Język a kultura
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3202-S1WJK12o |
Kod Erasmus / ISCED: |
09.3
|
Nazwa przedmiotu: | Język a kultura |
Jednostka: | Katedra Rusycystyki |
Grupy: |
Przedmioty kierunkowe do wyboru dla I roku stacjonarnych studiów I stopnia (wg Ust. 2.0) |
Punkty ECTS i inne: |
3.00 (zmienne w czasie)
|
Język prowadzenia: | rosyjski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Założenia (opisowo): | Znajomość zagadnień obejmowanych przedmiotem „Wstęp do językoznawstwa”; zainteresowanie problematyką na styku języka i kultury. |
Skrócony opis: |
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z kręgiem zagadnień dotyczących wzajemnych związków między językiem, myśleniem, zachowaniem się człowieka i rzeczywistością, tj. między formalną strukturą języka a resztą kultury społeczności posługującej się danym językiem. Zagadnienia teoretyczne ilustrowane są materiałem różnych języków z wyeksponowaniem polskiego i rosyjskiego. |
Pełny opis: |
Przedmiot dotyczy dziedziny badań lingwistycznych, której obiektem są wzajemne związki między językiem, myśleniem, zachowaniem się człowieka a rzeczywistością, to znaczy między formalną strukturą języka panującą powszechnie a resztą kultury społeczności posługującej się danym językiem. Etnolingwistyka zajmuje się językiem jako źródłem wiedzy o człowieku i świecie. Język – a zwłaszcza jego słownictwo – utrwala pewien rodzaj widzenia rzeczywistości przez jego użytkowników, co stawia to przed nauką rozmaite pytania: 1. Co jest językowo wyodrębnione? 2. Jakie cechy obiektów rzeczywistości stają się dla języka (a tym samym dla jego użytkowników) ważne? Jakie cechy przedmiotów zostały sportretowane, w nazwach? 3. Co można powiedzieć o sposobie myślenia ludzi, systemie przyjmowanych przez nich wartości? Zakres tematów 1. Przedmiot i zakres badań etnolingwistyki. Miejsce etnolingwistyki w ogólnej klasyfikacji nauk. Powiązania z dyscyplinami pokrewnymi (językoznawstwo, semiotyka, psychologia, socjologia, antropologia, etnologia, etnografia, archeologia). 2. Język a kultura. Kulturowe funkcje języka. 3. Język a nauka: różnice między językowym (potocznym) a naukowym widzeniem świata. Taksonomie językowe vs taksonomie naukowe; kategoryzacja w języku. 4. Początki etnolingwistyki: Wilhelm von Humboldt, E. Sapir, B. L. Whorf, B. Malinowski, L. Weisgerber. 5. Relatywizm językowy i kulturowy (hipoteza E. Sapira i B. Whorfa). Etnolingwistyka współczesna – główne kierunki badań nurtu relatywistycznego i uniwersalistycznego. 6. Metafora i metonimia jako sposoby językowego ujmowania rzeczywistości. 7. Antropocentryzm (antropomorfizm, antropometryzm), egocentryzm, etnocentryzm. 8. Kategoryzacja (konceptualizacja) w języku. 9. Językowy obraz świata. Konotacje (leksykalne i encyklopedyczne). 10. Uniwersalia językowe. Elementarne jednostki semantyczne jako klucz do porównań międzykulturowych (badania A. Wierzbickiej). 11. Słownictwo uwarunkowane kulturowo (słowa-klucze). 12. Wybrane systemy kulturowe i ich językowe odzwierciedlenie (m.in. nazwy kolorów, nazwy pokrewieństwa, części ciała, nazwy roślin i zwierząt). 13. Kulturowe uwarunkowania w gramatyce. Płeć a kategoria rodzaju. Kategorie pojęciowe wyrażane słowotwórczo. 14. Kulturowe normy komunikacji – konwencjonalne wzorce zachowań językowych Rosjan na tle innych narodów. Skrypty kulturowe. |
Literatura: |
Apresjan J. D., 1995, Obraz čeloveka po dannym jazyka, «Voprosy jazykoznanija”, № 1. Bartmiński J., 2001 (red.), Współczesny język polski, Lublin (lub: Bartmiński J.,1993 (red.), Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, Wrocław). Bulygina T. V., Šmelev A., D., 1997, Jazykovaja konceptualizacja mira, Moskva. Grzegorczykowa R., 2007, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa: PWN. Język a kultura (seria wydawnicza), Wrocław. Lakoff G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu, Warszawa. Sapir E., 1978, Kultura, język, osobowość, Warszawa. Šmelev A. D., 2002, Russkaja jazykovaja model’ mira, Moskva. Tolstoj N. I., 1995, Jazyk i narodnaja kul’tura, Moskva. Wierzbicka A., 1991, Uniwersalne pojęcia ludzkie i ich konfiguracje w różnych kulturach, (w:) Etnolingwistyka 4, Lublin. Wierzbicka A., 1999, Język – umysł – kultura, Warszawa. Wierzbicka A., 2006, Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne, Lublin. Wierzbicka A., 2007, Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, Warszawa. Zalizjak A. A. i in. 2005, Ključevye idei russkoj jazykovoj kartiny mira, Moskva. |
