi naukowej

Temat zajęć – kompozycja pracy (wstęp, teza, podział na rozdziały i podrozdziały) a porządek problemowy wypowiedzi naukowej. Funkcje wstępu (zarysowanie zagadnienia, określenie perspektywy badawczej, stan badań, cele). Typy i funkcje zakończenia (podsumowanie, wnioski, perspektywa dalszych badań).

Zajęcia 5. Sposoby konstruowania wywodu naukowego

Temat zajęć – argumentacja, egzemplifikacja, strategie perswazyjne, zabiegi retoryczne. Warunki ciągłości wywodu. Wskazywanie mocnych i słabych punktów wywodu. Typowe błędy logiczne. Zasady obowiązujące przy referowaniu poglądów innych badaczy. Upodmiotowienie wypowiedzi naukowej. Językowo-stylistyczna klarowność wywodu (zagadnienia składniowe, frazeologiczne, leksykalne).

Zajęcia 6. Streszczenie tekstu naukowego

Temat zajęć – streszczenie. Funkcje streszczenia w wywodzie naukowym. Przypadki streszczenia uzasadnionego i nieuzasadnionego. Syntetyczne omówienie artykułu (sformułowanie głównej tezy albo zagadnienia badawczego; zwięzłe określenie konkluzji). Streszczenie jako dodatek do artykułu naukowego lub pracy dyplomowej.

Zajęcia 7. Porównanie tekstów naukowych

Temat zajęć – konfrontowanie tekstów naukowych dotyczących tego samego zagadnienia (określenie perspektyw badawczych, porównawcza rekonstrukcja toku wywodu, sformułowanie wniosków); polemiczne odniesienia w artykułach naukowych.

Część II (Instytut Języka Polskiego)

IMRaD

Od etapów procesu opracowania problemu badawczego do części tekstu akademickiego

ZAŁOŻENIA:

1. Zajęcia mają charakter wyłącznie warsztatowy. Nie zadajemy do czytania żadnych lektur teoretycznych dotyczących procesu tworzenia opracowania naukowego. Lektury zamieszczone w sylabusie pomyślane są jako uzupełniające, przede wszystkim dla studentów, którzy nie będą obecni na zajęciach i chcieliby uzupełnić wiedzę na temat omawiany na opuszczonych ćwiczeniach.

2. Nie zajmujemy się analizą opublikowanych tekstów naukowych. Na zajęciach pracujemy wyłącznie na krótkich pracach napisanych przez studentów podczas zajęć w sali oraz w domu.

3. Dla dobrej organizacji warsztatów, a także możliwości wykonywania przez studentów zadań o charakterze zespołowym – wskazane jest, by zajęcia odbywały się w sali z dostępem do internetu.

4. Efektem tej części warsztatu jest przygotowanie przez studenta małego opracowania spełniającego warunki pracy o charakterze naukowym.

5. Po każdych ćwiczeniach studenci otrzymują podsumowującą infografikę (1 kartka) z najważniejszymi praktycznymi wskazówkami (receptami) dotyczącymi organizowania pracy naukowej na danym, omawianym na zajęciach, etapie procesu badawczego i zasad przygotowania odpowiadającej temu etapowi części pisemnej pracy akademickiej oraz przestrogami przed najczęściej popełnianymi błędami, usterkami w pracach studenckich.

TEMATY:

Zajęcia 1. Wyszukiwanie danych dotyczących stanu badań

w odniesieniu do indywidualnej pracy nad opracowaniem zadanego studentowi małego problemu badawczego – w dostępnych bazach bibliograficznych, repozytoriach i czasopismach w sieci, a także za pomocą tradycyjnego instrumentarium przydatnego w gromadzeniu bibliografii. Internetowy warsztat badawczy filologa ─ przewodnik netograficzny (w tym: kryteria oceny wiarygodności i wagi informacji sieciowych dla podejmowanego tematu).

Praca studenta w domu: skompletowanie w postaci opisu bibliograficznego i adresów sieciowych danych do stanu badań dla wskazanego studentowi przez prowadzącego zajęcia problemu badawczego; w poszukiwaniach student wykorzystuje bazy bibliograficzne tradycyjne i sieciowe. → Cel: student uczy się samodzielnie przygotowywać wstępną bibliografię przedmiotową do zadanego mu tematu badawczego.

Zajęcia 2. Efektywne notowanie. Pułapki kserokopii w pracy naukowej nad tematem

Praktyczne wskazówki dotyczące notowania, ułatwiające studentom wyławianie z czytanych przez nich tekstów i/lub słuchanych wykładów najważniejszych informacji oraz zgodne z siatką wiedzy czytelnika ich porządkowanie.

