Historia języka polskiego

obowiązkowe

Dialektologia 3003-13A3DL
Gramatyka historyczna języka polskiego 3003-11B1GH
Wprowadzenie do językoznawstwa diachronicznego 3003-11A2JD

Student ma wiedzę z zakresu językoznawstwa diachronicznego, gramatyki historycznej języka polskiego i dialektologii.

w sali

Przedmiot ma na celu zapoznanie studentów z dziejami polszczyzny i najważniejszymi tendencjami w jej rozwoju.

Wykład:

1. Historia języka polskiego jako dyscyplina językoznawcza i jej nauki pomocnicze. Wewnątrz- i zewnątrzjęzykowe kryteria periodyzacji dziejów polszczyzny.

2. Rozwój słownictwa polskiego – zmiany ilościowe i jakościowe, warstwa podstawowa i rozwojowa. Terminologia specjalna i słownictwo ogólne w różnych fazach rozwojowych polszczyzny.

3. Pochodzenie polskiego języka literackiego (problemy dyskusyjne, m.in. udział poszczególnych dialektów w kształtowaniu polskiego języka literackiego).

4. Łacina jako język o wysokim prestiżu i jej wpływ na rozwój języka polskiego.

5. Przekłady Pisma Świętego i ich rola w kształtowaniu się języka literackiego. Działalność translatorska jako czynnik stylo- i normotwórczy.

6-7. Kształtowanie się normy językowej w XVI wieku (rola drukarzy, polemiki językowe, ortografie, gramatyki, autorytety językowe, wzrost świadomości językowej).

8. Polszczyzna XVI wieku. Odrodzenie – historia, język i kultura.

9. Barok w języku – polszczyzna XVII wieku.

10. Socjolekt szlachecki.

11. Polszczyzna regionalna epok dawnych.

12. Polszczyzna XVIII wieku. Oświecenie – zmiany w pojmowaniu roli języka narodowego.

13-14. „Językowa dziewiętnastowieczność”: literatura – polityka – język. Zróżnicowanie rozwoju polszczyzny na terenach 3 zaborów.

15. Polszczyzna XX wieku.

Ćwiczenia:

1. Źródła badań historycznojęzykowych – literatura piękna z różnych epok, teksty użytkowe, dokumenty, wypowiedzi o języku, gwary ludowe itp. świadectwa.

2. Cyfrowe zasoby językowe (korpusy, słowniki, kompendia).

3. Leksykalne dziedzictwo prasłowiańskie we współczesnej polszczyźnie.

4. Kultura staropolska w świetle słownictwa.

5-6. Nazwy własne w „Bulli gnieźnieńskiej” – analiza semantyczna i strukturalna.

7-9. Wpływy języków obcych na polszczyznę. Kontakty polszczyzny z językami: czeskim, niemieckim, węgierskim, językami orientalnymi i ruskimi, włoskim, francuskim, rosyjskim, angielskim.

10. Zmiany znaczeniowe wyrazów.

11. Leksyka dawna – słownictwo dotyczące różnych dziedzin życia (do wyboru: ubrania, rzemiosło, handel, swoi – obcy, nazwy roślin, środki transportu…) i nauki (terminologia) w historii polszczyzny.

12. Dzieje polskiej grafii i ortografii.

13. Rozwój wiedzy o języku polskim – rola i znaczenie podręczników gramatyki (doba średniopolska i nowopolska).

14. Stylizacja i jej typy w tekstach kultury (na wybranych przykładach archaizacji i stylizacji gwarowej). Typy archaizmów.

15. Sprawdzian.

Literatura obowiązkowa:

1. Buttler D., 1978, Rozwój semantyczny wyrazów polskich, Warszawa.

2. Decyk W., 2003, "Bullla gnieźnieńska", w: Teksty staropolskie. Analizy i interpretacje, Warszawa, s. 31-64.

3. Dubisz S., 2002-2012, Język, historia, kultura, t. 1. (wykłady, studia, analizy), t. 4. (wykłady, studia, szkice), t. 3. (wykłady, rozprawy, rozważania), Warszawa.

5. Dubisz S., 2005, Wpływ łaciny na język polski, "Poradnik Językowy" 5, s. 3-13.

6. Jankowiak L.A., 1997, Prasłowiańskie dziedzictwo leksykalne we współczesnej polszczyźnie ogólnej, Warszawa.

7. Jodłowski S., 1979, Losy polskiej ortografii, Warszawa.

8. Karaś H., 2004, Archaizmy jako wykładniki stylizacji w „Potopie” Henryka Sienkiewicza, „Poradnik Językowy” 9, s. 19-37.

