Wstęp do translatoryki

obowiązkowe

Wiedza z zakresu:

- językoznawstwa ogólnego;

- językoznawstwa szczegółowego o języku specjalności;

- realio- i krajoznawstwa obszaru języka specjalności

- translatoryki, historii nauki o tłumaczeniu, głównych założeń translatorycznych

- roli tłumacza i tłumaczenia

- modele tłumaczenia, układ translacyjny

w sali

Celem wykładu jest przedstawienie historii przekładu i historii translatoryki jako samodzielnej dyscypliny naukowej, jak również stanu obecnego zawodu tłumacza, różnorodnych aspektów tłumaczenia rozumianego jako proces i rezultat, językowych i interkulturowych teorii przekładu, głównych typów przekładu (pisemny-ustny-maszynowy), zasad oceny przekładu (przekład jako produkt) oraz etycznego wymiaru tłumaczenia.

Celem wykładu jest przedstawienie historii przekładu i historii translatoryki jako samodzielnej dyscypliny naukowej, jak również stanu obecnego zawodu tłumacza, różnorodnych aspektów tłumaczenia rozumianego jako proces, językowych i interkulturowych teorii przekładu, głównych typów przekładu (pisemny-ustny-maszynowy), zasad oceny przekładu (przekład jako produkt) oraz etyczny wymiar tłumaczenia. Szczegółowy program obejmuje następujące tematy: historia tłumaczenia i rozwój nauki o tłumaczeniu, dosłowność i dowolność w przekładzie (rys historyczny), językowa i kulturowa przekładalność i nieprzekładalność, rodzaje przekładu z punktu widzenia tekstu wyjściowego, typy ekwiwalencji przekładowej (m.in. Nida, Newmark, House, Koller, Komissarov, Kade), adekwatność, akceptowalność i lojalność w przekładzie, kompetencje i role tłumacza, strategie i techniki tłumaczenia (m.in. Vinay i Darbelnet).

Nakład pracy studenta

- 30 h uczestnictwo w wykładzie

- 15 h lektura wskazanej literatury

- 15 przygotowanie do egzaminu

Baker M. (ed.). 1998. Routlegde Encyclopedia of Translation Studies. London/New York: Routledge.

Bukowski P., Heydel M. (red.). 2009. Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Wyd. Znak.

Catford J.C. 1965. A Linguistic Theory of Translation, London, 1965

Dąmbska-Prokop U. (red.) 2000. Mała encyklopedia przekładoznawstwa. Częstochowa: Educator.

Delisle J., Lee-Jahnke H., Cormier M. 1999. Terminologie de la traduction. Amsterdam/Philadelphia : J. Benjamins Publishing.

Hejwowski K.2004. Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: PWN.

Hejwowski K. 2015. Iluzja przekładu. Katowice: Śląsk

Kielar B.Z. 2003. Zarys translatoryki. Warszawa: KJS

Legeżyńska A. 1986. Tłumacz i jego kompetencje autorskie, Warszawa.

Lewicki R. 2000. Obcość w odbiorze przekładu, Lublin.

Lukszyn J. (red.) 1998. Tezaurus terminologii translatorycznej. Warszawa: PWN

Munday J. 2001. Introducing Translation Studies. London/New York: Routledge.

Newmark P. 1986. Approaches to Translation, Oxford.

Nida E. 1964. Toward a Science of Translating, Brill, Leiden.

Pisarska A., Tomaszkiewicz T. 1996. Współczesne tendencje przekładoznawcze. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM w Poznaniu.

Płużyczka M., 2015, Tłumaczenie a vista. Rozważania teoretyczne i badania eyetrackingowe, Warszawa.

Pöchhacker F. 2004. Introducing Interpreting Studies. London: Routledge.

Snell-Hornby M., Hönig H.G., Kussmaul P., Schmitt P.A. (Hrsg.) 1998. Handbuch Translation. Tübingen: Stauffenburg.

Steiner G. 2000. Po wieży Babel. Problemy języka i przekładu, tłum. O. i W. Kubińscy, Universitas

Tabakowska E. 2001. Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, Kraków: Universitas.

Tomaszkiewicz T. 2006. Przekład audiowizualny, Warszawa, 2006

Tomaszkiewicz T. 2004. Terminologia tłumaczenia. Poznań: Wyd. Naukowe UAM tłumaczenie pracy: Delisle J., Lee-Jahnke H., Cormier M. 1999. Terminologie de la traduction. Amsterdam/Philadelphia : J. Benjamins Publishing).

Tryuk M. 2007. Przekład ustny środowiskowy. Warszawa: PWN.

Tryuk M., 2007. Przekład ustny konferencyjny, Warszawa: PWN.

Urbanek D. 2004. Pęknięte lustro. Tendencje w teorii i praktyce przekładu na tle myśli humanistycznej. Warszawa: Wyd. Trio.

Urbanek D. 2011. Dialektyka przekładu. Warszawa. Wyd. UW

Venuti L. (red.), The Translation Studies Reader, Routledge, London - New York, 2000

Venuti L., The Translator’s Invisibility. A history of translation, London –NY, 1995

Wojtasiewicz O., Wstęp do teorii tłumaczenia, 1957 i nast.