Praca studenta na ćwiczeniach: Przygotowanie efektywnej notatki ze wskazanej przez prowadzącego lektury wykazanej przez studenta w stanie badań do opracowywanego przez niego tematu lub z 15 minutowego wykładu osoby prowadzącej ćwiczenia. → Cel: student mierzy się z zadaniem wyłowienia z czytanego przez niego tekstu naukowego najważniejszych informacji oraz ich porządkowania zgodnie z jego siatką wiedzy oraz zaprezentowania idei przeczytanego przez siebie tekstu w sposób przejrzysty i łatwy do zapamiętania.

Zajęcia 3. Tekst naukowy jako własność. Cytowanie (kiedy?, po co? jak?) i parafrazowanie Pułapka metody „kopiuj-wklej”.

Praca studenta na ćwiczeniach: Sparafrazowanie w krótkiej wypowiedzi pisemnej tekstu innego autora (1 strony wskazanej przez prowadzącego z listy lektur przygotowanej przez studenta po 1. zajęciach). Wybór ze wskazanego tekstu fragmentów wartych cytowania ze względu na zadanie badawcze studenta. → Cel: student wprawia się w technice pisania stosowanej w rozdziale pracy omawiającym stan badań; uczy się w praktyce zasad wyboru i funkcji cytatów.

Zajęcia 4. Źródła do kompletowania danych językowych

Słowniki tradycyjne, ankiety. Elektroniczne zasoby lingwistyczne – słowniki, korpusy, poradnie językowe online itp. oraz narzędzia do korzystania z nich. Obrazy Google jako źródło informacji lingwistycznej.

Praca studenta w domu: Zebranie materiału do postawionego przed studentem na początku cyklu zajęć zadania badawczego. W pracy student uzasadnia dokonany przez siebie wybór źródeł oraz omawia przewidywaną ich przydatność lub możliwe ograniczenia w opracowaniu jego tematu. → Cel: student wprawia się w doborze i krytycznej ocenie zebranego do pracy materiału

Zajęcia 5. Konspekt pracy. Sposoby przedstawiania w pracy materiału.

Zasady wprowadzania do tekstu wykresów, tabel i innych metod prezentowania i porządkowania materiału itp. Wnioski z analizy materiału.

Praca studenta na ćwiczeniach: Przygotowanie planu (konspektu) opracowania. Uporządkowanie zebranego przez studenta materiału według jasno określonego przez niego kryterium. Do przedstawienia materiału student wybiera najodpowiedniejsze sposoby prezentacji, np. wykres, tabelę, opis. → Cel: Student uczy się planowania pracy nad rozwiązaniem zadania badawczego, trenuje różne sposoby porządkowania zebranego materiału oraz wyciągania wniosków z analizy.

Zajęcia 6-7.

a) Zasady prezentowania wyników pracy akademickiej. Abstrakt.

Praca studenta w domu: Przygotowanie pisemnego abstraktu własnej pracy oraz krótkiej prezentacji wyników pracy nad zadaniem badawczym i przedstawienie jej przed grupą jako wspartego prezentacją PP 10-min. komunikatu → Cel: student uczy się jasnego prezentowania wyników swojej pracy innym oraz zarządzania czasem w wykonywaniu tego zadania. Uczy się, jak przygotować abstrakt swojego tekstu.

b) W zależności od zainteresowania grupy i preferencji prowadzących: Automatyczne zarządzanie bibliografią: menadżery bibliografii, automatyczne tworzenie i edycja przypisów i bibliografii – o narzędziach przydatnych dla humanisty.

Literatura:

CZĘŚĆ I

Bibliografia uzupełniająca

T. Hołówka, Kultura logiczna w przykładach, Warszawa 2005;

M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1998;

J. Maćkiewicz, Jak pisać teksty naukowe, Gdańsk 1995;

H. Markiewicz, Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków 1980.

P. Siuda, P. Wasylczyk, Publikacje naukowe. Praktyczny poradnik dla studentów, doktorantów i nie tylko, Warszawa 2018.

K. Szymanek, K.A. Wieczorek, A.S. Wójcik, Sztuka argumentacji Ćwiczenia w badaniu argumentów, Warszawa 2019.

Przykładowa bibliografia, która może zostać wykorzystana do ćwiczeń na zajęciach i jako materiał do prac domowych.

1/ hasła słownikowe

– J. Sławiński, Parodia, w: Słownik terminów literackich, w: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 2008;

– R. Nycz, Parodia, w: Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka i in., Wrocław 1993.

