Język staro-cerkiewno-słowiański (1)

ogólnouniwersyteckie

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z gramatyką języka staro-cerkiewno-słowiańskiego z uwzględnieniem relacji do języka prasłowiańskiego i innych języków słowiańskich.

w sali

Celem zajęć jest omówienie podstawowych zagadnień z gramatyki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego. Omówiony zostanie także kontekst powstania pisma słowiańskiego oraz misji Konstantyna i Metodego, jak również najważniejsze zabytki piśmiennictwa scs.

Tematem poszczególnych spotkań będzie:

Przypomnienie podziałów języków indoeuropejskich i rodziny słowiańskiej; grupa „satem” i „kentum”; relacje bałto-słowiańskie; cechy ogólne języka scs; okoliczności powstania pisma słowiańskiego (głagolica a cyrylica; grażdanka). Misja Konstantego i Metodego; zabytki kanonu scs.

Pochodzenie i rozwój samogłosek prasłowiańskich i scs. Prawo otwartych sylab. Prawo korelacji miejsca artykulacji, działanie joty na samogłoski i spółgłoski, palatalizacje. Rozwój systemu spółgłoskowego i samogłoskowego scs. Faza schyłkowa scs – redakcje narodowe.

Morfologia: afiksy; rdzeń a temat ie. i ps. Deklinacja scs (rzeczownik, przymiotnik, zaimek, liczebnik).

Czasownik: koniugacje pie. i psł.; tematy czasownika; aspekt; tryby, system temporalny; bezokolicznik a supinum; imiesłowy.

Indeclinabilia.

Ważniejsze osobliwości syntaktyczne języka scs.

Po opanowaniu podstaw gramatyki zajęcia będą poświęcone analizie tekstów.

Lektury podstawowe:

- Cz. Bartula, Podstawowe wiadomości z gramatyki staro-cerkiewno-słowiańskiej, Warszawa 2000 (lub późniejsze)

- Gramatyka języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, wybór H. Karaś, Warszawa (WPol. UW) 1994

- L. Leciejewicz (red.), Mały słownik kultury dawnych Słowian, Warszawa 1972

Lektury dodatkowe:

- dowolne inne polskie opracowania nt. języka staro-cerkiewno-słowiańskiego

- H. Dalewska-Greń, Języki słowiańskie, Warszawa 1997

- R. Aitzetmüller, 1978, Altbulgarische Grammatik als Einführung in die slavische Sprachwissenschaft, Freiburg 1978

- L. Moszyński, Wstęp do filologii słowiańskiej, Warszawa 1984

- G. A. Chaburgajev, Staroslavjanskij jazyk, Moskva 1986

- S. Stojanov, M. Janakiev, Starobâlgarski ezik. Tekstove i rečnik, Sofija 1978

- R. Večerka, Staroslověnština, Praha 1984

- L. Bednarczuk (red.), Języki indoeuropejskie, t. II, Warszawa 1986

- T. Lehr-Spławiński, W. Kuraszkiewicz, F. Sławski, Przegląd i charakterystyka języków słowiańskich, Warszawa 1954

- słowniki etymologiczne poszczególnych języków słowiańskich

Uniejętności studenta po odbyciu zajęć (m.in.): umiejętność tłumaczenia tekstu scs, znajomość zasad zapisu uproszczonego zapisu fonetycznego, przeprowadzenia analizy morfologicznej poszczególnych słów; umiejętność rekonstrukcji do postaci prasłowiańskiej.

Po odbyciu zajęć student także:

- krytycznie odnosi się do różnych metod badawczych oraz tez zawartych w tekstach teoretycznych,

- potrafi korzystać z metod badawczych właściwych dla różnych dyscyplin obszaru nauk humanistycznych oraz w uzasadniony sposób dokonywać ich syntezy w wieloaspektowych badaniach kultury i języka wybranego kraju słowiańskiego,

- ma świadomość kompleksowej natury języka oraz jego złożoności i historycznej zmienności jego znaczeń.

Obecność (max. 2 nieobecności) - 30%,

aktywność na zajęciach - 10%

końcowa praca pisemna - 60%

Nie przewidziano.