9. Karaś H., 1996, Rusycyzmy w polszczyźnie okresu zaborów, Warszawa (wstęp, rozdział I, podsumowanie).

10. Kępińska A., Winiarska-Górska I., 2015, Ciągłość i zmiana w języku w świetle polskich szesnastowiecznych przekładów Ewangelii, w: Biuletyn PTJ, nr 71, s. 223-239.

11. Klemensiewicz Z., 1974 i wyd. nast., Historia języka polskiego, Warszawa.

12. Lehr-Spławiński T., 1954, Element prasłowiański w dzisiejszym słownictwie polskim, w: tegoż, Rozprawy i szkice z dziejów kultury Słowian, s. 138-148.

13. Rzepka W.R., 1971, Odbicie historii narodu polskiego w dziejach rozwoju języka polskiego, "Nurt", nr 1, s. 28-38.

14. Rzepka W.R., 1993, Odrębność regionalna polszczyzny literackiej w Wielkopolsce w XVI – XVIII wieku, w: Munera linguistica Ladislao Kuraszaszkiewicz dedicata, red. M. Basaj, Z. Zagórski, Wrocław-Warszawa-Kraków, s. 275-282.

15. Skubalanka T., 1984, Historyczna stylistyka języka polskiego, Warszawa.

16. Stieber Z., 1974, O typach polszczyzny regionalnej XVII wieku, w: Świat językowy Słowian, Warszawa.

17. Urbańczyk S. (red.), 1978, Encyklopedia wiedzy o języku polskim, Wrocław (wybrane fragmenty).

18. Urbańczyk S., 1999, Sytuacja językowa w Polsce XVII wieku, „Język Polski” 3, s. 187-198.

19. Walczak B., 1995 i nast., Zarys dziejów języka polskiego, Poznań, Wrocław.

20. Walczak B., 1999, "Mazurek Dąbrowskiego" (uwagi językowo-stylistyczne), „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, t. 6, s. 57-64.

21. Winiarska-Górska I., 2009, Język, styl i kulturowa rola XVI-wiecznych protestanckich przekładów Nowego Testamentu na język polski: między nowatorstwem a tradycją], [w:] Polszczyzna biblijna. Między tradycją a współczesnością, t. 1, red. Stanisław Koziara, Wiesław Przyczyna, Tarnów, s. 279-312.

22. Winiarska I., 2016, Wymowa regionalna a norma języka literackiego w dawnej polszczyźnie, w: Mówi się, czyli o wymowie i wymowności Polaków: materiały IX Forum Kultury Słowa, Szczecin, 9-11 października 2013, red. Ewa Kołodziejek, Agnieszka Choduń, Szczecin, s. 61-82.

Internetowe witryny edukacyjne:

- Elektroniczny Korpus Tekstów Polskich z XVII i XVIII wieku (do 1772 r.): https://ijp.pan.pl/nauka-i-badania/projekty/projekty-zrealizowane/elektroniczny-korpus-tekstow-polskich-z-xvii-i-xviii-w-do-1772/

- Ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego. Internetowe kompendium edukacyjne, red. W. Decyk-Zięba, A. Kepińska, M. Kresa, A. Piotrowska, I. Stąpor: www.gramatyki.uw.edu.pl

- „Poradnik Językowy” z. 8/2020 - zeszyt poświęcony korpusom dawnej polszczyzny (w związku z projektem powstającego Narodowego Korpusu Diachronicznego Polszczyzny) - fragmenty (jeśli były omawiane na ćwiczeniach):

http://www.poradnikjezykowy.uw.edu.pl/numery/numer.php?nr=8&rok=2020

- Słownik historyczny terminów gramatycznych, red. W. Decyk-Zięba, I. Stąpor, Warszawa: https://shtg.uw.edu.pl/

- Słownik pojęciowy języka staropolskiego, red. B. Sieradzka-Baziur: http://spjs.ijp.pan.pl/spjs/strona/kartaTytulowa.