– Poezja – Awangarda krakowska, oprac. H. Zaworska, w: Literatura polska 1918–1975, red. A. Brodzka i in., t. 1 1918-1932, Warszawa 1975, s. 381-429;

– Awangarda krakowska, oprac. S. Jaworski, w: Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka i in., Wrocław 1993, s. 77-83;

– Awangarda krakowska, oprac. A. Okopień-Sławińska, w: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 2008, s. 39-40.

– B. Mądra, Biedermeier, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław 2009;

– J. Kubiak, Biedermeier, w: Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, t. 1, Toruń 2016.

– ZJ. Adamczyk, Cenzura, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 2002;

– E. Skorupa, Cenzura, w: Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, t. 1, Toruń 2016.

– Z. Sinko, Gotycyzm, w: Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 2002;

– B. Paczkowska, Gotycyzm, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław 2009;

– T. Kostkiewiczowa, Gotycyzm, w: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 2008.

2/ porządek problemowy i tok argumentacji

– Z. Kopczyńska, L. Pszczołowska, Znaczenie i wartość form wierszowych w kontekście literackim epoki: poezja polskiego baroku, „Pamiętnik Literacki” 1969, z. 3;

– H. Markiewicz, Co się stało z Lalką?, w: tegoż, Przygody dziel literackich, Gdańsk 2004;

– S. Treugutt, Godzina myśli, w: Juliusz Słowacki w stopięćdziesiolecie urodzin, red. M. Bizan, Z. Lewinówna, Warszawa 1959;

– T. Budrewicz, Rok 1885 w poezji naszej, w: Wokół twórczości drugiego pokolenia pozytywistów polskich, red. A. Mazur, Opole 2004;

– R. Nycz, Kilka uwag o literackiej formacji modernistycznej, w: tegoż, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997 (lub Wrocław 2003, Toruń 2013);

– K. Wyka, Problem zamiennika gatunkowego w pisarstwie Różewicza, w: tegoż, Różewicz parokrotnie, Warszawa 1977, s. 83-99;

– A. Tarski, Semantyczna koncepcja prawdy i podstawy semantyki, w: tegoż, Pisma logiczno-filozoficzne. Prawda, t. I, Warszawa 1995, s. 228-282.

3/ streszczanie i słowa kluczowe

– S. Barańczak, Zemsta na słowie. O „Balu w Operze” Juliana Tuwima, „Zeszyty Literackie” 1983, nr 4; przedr. w: tegoż, Tablice z Macondo. Osiemnaście prób wytłumaczenia, po co i dla kogo się pisze, Londyn 1990;

– I. Opacki, „W środku niebogręga”. O „Balladach i romansach” Mickiewicza, w: tegoż, Poezja romantycznych przełomów, Wrocław 1972;

– M. Płachecki, Szyfry „Lalki”, w: Realiści, realizm, realność. W stulecie śmierci Bolesława Prusa, red. E. Paczoska, B. Szleszyński, D. Osiński, Warszawa 2013;

– M. Popiel, „Stimmung” i narracja w powieściach Wacława Berenta. Między słowem a ciałem, „Ruch Literacki” 2015, z. 4;

– R. Nycz, Miłosz wśród prądów epoki: cztery poetyki, „Teksty Drugie” 2001, nr 3/4 (68/69), s. 7–17;

– M. Dłuska, Gdzie nie posieją mnie…, w: Liryka polska, Interpretacje; red. J. Prokop, J. Sławiński, Kraków 1971;

– J. Maciejewski, Miejsce pozytywizmu polskiego w dziewiętnastowiecznej formacji kulturowej, w: Pozytywizm. Języki epoki, red. G. Borkowska i J. Maciejewski, Warszawa 2001;

– M. Gloger, Pozytywizm między nowoczesnością a modernizmem, „Pamiętnik Literacki” 2007, z. 1;

– P. Czapliński, Języki niezależności. Jak jest artykułowana w literaturze niepodległość odzyskana przez Polskę w roku 1989?, w: Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy – konteksty i perspektywy badawcze, red. R, Nycz, Kraków 2011, s. 39-63;

– M. Kuziak, Tajemnica intertekstualności Mickiewicza. Wokół IV części „Dziadów”, w: tegoż, Inny Mickiewicz, Gdańsk 2013.

4/ artykuły do porównania

– W. Bolecki, Przedwiośnie oraz inne pory roku, „Teksty Drugie” 2015, nr 2;

– P. Czapliński, Państwo bez wstrętu, „Teksty 2” 2016, nr 1.

