Alternatywy dla wzrostu. W poszukiwaniu nowych modeli społeczno-gospodarczych

fakultatywne

w sali

W dobie kryzysu klimatyczno-ekologicznego coraz wyraźniej rysuje się konieczność przebudowy dominującego obecnie modelu ekonomiczno-społecznego, opartego na wzroście. Idee takie jak postwzrost (dewzrost, degrowth) zdobywają coraz większą popularność, inspirują liczne inicjatywy społeczne, ale też budzą kontrowersje. Na zajęciach porozmawiamy o różnych alternatywnych modelach społeczno-ekonomicznych, które mogą stanowić odpowiedź na kryzys klimatyczno-ekologiczny.

Koncepcja odejścia od wzrostu gospodarczego w stronę modelu opartego na sprawiedliwości społecznej i środowiskowej, zapewniającego wszystkim dobrostan przy jednoczesnym zminimalizowaniu presji na środowisko naturalne, określana jako degrowth [fr. décroissance] (postwzrost/dewzrost) zaczęła zdobywać popularność we wczesnych latach 2000, ale jej korzenie sięgają lat 70. i dyskusji wywołanych publikacją raportu Klubu Rzymskiego. Jeżeli spojrzymy jeszcze dalej wstecz, znajdziemy w historii kultury liczne tradycje nawołujące do życia z umiarem i w harmonii ze środowiskiem naturalnym, z których czerpać mogą współczesne ruchy.

Na zajęciach przyjrzymy się postwzrostowi i innym nurtom stanowiącym alternatywę dla kapitalistycznej gospodarki ciągłego wzrostu. Będziemy dyskutować o źródłach tych idei i ich praktycznych realizacjach. Będziemy analizować kluczowe dla tych koncepcji teksty i przyglądać się konkretnym działaniom. Przyjrzymy się także dyskursom towarzyszącym gospodarce opartej na wzroście i perspektywie ekomodernistycznej.

Opis zajęć ma wstępny charakter. Dokładny program zostanie stworzony na podstawie dyskusji z uczestniczkami i uczestnikami zajęć i będzie uwzględniał ich zainteresowania.

Duża część tekstów na zajęcia będzie w języku angielskim

Wybrana literatura:

- Degrowth: A vocabulary for a new era, red. Federico Demaria et. al., 2015

- Jason Hickel, Less is More: How Degrowth Will Save the World, 2020

- John Bellamy Foster, Brett Clark, Richard York, "The Ecological Rift. Capitalism’s War on the Earth", New York 2010

- John Bellamy Foster, "The Return of Nature. Socialism nad ecology", 2020

- Michael Löwy, "Ecosocialism. A Radical Alternative to Capitalist Catastrophe" 2015

- Lewis Akenji "Sustainable Consumption or Consumer Scapegoatism?"

- Fuchs D, Sahakian M, Gumbert T, et al. (2021) Consumption Corridors: Living a Good Life within Sustainable Limits. New York: Routledge.

- David Graeber, "Fragmenty antropologii anarchistycznej", Poznań 2021

- Giorgos Kallis, Limits: why Malthus was wrong and why environmentalists should care, 2019

- Joan Martınez-Alier, Environmental Justice and Economic Degrowth: An Alliance between Two Movements, "Capitalism, nature, socialism", 2012, nr 23

- Daniel W. O’Neill et. al., A good life for all within planetary boundaries, "Nature sustainability" 2018, nr 1

- Federico Demaria et. al, What is Degrowth? From an Activist Slogan to a Social Movement, "Environmental values" 2013, nr 22

- Dennis Meadows et. al., Granice wzrostu, 1973

- Nicholas Georgescu-Roegen, Energy and Economic Myths, "Southern Economic Journal", Vol. 41, No. 3 (Jan., 1975)

- Stuart Chase, Tragedy of waste, 1925

- Housing for degrowth. Principles, Models, Challenges and Opportunities, red. Anitra Nelson, François Schneider, 2019

- Giorgos Kallis, Socialism without growth, "Capitalism, nature, socialism" 2017

Student/ka posiada wiedzę dotyczącą współczesnych koncepcji ekonomiczno-społecznych związanych z krytyką wzrostu gospodarczego. Posiada narzędzia do krytycznej analizy dyskursów ekonomii opartej na wzroście. Dostrzega zależności między systemami gospodarczymi, normami społecznymi i kulturowymi oraz środowiskiem naturalnym, potrafi je również zrekonstruować w kontekście przemian historycznych.

Zajęcia mają charakter konwersatoryjny. Głównymi metodami pracy będą dyskusje wokół wybranych tekstów, praca w grupach i rozmowy z zaproszonymi gośćmi. Forma zaliczenia zostanie ustalona wspólnie z uczestnikami i uczestniczkami zajęć.