- Słowniki dawne i współczesne. Internetowy przewodnik edukacyjny, red. M. Bańko, M. Majdak, M. Czeszewski: www.leksykografia.uw.edu.pl

- XVI-wieczne przekłady Ewangelii, red. I. Winiarska-Górska: www.ewangelie.uw.edu.pl

Literatura uzupełniająca:

- M. Bańko, 2020, Wyrazy nie giną, wyrazy odchodzą w niepamięć, w: Język (w) transformacji – transformacja w języku, red. A. Frączek, A. Just, s. 9-26.

- Bajerowa I., 1964, Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Wrocław.

- Bajerowa I., 1969, Strukturalna interpretacja historii języka, „Język Polski” 2, s. 81–103.

- Bajerowa I., 1986, 1992, Polski język ogólny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. 1-2, Katowice.

- Bajerowa I. (red.), 1996, Język polski czasu drugiej wojny światowej (1939-1945), Warszawa.

- Bargieł M., 1969, Cechy dialektyczne polskich zabytków rękopiśmiennych pierwszej połowy XVI wieku, Wrocław-Warszawa-Kraków.

- Bartmiński J. (red.) 1993 i nast., Współczesny język polski, Lublin (fragmenty).

- Basaj M., Siatkowski J., 2006, Bohemizmy w języku polskim: słownik, Warszawa.

- Bielenin-Lenczowska K., 2008, Rodzina, ród, pokrewieństwo w perspektywie lingwistyczno-antropologicznej, Warszawa.

- Biniewicz J., 2002, Kształtowanie się polskiego języka nauk matematyczno-przyrodniczych, Opole.

- Biniewicz J., 2015, Początki polskiego stylu naukowego – między teorią naukową a praktyką gospodarczą. "Stylistyka", 24, s. 283–297.

- Biniewicz, J., 2018, Traktat Krzysztofa Kluka „Zwierząt domowych i dzikich, osobliwie krajowych, historii naturalnej początki i gospodarstwo” — oświeceniowy podręcznik zoologii. "Stylistyka", 26, s. 305–320.

- Borawski S., Furdal A., 2003, Wybór tekstów do historii języka polskiego, Warszawa.

- Borejszo M., 1990, Nazwy ubiorów w języku polskim do roku 1600, Poznań.

- Borejszo M., 1996, W kręgu słownictwa bożonarodzeniowego, "Poradnik Językowy" 1, s. 1-11.

- Borejszo M., 2001, Nazwy ubiorów we współczesnej polszczyźnie, Poznań.

- Borejszo M., 2011, Świat ptaków w staropolskich kolędach i pastorałkach (na materiale "Kantyczek karmelitańskich" z XVII i XVIII wieku), Poznańskie Studia Polonistyczne, t. 18 (38), z. 1, s. 89-106.

- Borejszo, M., 2012, Obraz pasterzy w staropolskich kolędach i pastorałkach (na materiale tzw. „Kantyczek karmelitańskich” z XVII i XVIII wieku). Slavia Occidentalis, (69), s. 23–44.

- Decyk W., 1997, Kształtowanie się świadomości językowej w XVI wieku, „Poradnik Językowy". z. 9, s. 11-22.

- Długosz-Kurczabowa K., 2015, Wyrazy, które intrygowały i które intrygują, Warszawa.

- Dubisz S., 1991, Archaizacja w XX-wiecznej polskiej powieści historycznej o średniowieczu, Warszawa (rozdział: Archaizmy i archaizacja w utworze literackim), s. 21–38.

- Dubisz S., 1994, O „urządzeniu” kuchni Króla JM Stanisława Augusta, „Napis” I, Warszawa, s. 113-134.

- Dubisz S., 2015, Odmiany komunikacyjno-stylowe w dziejach polszczyzny, w: tegoż, Językoznawcze studia polonistyczne (pisma wybrane, uzupełnione, zmienione), t. III, Stylistyka - retoryka - translatoryka, Warszawa.

- Dubisz S., 2019, O zachowaniu się przy stole, „Poradnik Językowy” 4, s. 60-74.

- Godyń J., 1984, Elementy polszczyzny regionalnej w strukturze barokowych wierszy (kilka uwag), w: Polszczyzna regionalna w okresie renesansu i baroku, red. H. Wiśniewska i Cz. Kosyl, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, s. 69-81.

- Handke K. (red.), 1986, Polszczyzna regionalna – problematyka i stan badań, w: Polszczyzna regionalna Pomorza, t. 1, Wejherowo.