WIEDZA

Po ukończeniu kursu student:

- zna strukturę języka jako systemu, ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu nauk z zakresu językoznawstwa (ogólnego oraz stosowanego) oraz o miejscu translatoryki w systemie nauk, a także rozumie ich specyfikę przedmiotową K1_W01;

- zna podstawową terminologię z zakresu językoznawstwa (ogólnego oraz stosowanego) oraz translatoryki, K1_W02;

- zna w zaawansowanym stopniu etapy rozwoju językoznawstwa, jak również etapy rozwoju translatoryki jako dziedzin wiedzy w ujęciu historycznym, rozumie kompleksową naturę języka oraz jego złożoność i historyczną zmienność K1_W03;

- zna i rozumie specyfikę współczesnych paradygmatów językoznawstwa (ogólnego oraz stosowanego), a przede wszystkim translatoryki, ma uporządkowaną wiedzę ogólną w zakresie teorii i metodologii z zakresu językoznawstwa oraz translatoryki K1_W05;

- zna i rozumie powiązania translatoryki z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi K1_W06;

- zna i rozumie różnice kulturowe będące istotnym czynnikiem kształtowania się społeczeństw wielokulturowych we współczesnym świecie, zna w ogólnym zarysie realia społeczno-ekonomiczne i prawne w obszarach związanych ze studiowanymi językami K1_W11;

- zna i rozumie zasady etyki zawodowej K1_W13;

- zna normy, procedury i dobre praktyki stosowane w obszarze działalności zawodowej K1_W15.

UMIEJĘTNOŚCI

Po ukończeniu kursu student:

- posiada elementarne umiejętności badawcze, potrafi formułować problemy badawcze oraz potrafi używać narzędzi badawczych w translatoryce; potrafi odpowiednio dobrać metody pozwalające na rozwiązywanie problemów w obrębie translatoryki K1_U02;

- posiada umiejętność argumentowania z wykorzystaniem poglądów innych autorów oraz samodzielnego formułowania wniosków w formie ustnej i pisemnej w języku polskim oraz w dwóch studiowanych językach obcych,K1_U04;

- potrafi odpowiednio zastosować wiedzę teoretyczną z zakresu studiowanych translatoryki w typowych sytuacjach profesjonalnych, w tym w projektach zespołowych, również w projektach o charakterze interdyscyplinarnym K1_U10.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

Po zakończeniu kursu student:

- jest gotów do adekwatnego identyfikowania i rozstrzygania dylematów komunikacji międzyjęzykowej, szczególnie dylematów tłumaczeniowych, spowodowanych asymetrią systemów językowych i różnicami kulturowymi, przestrzegając wzorców zachowań etycznych i zasięgając opinii ekspertów K1_K01;

- jest gotów do krytycznej oceny własnego stanu wiedzy w zakresie translatoryki, docenia znaczenie argumentacji merytorycznej w rozwiązywaniu problemów badawczych oraz praktycznych (w sytuacjach zawodowych) K1_K02.

Efekty specjalnościowe: S_W14; S_W15, S_U12, S_U14, S_K08, S_K09. To znaczy:

- zna podstawową terminologię dotyczącą teorii przekładu i metod translatorskich

- ma uporządkowaną wiedzę teoretyczną o procesie tłumaczenia, w tym tłumaczenia specjalistycznego, jego rodzajach i specyfice, zna podstawowe techniki przekładowe

- posiada podstawowe umiejętności badawcze w zakresie lingwistyki tekstu; rozpoznaje strukturę tekstu oraz jego sytuacyjne i kulturowe uwarunkowania, potrafi dokonać wielopoziomowej analizy tekstu o średnim stopniu terminologizacji

- potrafi posługiwać się oraz właściwie zastosować (ogólne i szczegółowe) strategie i techniki przekładowe w tłumaczeniu specjalistycznym pisemnym i ustnym z języków B i C na język polski (i odwrotnie), oraz z języka B na C (i odwrotnie)

- rozumie potrzebę doskonalenia warsztatu tłumacza przez całe życie

- prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu tłumacza pisemnego i ustnego.

- aktywny udział w wykładach

- egzamin pisemny lub egzamin ustny (zależnie od prowadzącego)

- nieobecności - dopuszczalne dwie nieobecności (w przypadku przekroczenia dopuszczalnego limitu dwóch nieobecności student powinien zwrócić się do wykładowcy z prośbą o wyznaczenie formy zaliczenia materiału z zajęć; jeśli nieobecności jest więcej niż 50%, stanowi to podstawę do niezaliczenia przedmiotu w świetle Regulaminu Studiów).

Skala ocen:

99%-100% - 5!

98%-91% - 5

90%-86% - 4,5

85%-76% - 4

75%-71% - 3,5

70%-60% - 3

poniżej - 2 (nzal)

Nakład pracy studenta

- 30 h uczestnictwo w wykładzie

- 15 h lektura wskazanej literatury

- 15 przygotowanie do egzaminu