Ludowe tradycje wokalne na pograniczu wschodnim (polsko-litewsko-białoruskim)

fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

Zajęcia poświęcone wokalnym tradycjom ludowym ukształtowanym na przygranicznym pasie wschodnim Polski. Celem jest zaznajomienie uczestników zajęć z podstawowymi zagadnieniami muzyki tradycyjnej poprzez praktyczne wykonanie pieśni tradycyjnych oraz analizę nagrań i transkrypcji.

Kurs jest adresowany do wszystkich zainteresowanych tradycyjną kulturą muzyczną.

Kurs ma charakter warsztatowy i jest adresowany do wszystkich zainteresowanych tradycyjną kulturą muzyczną. Podstawą do omówienia technik i stylów wokalnych wschodniego pasa przygranicznego będą stanowiły etnomuzykologiczne opracowania i artykuły, a także obszerna kolekcja nagrań dźwiękowych z terenów Suwalszczyzny, Podlasia, Poniemnia i Polesia.

Każde spotkanie będzie składało się z części teoretycznej oraz praktycznej. Każdy/a uczestnik/czka będzie miał/a możliwość przygotować, a następnie wykonać (zespołowo i/lub solowo) trzy wybrane pieśni.

Tematy zajęć:

1. Pogranicze - typologia i rodzaje. Wieloznaczność pogranicza. Wschodnie pogranicza: polsko-litewskie; polsko-białoruskie; polsko-ukraińskie. Zjawiska muzyczne na pograniczu wschodnim.

2. Suwalszczyzna - region etnograficzno-muzyczny. Historia badań nad muzyką tradycyjną Suwalszyzny. Wokalne tradycje cyklu obrzędowego.

3. Podlasie - region historyczny i etnograficzno-muzyczny. Wokalne tradycje cyklu obrzędowego. Przykłady solowej ekspresji muzycznej.

4. Poniemnie - uwarunkowania historyczno-kulturowe oraz wpływ na badania nad folklorem regionu. Repertuar pamiętany vs repertuar praktykowany. Powszechny repertuar tradycyjny.

5 Polesie - historia i podział etnograficzno-muzyczny. Makro- i mikroregiony. Rodzaje wielogłosowości. Obrzędowość rodzinna vs liryczne pieśni powszechne.

6. Głos jako narzędzie komunikacji. Podstawy emisji głosu przydatne do wykonania tradycyjnych pieśni. Metoda aktywnego słuchania. Techniki umuzykalniające.

7. Folklor muzyczny - wiedza ludu vs skodyfikowane opracowania. Ludowe tradycje muzyczne – terminy, zagadnienia, typologie. Przemiana roli i znaczenia tradycji muzycznych.

8. Współczesne wykonawstwo muzyki ludowej - panorama zjawisk, kierunki, tendencje. Współczesne odmiany i formy wykorzystywania folkloru muzycznego.

- Tożsamość – Język – Rodzina. Z badań na pograniczu słowiańsko-bałtyckim. Red.: A.

Engelking, E. Golachowska, A. Zielińska. Warszawa 2008, s. 10-24.

- Podlasie. Część I. Teksty pieśni obrzędowych. Red.: Ludwik Bielawski. Warszawa 2012, s. 7 – 93.

- Podlasie. Część II. Teksty pieśni powszechnych. Red.: Ludwik Bielawski. Warszawa 2012, s. 24 – 47.

- „Tradycyjnaja mastackaja kultura biełarusaŭ. Tom 3. Hrodzienskaje Paniamońnie. Kniha 1”, Minsk 2006.

- Tradycyjnaja mastackaja kultura biełarusaŭ. Tom 4. Bresckae Paliessie. Minsk 2008 (wybrane fragmenty).

- Gustaw Juzala, Semiotyka folkloru muzycznego pograniczy polsko-litewskich. Kraków 2007 (wybrane fragmenty).

- Marian Pokropek, Ludowe tradycje Suwalszczyzny. Suwałki 2010, s. 275 – 286.

- Weronika Grozdew-kołacińska, Barwa głosu jako kryterium konstruowania koncepcji stylu – do badań nad ludowym śpiewem tradycyjnym w polsce. W: Etnomuzykologia na

przełomie tysiącleci: historia, teoria, metodologia / Etnomuzykolohiya na zlami tycyacholit’: istoriya, teoriya, metodolohiya. Red.: Zbigniew Przerembski. Wrocław–Lwów 2015, 31–44.

- Branko Tadić, Metody wspomagające zapamiętywanie melodii. W: Śpiew tradycyjny — modele edukacji. Doświadczenia polskie i serbskie. Red. Weronika Grozdew-Kołacińska, Bartłomiej Drozd. Lublin 2027.

- Bogumiła Tarasiewicz, Mówię i śpiewam świadomie. Podręcznik do nauki emisji głosu, 2014.

- Ciecierska-Zajdel B., Trening głosu. Wyd. 2. Warszawa 2020.

- Materiały własne prowadzącej zajęcia.

Literatura uzupełniająca zostanie podana podczas zajęć.

Po zakończeniu kursu uczestnik:

- zna podstawowe formy i gatunki muzyki tradycyjnej na wschodnim pograniczu (polsko-litewskim, polsko-białoruskim, polsko-ukraińskim)

- zna podstawy „dobrej” emisji głosu oraz potrafi zastosować wybrane techniki wykonawcze w swojej praktyce wokalnej,

- wymienia charakterystyczne dla poszczególnych regionów etnograficzno-muzycznych cechy folkloru muzycznego

- potrafi wskazać różnice i podobieństwa elementów kultury śpiewaczej pogranicza wschodniego,

- panuje nad formą pieśni w trakcie wykonania,

- potrafi wykonać wybrane gatunki pieśni i zaprezentować wybrany styl, jak najdokładniej odwzorowując brzmienie, dialekt,

- ma świadomośc zmienności historycznej form i gatunków muzyki tradycyjnej.

- Obecność oraz aktywny udział w zajęciach (dopuszczalna jest 1 nieobecność);

- Przygotowanie oraz wykonanie trzech pieśni (solowo i/lub zespołowo).