- Handke K. (red.), 1989, Cechy polszczyzny testamentów Jakuba i Joanny Wejherów, w: Polszczyzna regionalna Pomorza, t. 3, Wrocław.

- Handke K. (red.), 1993, Region, regionalizm. Pojęcia i rzeczywistość. Zbiór studiów, Warszawa.

- Hawrysz M., 2016, Obraz Polaków w katalogach władców z okresu I Rzeczpospolitej w kontekście badań nad tożsamością narodową, w: Współczesny i dawny obraz mężczyzny w języku, red. L. Mariak, J. Rychter, Szczecin , s. 43-54.

- Kucała M. (oprac.), 1985, Jakuba Parkosza „Traktat o ortografii", Warszawa.

- Jankowiak L.A., 2005-2006, Słownictwo medyczne Stefana Falimirza, t. 1. Początki polskiej renesansowej terminologii medycznej, t. 2. Słownik, Warszawa.

- Jankowiak L.A., 2015, Synonimia w polskiej terminologii medycznej drugiej połowy XIX wieku (na podstawie słownika terminologii lekarskiej polskiej z 1881 roku), Warszawa.

- Jurewicz-Nowak M., 2016, Zmiany znaczeniowe w polu semantycznym staropolskich nazw środków transportu, w: Przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie. Miasto [6], red. M. Święcicka, M. Peplińska, Bydgoszcz, s. 107-123.

- Kamieniecki J., 2002, Szymon Budny – zapomniana postać polskiej reformacji, Wrocław.

- Kamper-Warejko J., 2014, Historia polskich nazw roślin występujących w poradniku P. Krescencjusza, „Linguistica Copernicana” 11, s. 143-158.

- Karaś H., 2007, Rusycyzmy słownikowe w polszczyźnie ogólnej – historia i współczesność, „Poradnik Językowy” 5, s. 25-43.

- Karpluk M., 2001, Słownik staropolskiej terminologii chrześcijańskiej, Warszawa.

- Kępińska A., 2006, Dawne gramatyki języka polskiego, „Biuletyn informacyjny Biblioteki Narodowej” 179, s. 43-48.

- Kleparski G., 1999, Kierunki typologiczne w badaniach nad zmianą znaczeniową wyrazów, “Biuletyn PTJ” LV, s. 78-91.

- Klich E., 1927, Polska terminologia chrześcijańska, Poznań.

- Koronczewski A., 1961, Polska terminologia gramatyczna, Wrocław.

- Kowalska A., 1986, Dzieje języka polskiego na Górnym Śląsku w okresie habsburskim (1525–1742), Wrocław.

- Kowalska A., 2002, Z historii polszczyzny ogólnej i regionalnej, Katowice.

- Kreja B. (red.), 1999, Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego, Gdańsk.

- Książek-Bryłowa W., 1984, Język druków zamojskich z XVII wieku, [w:] Polszczyzna regionalna w okresie renesansu i baroku, red. H. Wiśniewska, Cz. Kosyl, Wrocław.

- Kuraszkiewicz W., 1984, Uwagi o polszczyźnie regionalnej, [w:] Polszczyzna regionalna w okresie renesansu i baroku, Wrocław, s. 11-20.

- Kwapień E., 2014, Między słowami a rzeczywistością - wybrane nazwy środków transportu w dziewiętnastowiecznej polszczyźnie, Rozprawy Komisji Językowej, t. LX, s. 165-181.

- Łuczyński E., 1986, Staropolskie słownictwo związane z żeglugą XV i XVI wiek, Gdańsk.

- Łuczyński E., 1987, Polska terminologia morska I połowy XX wieku: nazwy części jednostki pływającej, Gdańsk.

- Mikołajczak A., 1998, Łacina w kulturze polskiej, Wrocław.

- Młynarczyk E., 2010, Polskie słownictwo handlowe XVI i XVII wieku (na materiale krakowskich ksiąg praw miejskich i lustracji królewszczyzn), Kraków.

- Niewiara A., 2000, Wyobrażenia o narodach w pamiętnikach i dziennikach z XVI-XIX wieku, Katowice.

- Orłoś T.Z., 1998, Studia Tadeusza Lehra-Spławińskiego nad słownictwem prasłowiańskim, [w:] Prasłowiańszczyzna i jej rozpad, red. J. Rusek i W. Boryś, Warszawa, s. 319-324.