Efekty uczenia się: |
Po ukończeniu przedmiotu student: WIEDZA 1. Ma uporządkowaną wiedzę o złożonej naturze języków ludzkich, w szczególności języka rosyjskiego. 2. Zna i rozumie związek między rosyjską formą wewnętrzną słowa a rosyjską kulturą i mentalnością. 3. Zna podstawową rosyjską terminologię z zakresu etnolingwistyki. 4. Ma podstawową wiedzę o aktualnych kierunkach rozwoju badań na styku języka i kultury. UMIĘJĘTNOŚCI 1. Wyjaśnia i stosuje podstawowe terminy etnolingwistyczne. 2. Na konkretnych przykładach wskazuje wpływ kultury na język i języka na kulturę. 3. Odnajduje konotacje leksykalne utrwalone w znaczeniach przenośnych wyrazów. 4. Rozpoznaje specyficzne dla konkretnego języka elementy zawartego w nim obrazu świata. 5.Potrafi wyjaśnić i wykazać związek pomiędzy formą wewnętrzną słowa a rosyjską kulturą i mentalnością. KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1. Postrzega język jako ważny składnik kultury danej społeczności. 2. Rozumie, że język to nie tylko reguły gramatyczne rządzące słowami, lecz przede wszystkim sposób odbioru i opisu rzeczywistości. 3. Akceptuje odmienność kulturową. 4. W kontaktach międzykulturowych potrafi rozpoznać postawę etnocentryczną i dąży do jej przezwyciężenia. |
Metody i kryteria oceniania: |
konwersatorium = 30 godzin (= 1 ECTS) samodzielne przygotowanie się do każdych zajęć: 15 x 1 godz. = 15 godz. przygotowanie się do sprawdzianu pisemnego: 20 godzin RAZEM ok. 65 godzin 1. Ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność) – 40% 2. Test. Pytania: 24. Maksymalna liczba punktów: 96 (24x4) – 60% Punkty i oceny: 3,0 (dst) – punkty od 50 do 60 3,5 (dst+) – punkty od 61 do 70 4,0 (db) – punkty od 71 do 80 4,5 (db+) – punkty od 81 do 90 5,0 (bdb) – punkty od 91 do 96 Końcowa ocena 5! (bdb+): przygotowanie do wszystkich zajęć i ocena bdb z testu. Student ma prawo do 2 nieusprawiedliwionych nieobecności, każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia. O uznaniu nieobecności decyduje wykładowca. Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu. Warunki zaliczenia przedmiotu w terminie poprawkowym są takie same jak w terminie I. W przypadku braku możliwości prowadzenia zajęć w formie stacjonarnej zajęcia będą odbywać się przy użyciu narzędzi komunikacji na odległość, najprawdopodobniej Google Classroom oraz innych zalecanych przez UW. |
Praktyki zawodowe: |
nie dotyczy |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)
Okres: | 2024-02-19 - 2024-06-16 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ KON
PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin, 15 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Magdalena Kuratczyk | |
Prowadzący grup: | Magdalena Kuratczyk | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
|
Skrócony opis: |
Jak w części "Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu)". |
|
Pełny opis: |
Jak w części "Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu)". |
|
Literatura: |
Jak w części "Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu)". |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2024/25" (jeszcze nie rozpoczęty)
Okres: | 2025-02-17 - 2025-06-08 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin, 10 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Magdalena Kuratczyk | |
Prowadzący grup: | Magdalena Kuratczyk | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
|
Skrócony opis: |
Jak w części "Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu)". |
|
Pełny opis: |
Jak w części "Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu)". |
|
Literatura: |
Jak w części "Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu)". |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.