Warsztat literaturoznawcy

proseminaria

Zajęcia umożliwiają zdobycie podstawowych wiadomości z dziedziny tekstologii i edytorstwa oraz praktycznych umiejętności z zakresu opracowania redakcyjnego tekstu literackiego i naukowego. Mają przygotować zarówno do uczestnictwa w seminarium licencjackim, jak i (w zakresie podstawowym) do pracy w zawodzie redaktora, w szczególności w wydawnictwie naukowym.

I. Warsztat literaturoznawczy – zagadnienia podstawowe.

II. Literaturoznawca w bibliotece i archiwum.

1. Biblioteki w Polsce i Rosji – krótki rys historyczny. Rodzaje bibliotek ze względu na zadania społeczne i zakres gromadzonych zbiorów. Główne biblioteki i archiwa (literackie) Polski i Rosji – charakterystyka zasobów i dostępu do nich. Starodruki. Zbiory specjalne.

2. Rodzaje katalogów bibliotecznych – tradycyjnych (kartkowych) i elektronicznych – oraz sposoby korzystania z nich. Działalność BN (RP) i RGB (FR) w zakresie bibliografii i informacji.

3. Biblioteki cyfrowe – cele, zasoby, sposoby wykorzystania.

4. Rossica w bibliotekach polskich i polonica w bibliotekach rosyjskich – wybrane przykłady.

III. Warsztat bibliograficzny literaturoznawcy.

1. Bibliografia – pojęcie, dzieje, podstawowa terminologia. Zarys dziejów polskiej i rosyjskiej bibliografii. Rodzaje bibliografii ze względu na dobór materiału i metodę opracowania. Nowy Korbut i inne polskie bibliografie oraz ich wykorzystanie przez historyka literatury rosyjskiej. Słowniki (bio)bibliograficzne dawne i współczesne. Słowniki pseudonimów i kryptonimów. Encyklopedie literackie. Bibliografie czasopism i ich zawartości. Inne – tradycyjne i elektroniczne − źródła informacji o piśmiennictwie.

2. Norma bibliograficzna. Opis bibliograficzny różnych źródeł (pełny i skrócony) według normy polskiej. Różnice między opisem bibliograficznym według normy polskiej i rosyjskiej.

IV. Główne etapy przygotowania rozprawy naukowej z zakresu literaturoznawstwa.

1. Wybór problemu badawczego.

2. Bibliografia podmiotowa i przedmiotowa.

3. Zasady tworzenia bibliografii podmiotowej.

4. Zasady tworzenia bibliografii przedmiotowej. Podział prac z zakresu nauki o literaturze.

5. Struktura rozprawy naukowej. Spis treści. Tekst główny i pojęcie spójności. Przypisy – funkcje i podział. Odsyłacze. Tabele i rysunki. Załączniki. Indeksy – funkcje, podział, sposoby sporządzenia. Słowa kluczowe i streszczenie (w języku polskim i rosyjskim).

6. Konspektowanie i typy konspektów.

7. Zasady cytowania i przywoływania źródeł (odwoływania się i powoływania się).

V. Podstawowe zagadnienia z zakresu tekstologii i edytorstwa.

1. Tekstologia jako podstawa badań literackich – pojęcie, dzieje, podstawowa terminologia. Pojęcie „krytyka tekstu” dawniej i obecnie. Zadania tekstologii i pojęcie „tekstu”. Sposoby określania podstawy tekstowej. Problem pisowni i interpunkcji. Zagadnienie koniektur i emendacji. Problem amplifikacji i kontaminacji. Dochodzenie autorstwa i datowanie. Nauki pomocnicze tekstologii.

2. Edytorstwo naukowe. Konstrukcja wydania. Typy wydań. Opracowanie komentarza naukowego (na przykładzie serii I i II BN) – jego zawartość i etapy pracy nad nim. Współczesne edycje dzieł literackich w Polsce i Rosji. Praca na wydaniem „dzieł wszystkich” oraz antologii dzieł literackich. Edytorstwo prac historycznoliterackich.

3. Tekstologia i edytorstwo – od teorii do praktyki. Rodzaje i etapy opracowania redaktorskiego tekstu: a) opracowanie merytoryczne a zakres kompetencji redaktora merytorycznego, b) opracowanie techniczne (zasady dobrego składu i łamania, typografia, estetyka druku). Adiustacja i korekta tekstu – cele, funkcje, etapy pracy. System znaków korektorskich. Korekta a redakcja techniczna. Szczegółowe zasady opracowania: a) materiału głównego publikacji (tekst główny, tytulatura, wyliczenia, cytaty, wzory, tabele i tablice, odnośniki, przypisy), b) materiału dodatkowego i informacyjno-uzupełniającego publikacji (dedykacja, motto, wstęp, przedmowa, streszczenie, bibliografia i zapis bibliograficzny różnych źródeł, spis treści, indeksy, paginacja i żywa pagina).

VI. Wybrane zagadnienia prawa wydawniczego. Z zagadnień etyki zawodowej.

Opracowania w języku polskim:

1. J. Dunin, Wstęp do edytorstwa, cz. 1, Łódź 2003.

2. K. Górski, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Warszawa 1978.

3. L. Marszałek, Edytorstwo publikacji naukowych, Warszawa 1986.

4. B. Osuchowska, Poradnik autora, tłumacza i redaktora, Warszawa 2005.

5. J. Starnawski, Praca wydawcy naukowego, Wrocław 1992.

6. F. Trzaska, Poradnik redaktora, Warszawa 1976.

7. J. Trzynadlowski, Edytorstwo. Tekst, język, opracowanie, Warszawa 1983.

8. U. Eco, Jak napisać pracę dyplomową: poradnik dla humanistów, tłum. G. Jurkowlaniec, Warszawa 2007.

Opracowania w języku rosyjskim:

1. D.S. Lihačev, Tekstologiâ na materiale russkoj literatury X-XVII vekov, Sankt-Petersburg 2001 (lub inne wydania).

2. K.M. Nakorianova, Očerki po istorii redaktirovania v Rossii XVI-XIX vv. Opyt i problemy, Moskva 2004.

3. V.N. Peretc, Kratkij očerk metodologii istorii russkoj literatury, Moskva 2010.

4. Vivliofika. Istoriâ knigi i izučenie knižnych pamâtnikov, vyp. 1, Moskva 2009.

Wiedza:

− student ma wiedzę o głównych bibliotekach i archiwach literackich polskich oraz rosyjskich,

− student zna podstawowe źródła informacji bibliograficznej,

− student zna polską normę bibliograficzną,

− student ma podstawową wiedzę z zakresu tekstologii i edytorstwa,

− student zna i stosuje podstawową terminologię z zakresu tekstologii i edytorstwa.

Umiejętności:

− student potrafi znaleźć potrzebną pracę naukową i dzieło literackie w zasobach bibliotecznych,

− student potrafi posługiwać się różnymi źródłami bibliograficznymi,

− student ma podstawowe umiejętności w zakresie opracowania redakcyjnego pracy naukowej i dzieła literackiego,

− student ma podstawowe umiejętności w zakresie tekstologii i edytorstwa.

Kompetencje społeczne:

− student prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z pracą redaktora naukowego,

− student ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego Polski i Rosji.

Test. Praca semestralna (tzw. „zadanie redaktorskie”). Ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność). Kontrola obecności.

nie dotyczy