- Pawlak W., 2009, Erudycja humanistyczna w literaturze religijnej XVII wieku, w: Humanitas i christianitas w kulturze, red. Mirosława Hanusiewicz-Lavallee, Warszawa, s. 223-265.

- Pepłowski F., 1961, Słownictwo i frazeologia polskiej publicystyki okresu oświecenia i romantyzmu, Warszawa.

- Pihan-Kijasowa A., 2012, Słownictwo z zakresu handlu w prozie Bolesława Prusa (na tle XIX- wiecznej leksyki handlowej), Poznań.

- Rodek E., 2020, Przejawy świadomości językowej Polaków w 1. poł. XVIII w.

- Rospond S., 1949, Studia nad językiem polskim XVI wieku, Kraków.

- Rospond S., 1962, Język Renesansu a Średniowiecza na podstawie literatury psałterzowo-biblijnej, w: Odrodzenie w Polsce, t. 3, cz. 2, Historia języka, Wrocław, s. 61–181.

- Rybicka H., 1976, Losy wyrazów obcych w języku polskim, Warszawa.

- Rybicka-Nowacka H., 1990, Szkice z dziejów polskiego języka literackiego, Warszawa.

- Rzepka W.R., Walczak B., 1992, Barok w polskiej kulturze, literaturze i języku, s. 179 -188.

- Rzepka W.R., Walczak B., 1992, Stratyfikacja prasłowiańskiego dziedzictwa leksykalnego w polszczyźnie (uwagi po lekturze Słownika prasłowiańskiego), Z polskich studiów slawistycznych, seria 8, s. 217-223.

- Rzepka W.R., Walczak B., 1993, Łukasza Górnickiego teoria kultury języka, w: Łukasz Górnicki i jego czasy, Białystok, s. 211–243.

- Rzepka W.R., Walczak B., 1994, Jak dopełnić znany nam obecnie zasób leksykalny staropolszczyzny, w: Studia historycznojęzykowe, t. 1, red. M. Kucała, Z. Krążyńska, Kraków, s. 7–13.

- Rzetelska-Feleszko E. (red.), 1998, Polskie nazwy własne: encyklopedia, Warszawa–Kraków.

- Siekierska K., 1992, Rzeczywistość w słownikach Knapiusza i Troca, „Prace Filologiczne”, t. XXXVII, s. 259–268.

- Sieradzka-Baziur B., 2016, Leksyka średniowieczna w Słowniku pojęciowym języka staropolskiego, w: W kręgu dawnej polszczyzny II, red. M. Mączyński, E. Horyń, E. Zmuda, Kraków, s. 287-300.

- Sieradzka-Baziur B., 2018, Pojęcie edukacja w średniowieczu, w: WYCHOWANIE. SOCJALIZACJA. EDUKACJA..., red. M. Chrost, K. Jakubiak, Kraków, s. 169-181.

- Skubalanka T., 1984, Historyczna stylistyka języka polskiego. Przekroje, Wrocław–Warszawa (wybrane fragmenty).

- Spólnik A., 1990, Nazwy polskich roślin do XVIII wieku, Wrocław.

- Stachurski E., 1998, Słowa-klucze polskiej epoki romantycznej, Kraków.

- Stieber Z., 1974, Świat językowy Słowian, Warszawa.

- Szczaus A., 2013, Leksyka specjalistyczna w „Informacyi matematycznej” Wojciecha Bystrzonowskiego z 1749 roku na tle polszczyzny XVIII wieku, Szczecin.

- Szymczak M., 1966, Nazwy stopni pokrewieństwa i powinowactwa rodzinnego w historii i dialektach języka polskiego, Warszawa.

- Urbańczyk S., 1979, Jaką polszczyzną mówił Jan Kochanowski i jego rówieśnicy, w: tegoż, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław, s. 236–247.

- Urbańczyk S., 1979, Rozwój słownictwa słowiańskiego w związku z rozwojem średniowiecznych społeczeństw słowiańskich [w tegoż:] Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław, s. 75–84.

- Urbańczyk S., 1979, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław.

- Walczak B., 1987, Między snobizmem i modą a potrzebami języka, czyli o wyrazach obcego pochodzenia w polszczyźnie, Poznań.

- Wilkoń A., 2000, Dzieje języka artystycznego w Polsce, Kraków.