– Z. Stefanowska, O „Romantyczności”, w: tejże, Próba zdrowego rozumu, Warszawa 2001;

– R. Przybylski, Romantyzm, czyli przepaść klasyka, w: tegoż, Klasycyzm czyli Prawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Warszawa 1973.

– E. Owczarz, „Drogi, które idą…”. O rzekach Kraszewskiego. (Wstępne rozpoznanie), „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2015, nr 5;

– M. Rudkowska, Fotel Kraszewskiego, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2015, nr 5.

– T. Bujnicki, Sarmacko-barokowy świat pana Zagłoby, w: „Lalka” i inne. Studia w stulecie polskiej powieści realistycznej, red. J. Bachórz i M. Głowiński, Warszawa 1992 (lub w: Sienkiewicz dzisiaj. Eseje o twórczości autora „Trylogii”, wybór K. Augustyniak, Warszawa 2016);

– R. Koziołek, Śmiech Zagłoby, w: tegoż, Ciała Sienkiewicza, Katowice 2009.

– J.M. Rymkiewicz, Zbigniew Herbert: Studium przedmiotu, w: Liryka polska. Interpretacje, red. J. Prokop, J. Sławiński, Kraków 1971, s. 487-497;

– M. Mrugalski, Studium przedmiotu w czasie neoawangardy, w: Gąszcz srebrnych liści. Interpretacje wierszy Zbigniewa Herberta, red. J.M. Ruszar, Kraków 2015, s. 261-272.

– M. Janion, I. Filipiak, Zmagania z Matką i Ojczyzną, w: B. Keff, Utwór o Matce i Ojczyźnie, Kraków 2008, s. 81-98;

– M. Kuziak, Interteksy postzależności. Utwór o Matce i Ojczyźnie Bożeny Umińskiej-Keff, w: (P)o zaborach, (p)o wojnie, (p)o PRL. Polski Dyskurs Postzależnościowy dawniej i dziś, red. H. Gosk, E. Kraskowska, Kraków 2013, s. 203-217.

LITERATURA DO CZ. II:

W razie nieobecności na ćwiczeniach student może skorzystać z lektury:

- J. Maćkiewicz, Jak dobrze pisać. Od myśli do tekstu, Warszawa 2010.

- U. Eco, Jak napisać pracę dyplomową? Poradnik dla humanistów, przeł.G. Jurkowaniec, Warszawa 2016 .

- A. Wolański, Streszczenie jako ponadgatunkowa forma przetwarzania komunikatu, [w:] Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, red. E. Bańkowska, A. Mikołajczuk, Warszawa: Książka i Wiedza, 2003, s. 331-350.

- Monco.pl, http:// http://monco.frazeo.pl/.

- Narodowy Korpus Języka Polskiego, http://nkjp.pl.

- Słowniki kolokacji HASK, http:// http://pelcra.pl/hask_pl/.

- www.leksykografia.uw.edu.pl

- M. Bańko, Obrazy Google jako źródło informacji lingwistycznej, [w:] Na tropach korpusów. W poszukiwaniu optymalnych zbiorów tekstów, red. W. Chlebda. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2013, s. 73-84.

- A. Kwaśnicka-Janowicz., Pałka P., Przewodnik po elektronicznych zasobach językoznawczych (słowniki, kartoteki, korpusy), Kraków: TMJP [w druku].

- Rzetelność w badaniach naukowych oraz poszanowanie własności intelektualnej, oprac. Zespół do Spraw Dobrych Praktyk Akademickich, Warszawa, 2012, http://www.uwm.edu.pl/wnz/sitefiles/file/badania/20120806_rzetelnosc_broszura_fin.pdf.

- S. Stanisławska-Kloc, Zasady wykorzystywania cudzych utworów: prawo autorskie i dobre obyczaje (etyka cytatu), Diametros, nr 19 (marzec 2009): 160-184, http://www.diametros.iphils.uj.edu.pl/index.php/diametros/article/download/338/312.

- R. Delida, Wiarygodność informacji w internecie: wiarygodne czy niewiarygodne?, Bibliotekarz Zachodniopomorski 2011, nr 1-2, s. 5-21, http://zbc.ksiaznica.szczecin.pl/Content/22442/BZP_2011_1-2.pdf.

T. Piekot, G. Zarzeczny, Menadżer bibliografii – czyli co?, Przegląd Uniwersytecki 2014, t.20 nr 1, s. 22-24, http://www.ifp.uni.wroc.pl/data/files/pub-9033.pdf

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)