Polityka i historia w kulturze państw bałtyckich

ogólnouniwersyteckie

zdalnie

Zajęcia poświęcone są wybranym zagadnieniom współczesnych zjawisk kulturowych w państwach bałtyckich (Litwa, Łotwa, Estonia) z uwzględnieniem ich politycznego i historycznego kontekstu.

W trakcie wykładu studenci zapoznają się z wybranymi zagadnieniami kultury państw bałtyckich, z zakresu dziedzin takich jak: sztuka, literatura, architektura, muzyka czy kino, potrafią je umieścić w kontekście historycznym i politycznym oraz odnieść do nurtów europejskich. Zdobywają też informacje o związkach Litwinów, Łotyszy i Estończyków z kulturą Polski oraz innych krajów Europy i świata. Wykład będzie prowadzony w sposób interaktywny, z wykorzystaniem materiałów audiowizualnych, dostępnej w języku polskim literatury oraz analizą źródeł i mediów.

PLAN

1. Litwini, Łotysze i Estończycy w warunkach dominacji kulturowej Niemców, Szwedów, Polaków i Rosjan na przestrzeni wieków.

2. Sytuacja społeczna i polityczna państw bałtyckich w XX i XXI w.

3. Wielokulturowość ziem bałtyckich w architekturze (niemieckie starówki i zamki, drewniana architektura robotnicza, secesja, żydowskie sztetle i drewniane synagogi, rybackie wioski, rosyjskie cerkwie i fabryki)

4. Od Paryża do Paryża (1900-2018) – kultura krajów bałtyckich na wystawach światowych.

5. Stosunek Litwinów, Łotyszy i Estończyków do śladów radzieckich w kulturze i przestrzeni publicznej (architektura radziecka, pomniki, instytucje).

6. Narracja muzeów o własnej historii – Muzeum Okupacji w Rydze, Muzeum KGB w Wilnie, Estońskie Muzeum Narodowe w Tartu.

7. Tradycja obchodów świąt narodowych i dni pamięci (Dzień Niepodległości, Bałtycki Łańcuch, Dzień Zwycięstwa, Dzień Legionu Łotewskiego i inne).

8. Kraje bałtyckie w literaturze i filmach zagranicznych (reportaże, literatura piękna, filmy fabularne, dokumentalne, scenografie bałtyckie).

9. Polityczne zawirowania w muzyce (Mikalojus Konstantinas Čiurlionis i Vytautas Landsbergis, festiwale Eurowizja i Nowa Fala).

10. Folklor jako element narodowotwórczy na Litwie, Łotwie i w Estonii (Święto Pieśni i Tańca, symbolika narodowa w życiu publicznym).

11. Wielokulturowość państw bałtyckich w dyskursie publicznym (Polacy na Litwie i Łotwie, Rosjanie w krajach bałtyckich, Żydzi, Niemcy bałtyccy).

12. Jak Litwini, Łotysze i Estończycy opowiadają o sobie i swoim dziedzictwie kulturowym światu?

Album 100 zasłużonych Polaków dla Łotwy, Warszawa, 2018.

Aleksandravičius E., Kulakauskas A., Pod władzą carów. Litwa XIX wieku, Kraków 2003.

Brokken J., Bałtyckie dusze, Noir sur Blanc 2017.

Bumblauskas A., Wielkie księstwo litewskie. Wspólna historia, podzielona pamięć, Warszawa 2013

Darski J., Estonia. Historia, współczesność, konflikty narodowe, Warszawa 1995.

Głuszko M., Polacy w Lipawie – historia znana, nieznana, zapomniana, Warszawa 2018.

Grinkevičiūtė D., Litwini nad Morzem Łaptiewów, Wojnowice 2019.

Janicki A., Łaszczkowski M., Jēkabsons Ē., Polentechnikum, Warszawa 2012.

Jundo – Kaliszewska B., Zakładnicy historii. Mniejszość polska w postradzieckiej Litwie, Łódź 2019.

Kalniete S., W butach do tańca przez syberyjskie śniegi, Kraków 2015.

Kasekamp A., Historia Państw Bałtyckich, Warszawa 2013.

Kępiński P., Kunčius H., Rozmowa Litwina z Polakiem, Warszawa 2015.

Kurzem M., Maskotka, Wyd. Replika 2008.

Lewandowski J., Estonia, Warszawa 2001.

Łossowski P., Litwa, Warszawa 2001.

Sabaliauskaitė K., Silva Rerum, Znak 2008.

Sruoga B., Las bogów, Muzeum Stutthof w Sztutowie 2013.

Vanagaitė R., Zuroff E., Nasi. Podróżując z wrogiem, Warszawa 2017.

Venclova T., Opisać Wilno, Warszawa 2006.

Zajas K., Nieobecna kultura. Przypadek Inflant Polskich, Kraków 2008.

Žolude I., Ukojenie dla drzewa Adama, Wojnowice 2018.

www.przegladbaltycki.pl

Materiały przygotowywane przez prowadzącego na bieżąco w toku zajęć.

Po ukończeniu kursu student:

(WIEDZA)

– ma pogłębioną wiedzę z zakresu wybranych zagadnień kultury państw bałtyckich;

– charakteryzuje procesy rozwoju kultury na Litwie, Łotwie i w Estonii, wskazując czynniki mające wpływ na przebieg tych procesów;

– charakteryzuje specyfikę kultury duchowej i materialnej państw bałtyckich;

– rozpoznaje i wyjaśnia przejawy wielokulturowych tradycji krajów bałtyckich;

(UMIEJĘTNOŚCI)

samodzielnie interpretuje zjawiska społeczno-kulturowe w państwach bałtyckich i sytuuje je w kontekście tendencji europejskich;

- analizuje materiały źródłowe i potrafi dokonać selekcji zawartych w nich informacji;

- integruje wiedzę nabytą podczas kursu z wcześniejszą wiedzą z zakresu historii kultury Polski, krajów europejskich oraz świata;

(POSTAWY)

- rozumie potrzebę samodzielnego uzupełniania wiedzy z zakresu wiedzy o kulturze krajów bałtyckich;

- interesuje się aktualnymi wydarzeniami kulturalnymi w kraju i na świecie, gotów jest do uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form;

- kontrola obecności;

- praca semestralna (referat, esej, recenzja)

Wykład odbywa się zdalnie z użyciem narzędzia Google Meet.