- Winiarska-Górska I., 2016, Łukasza Górnickiego sposób mówienia o języku, stylu i komunikacji językowej – sonda słownikowa, [w:] Dworzanin Polski Łukasza Górnickiego, red. J. Dygul, M. Wojtkowska-Maksymik, Warszawa, s. 99-120.

- Winiarska-Górska I., 2017, Szesnastowieczne przekłady Pisma Świętego na język polski (1551–1599) jako gatunek nowożytnej książki formacyjnej, Warszawa.

- Winiarska-Górska I., 2018, Ideologia unitariańska a strategie translatorskie i styl przekładu Nowego Testamentu Marcina Czechowica (1577), "Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza" vol. 25 (45), z. 5, s. 277-313.

- Winiarska-Górska I., 2018, Textus vel contextus – non proprie..., czyli o staropolskim rozumieniu tekstu i kontekstu na wybranych przykładach, w: Staropolskie Spotkania Językoznawcze 3: Terminy w językoznawstwie synchronicznym i diachronicznym, red. Dorota Rojszczak-Robińska, Olga Ziółkowska, Poznań, s. 225–271.

- Wiśniewska H., Kosyl Cz., 1984, Polszczyzna regionalna w okresie renesansu i baroku, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.

- Wiśniewska H., 1986, Regionalizmy czy kolokwializmy? (na przykładzie księgi złoczyńców z lat 1644–1647), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica”, 12.

- Wiśniewska H., 1994, Kulturalna polszczyzna XVII wieku. Na przykładzie Zamościa, Lublin.

- Wiśniewska H., 2003, Świat płci żeńskiej baroku zamknięty w słowach, Lublin.

- Witaszek-Samborska M., 2005, Studia nad słownictwem kulinarnym we współczesnej polszczyźnie, Poznań.

- Wybór tekstów z dziejów języka polskiego, t. I do połowy XIX wieku, t. II od połowy XIX wieku, red. Marek Cybulski, Łódź 2015.

- Zajda A., 1990, Staropolska terminologia prawnicza, Kraków.

- Zwoliński P., 1988, Gramatyki XVII wieku jako źródło poznania ówczesnej polszczyzny, oraz: Wypowiedzi gramatyków XVI i XVII wieku o dialektyzmach w ówczesnej polszczyźnie, w: tegoż, Szkice i studia z zakresu slawistyki, Wrocław s. 31-66, 67-99.

- Żurawska-Chaszczewska J., 2010, Słownictwo rzemiosł skórzanych w polszczyźnie historycznej, Poznań.

Słowniki:

- Linde S.B., Słownik języka polskiego, Warszawa 1951 (również: http://poliqarp.wbl.klf.uw.edu.pl/slownik-lindego/).

- Słownik gwar polskich, oprac. Pracownia Dialektologii Polskiej PAN w Krakowie, t. 1-7, Kraków 1979-2007.

- Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. 1-8, Warszawa 1900-1927 (również: http://poliqarp.wbl.klf.uw.edu.pl/slownik-warszawski/).

- Słownik języka polskiego, red. Witold Doroszewski, Warszawa 1958-1969.

- Słownik polszczyzny XVI wieku, red. Stanisław Bąk, Wrocław 1966-2010 (również: http://poliqarp.wbl.klf.uw.edu.pl/slownik-polszczyzny-xvi-wieku).

- Słownik polszczyzny XVII i 1. poł. XVIII wieku: http://sxvii.pl/.

- Słownik staropolski, red. Kazimierz Nitsch, Zenon Klemensiewicz, Witold Urbańczyk, Jan Safarewicz, Kraków 1953-2002.

- Wörterbuch der deutschen Lehnwörter in der polnischen Schrift- und Standardsprache. Von den Anfängen des polnischen Schrifttums bis in die Mitte des 20. Jahrhunderts. Begonnen, konzipiert und grundlegend redigiert von Andrzej de Vincenz. Zu Ende geführt von Gerd Hentschel; http://www.bkge.de/14451.html (internetowy słownik zapożyczeń niemieckich w polszczyźnie).

