Kultura historyczna w Polsce średniowiecznej
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3104-SD17PWEC |
Kod Erasmus / ISCED: |
08.3
|
Nazwa przedmiotu: | Kultura historyczna w Polsce średniowiecznej |
Jednostka: | Instytut Historyczny |
Grupy: |
Przedmioty Historii I i II stopnia, seminaria dyplomowe |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | seminaria licencjackie |
Założenia (opisowo): | Warunkiem zapisu na seminarium licencjackie jest zaliczenie II roku studiów. W przypadku seminarium magisterskiego – ukończenie studiów licencjackich (nie muszą to być studia historyczne). Niezbędna jest (przynajmniej na poziomie podstawowym) znajomość historii średniowiecznej oraz języka łacińskiego (w zakresie przewidzianym przez program studiów). |
Pełny opis: |
Seminarium poświęcone będzie kulturze historycznej w Polsce średniowiecznej i wczesnonowożytnej (jagiellońskiej). Interesować nas będzie sposób, w jakim opowiadano o przeszłości, stosunek do przeszłości, sposoby utrwalania wiedzy o przeszłości i jej upowszechniania. Będziemy się zajmować zapisem przeszłości i aktywnym do niej stosunkiem, widocznym nawet w życiu codziennym. Porozmawiamy o źródłach wiedzy historycznej. Spróbujemy omówić funkcje przeszłości oraz wiedzy o przeszłości. Interesować nas będą różne typy źródeł, nie tylko źródła historiograficzne (kroniki, roczniki: Kronika Dzierzwy, kronika Macieja z Miechowa), ale także hagiograficzne i liturgiczne (żywoty św. Wojciecha, utwory liturgiczne o świętych), katalogowe (katalogi władców, biskupów, opatów), sądowe (zeznania świadków procesów polsko-krzyżackich), dokumentowe, filozoficzne (komentarz Jana z Dąbrówki do Kroniki Kadłubka) oraz ikonograficzne (np. obrazy przedstawiające życie i śmierć św. Stanisława, galerie portretowe polskich władców i biskupów). Zajmiemy się także materialnymi i niematerialnymi „znakami pamięci”, np. przedmiotami i miejscami, dzięki którym „opowiadano o przeszłości”. Podstawą naszych rozmów będą zazwyczaj nie „duże” narracje historiograficzne, które świetnie Państwo znają (choćby kroniki Galla lub Kadłubka), lecz słabiej znane mniejsze formy narracyjne, zwykle pomijane w badaniach nad średniowieczną kulturą historyczną. W ten sposób chciałbym odejść od zazwyczaj obecnego w nauce spojrzenia jedynie na średniowieczne kroniki/roczniki i pokazać, że te formy narracyjne były tylko jednym z wielu (bynajmniej wtedy nie najbardziej rozpowszechnionym) środków „mówienia” o przeszłości. Spróbujemy dotrzeć nie tylko do piśmiennych środków mówienia o przeszłości, lecz także do funkcjonowania przeszłości i opowiadania o niej w przekazie ustnym. Postaramy się także zastanowić nad terminologią badawczą (kultura historyczna, świadomość historyczna, pamięć historyczna itp.) i nad współczesnymi metodami jej/ich badania, np. koncepcja „lieux de memoire” (P. Nora), koncepcje J. i A. Assmannów. Celem seminarium jest pogłębienie umiejętności warsztatowych oraz samodzielnej refleksji nad metodami nauk humanistycznych. Będziemy czytać i komentować nie tylko teksty źródłowe (wspomagając się opracowaniami historycznymi), lecz także prace przedstawicieli innych nauk humanistycznych przydatne w analizie tekstów źródłowych oraz w szerszej refleksji historycznej. Spotkania nasze będą więc także podstawą do dyskusji o różnych szkołach historiograficznych i licznych założeniach metodologicznych obecnych w historiografii. TEMATY PRAC LICENCJACKICH I MAGISTERSKICH dotyczyć mogą wielu zagadnień z historii średniowiecznej i wczesnonowożytnej (XVI w.), ze szczególnym uwzględnieniem kultury, polityki, społeczeństwa i religii czasów późnego średniowiecza na ziemiach polskich oraz zagadnień dotyczących nauk pomocniczych historii. Oprócz tego tematy dotyczyć mogą metodologii i historii historiografii XIX-XX w. Metody dydaktyczne: Analiza tekstu źródłowego (źródeł pisanych i ikonograficznych), dyskusja nad fragmentami prac przygotowywanych przez studentów, dyskusje nad nowościami wydawniczymi, być może także nad klasycznymi tekstami historiograficznymi. Być może niekiedy (raz w semestrze?) na seminarium będziemy mogli posłuchać wykładu gościa z zewnątrz, a także (raz w semestrze?) odbyć zajęcia terenowe – poza budynkiem IH UW. Założenia wstępne: Niezbędna jest (przynajmniej na poziomie podstawowym) znajomość historii średniowiecznej oraz języka łacińskiego (w zakresie przewidzianym przez program studiów). |
Literatura: |
Szczegółowa lista lektur zostanie podana w późniejszym terminie, w zależności od zainteresowań i rozmów z uczestnikami seminarium. |
Efekty uczenia się: |
Student orientuje się w głównych problemach historii Polski w późnym średniowieczu. Student zna podstawowe terminy i pojęcia, związane z kulturą historyczną/pamięcią historyczną/tradycją historyczną w średniowieczu. Student posiada pogłębione umiejętności warsztatowe oraz posiada samodzielną refleksję nad metodami nauk humanistycznych. Student potrafi analizować źródła różnej proweniencji, zna ich specyfikę i rozpoznaje główne typy źródeł. Student potrafi korzystać z podstawowych typów pomocy naukowych, związanych z historią Polski w średniowieczu. Student orientuje się w literaturze przedmiotu dotyczącej kultury historycznej w średniowieczu. Jak w przypadku wszystkich kierunków humanistycznych, także i seminarium ma za zadanie przede wszystkim ogólny rozwój intelektualny studentów. |
Metody i kryteria oceniania: |
Czynny udział w zajęciach, aktywność, wygłoszenie referatu z pracy przygotowywanej na seminarium. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.