Absolwent zna i rozumie:

1. w pogłębionym stopniu rolę refleksji językoznawczej w kształtowaniu kultury (K_W02)

2. w stopniu pogłębionym miejsce i znaczenie językoznawstwa w relacji do innych dyscyplin naukowych oraz jego najnowszą specyfikę przedmiotową i metodologiczną (K_W04)

3. w stopniu pogłębionym terminologię, teorie i metodologie z językoznawstwa diachronicznego i synchronicznego ze szczególnym uwzględnieniem terminologii, teorii i metodologii stosowanych najnowszych językoznawczych pracach badawczych oraz głównych kierunków rozwoju tej dyscypliny (K_W06)

4. w stopniu pogłębionym diachroniczny charakter kształtowania się koncepcji badań językoznawczych, ze szczególnym uwzględnieniem badań nad językoznawstwem ogólnym i historią języka polskiego (K_W08)

5. w stopniu pogłębionym kompleksową naturę języka polskiego na tle języków europejskich oraz jego złożoność i historyczną zmienność znaczeń (K_W10)

Absolwent potrafi:

1. samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze niezbędne do uczestniczenia w badaniach naukowych, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego oraz wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, integrować informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych i wykorzystywać je we własnych projektach badawczych z zakresu językoznawstwa (K_U02)

2. w stopniu pogłębionym stosować w dyskursie naukowym i własnych pracach badawczych poznaną terminologię, ujęcia teoretyczne, paradygmaty badawcze i pojęcia właściwe dla językoznawstwa (K_U05)

3. w stopniu pogłębionym stosować zaawansowane techniki informacyjno-komunikacyjne oraz samodzielnie wysnuwać wnioski, stawiać hipotezy badawcze, dobierać strategie argumentacyjne, z wykorzystaniem poglądów i tez innych autorów, formułować odpowiedzi na krytykę, brać udział w debacie i prowadzić debatę oraz być gotowym do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów, a także dyskutować na specjalistyczne tematy językoznawcze ze zróżnicowanym kręgiem odbiorców (K_U07)

4. wszechstronnie wykorzystywać innowacyjne narzędzia wyszukiwawcze właściwe dla językoznawstwa (K_U15)

Absolwent jest gotów do:

1. uznania znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych (K_K03)

Warunki zaliczenia przedmiotu:

Zaliczenie z ćwiczeń.

Ocena końcowa z przedmiotu - z egzaminu pisemnego.

Do egzaminu zerowego mogą przystąpić studenci, którzy uzyskali ocenę co najmniej 4,5 z ćwiczeń.

Zaliczenie z wykładu nie jest warunkiem przystąpienia do egzaminu, jednak egzamin końcowy obejmuje również materiał wykładowy.

Nakład pracy i punkty ECTS:

- udział w ćwiczeniach: 30 godzin (1 ECTS);

- udział w wykładzie: 30 godzin (1 ECTS);

- przygotowanie do zajęć: 30 godzin (1 ECTS);

- przygotowanie do egzaminu: 150 godzin (5 ECTS).

Zaliczenie z ćwiczeń student otrzymuje na podstawie:

1. Obecności i aktywności na ćwiczeniach.

2. Zadań, prac grupowych i testów cząstkowych.

Dopuszczalne nieobecności:

1. Student ma prawo do dwóch nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze.

2. Jeśli student ma więcej nieusprawiedliwionych nieobecności, nie zalicza zajęć.

3. Jeśli student chce usprawiedliwić nieobecności, musi w ciągu tygodnia udokumentować ich obiektywne przyczyny (np. zwolnieniem lekarskim).

4. Student ma obowiązek odrobić nadprogramowe usprawiedliwione nieobecności w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.

Podstawa: Regulamin studiów na Uniwersytecie Warszawskim:

a. pkt. 17 par. 2,

b. pkt. 4.5 par. 17,

c. par. 33.

Metody weryfikacji efektów kształcenia:

1. krótkie testy;

2. praca ze słownikami i tekstami dawnymi;

3. ocena bieżącego przygotowania studenta do zajęć dydaktycznych;

4. egzamin pisemny.

Wykorzystanie narzędzi SI (sztucznej inteligencji):

1. Jeśli student chce (na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych) skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:

a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,

b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji.

2. Student nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.

3. Jeśli student wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:

a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub

b. w sposób z nią nieuzgodniony,

osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej. Procedury te opisała Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia w uchwale nr 14.

Podstawa:

1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki

2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia

3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim.

W wypadkach uzasadnionych - po konsultacji z kierownikiem jednostki dydaktycznej - zajęcia mogą być przeprowadzone zdalnie z wykorzystaniem platformy uniwersyteckiej Kampus oraz narzędzi Google lub aplikacji Zoom.

NIE