Płeć w antropologii kulturowej
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3402-10PWAK |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Płeć w antropologii kulturowej |
Jednostka: | Instytut Stosowanych Nauk Społecznych |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Założenia (opisowo): | Celem przedmiotu jest przegląd wybranych problemów społecznych, które wynikają z różnego kodowania płci w różnych kulturach, z uwzględnieniem zmian w czasie, kulturach i środowiskach. |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Przedmiot łączy społeczną i humanistyczną perspektywę płci kulturowej w studiach antropologiczno kulturowych. Główny nacisk kładziony jest na zróżnicowane role społeczne przede wszystkim kobiet oraz specyficzne, dedykowane im obszary i zjawiska w odmiennych kulturach - zarówno tradycyjnych, jak współczesnych. Całość analizowana jest na tle swoistego antropologiczno kulturowego naukoznawstwa, czyli w zderzeniu klasycznych badań antropologii kulturowej i perspektywy antropologii feministycznej, z naciskiem na szukanie powiązań między nimi. |
Pełny opis: |
Kurs ma na celu poszerzenie wiedzy dotyczącej płci w kulturach. Omawiane zagadnienia koncentrują się głównie wokół problematyki powiązanej z kobietami, ale nie tylko. Przyjmowane perspektywy to zarówno studia kobiece, jak i antropologia feministyczna. Kulturowe konstrukcje płci są analizowane z uwzględnieniem odmienności uwarunkowań zarówno historycznych, jak i geograficznych, i pochodzą zarówno z klasycznych badań antropologiczno kulturowych, jak i ze współczesnych. Dobór tematów pozwala uchwycić różnice kulturowe i zróżnicowane uwarunkowania kulturowego konstruowania ról kobiet np. w kulturach tradycyjnych i współczesnych. Służy temu porównanie pozycji i ról kobiet w zróżnicowanych społecznościach tradycyjnych w ujęciu klasycznych badań antropologicznych, ale także krytyczna rewizja niektórych koncepcji. Zajęcia zakładają zatem dialog między ujęciami klasycznymi a współczesnymi, co ułatwia krytyczną analizę obu dyskursów teoretycznych. Pomostem jest koncepcja wiedzy jako intersubiektywnej podmiotowości, którą w odniesieniu do studiów nad płcią w antropologii kulturowej można porównywać z przewrotem kopernikańskim w astronomii. Całość analizowana jest na tle swoistego antropologiczno kulturowego naukoznawstwa, czyli w zderzeniu klasycznych badań antropologii kulturowej i perspektywy antropologii feministycznej, z naciskiem na szukanie powiązań między nimi. Paralelność przemian naukowych i społecznych ujawnia głębokość uwarunkowań dotyczących kulturowych konstrukcji płci. Przykładowe bloki tematyczne to wiedza naukowa a wiedza kobiet i o kobietach, kobiety i mężczyźni w kulturach tradycyjnych a badacze i badaczki w antropologii kulturowej, inicjacje dojrzałościowe chłopców i dziewcząt i ich uwarunkowania oraz interpretacje, teorie matriarchatu i metaformii i ich miejsce we współczesnej nauce, performatywność a dualizm płci, intersekcjonalność. |
Literatura: |
Bamberger Joan (1974), The Myth of Matriarchy: Why Men Rule in Primitive Society? [w:] Woman, culture, and society, M. Zimbalist Rosaldo, L. Lamphere (red.), Stanford University Press, ss. 263—280 Kubica Grażyna (2006), Siostry Malinowskiego czyli kobiety nowoczesne na początku XX wieku, Kraków: Wydawnictwo Literackie Malinowski B. (1980), Dzieła t. 2, Życie seksualne dzikich, Warszawa: PWN Mead Margaret (1986), Trzy studia, Warszawa: PIW Ortner Sherry (1974), Is Female to Male as Nature is to Culture? [w:] Woman, culture, and society, Michelle Zimbalist Rosaldo, Louise Lamphere (red.), Stanford University Press, ss. 67—88 Van Gennep Arnold (2006), Obrzędy przejścia, Warszawa: PIW, Rozdz. Obrzędy inicjacji, ss. 84—126 A Journal of Menstruation and Culture, http://metaformia.org/index.php, wybrane artykuły Grahn Judy (2005), Blood, Bread and Roses. How Menstruation Created the World, http://bailiwick.lib.uiowa.edu/wstudies/grahn/01toc.htm, fragmenty Stone Linda (2012), Pokrewieństwo i płeć kulturowa, Kraków: WUJ, Rozdz. „Małżeństwo”, ss. 241—285 Weiner Anette (1976) Women of Value, Men of Renown. New Perspectives in Trobriand Exchange. Austin & London: University of Texas Press Jacobs Sue-Ellen, Wesley Thomas, Sabine Lang (1997), Two-spirit people: Native American gender identity, sexuality, and spirituality, Urbana: University of Illinois Press, fragmenty Barnard Alan (2006), Antropologia, Warszawa: PIW, r. „Feminizm w antropologii”, ss. 198—204 Stacey Judith (1988), Can there be a feminist ethnography, Women's Studies International Forum 11 (1), ss. 21–27 Code Lorraine (1991), What can she know? Feminist theory and the construction of knowledge, New York: Cornell University Press, r. 1 “Is The Sex of The Knower Epistemologically Significant?, ss. 1—26 Górnikowska-Zwolak Elżbieta (2004), Szkic do portretu Ślązaczki. Refleksja feministyczna, Katowice: WUŚ Levi-Strauss Claude (2013), Antropologia wobec problemów współczesnego świata, Kraków: WUJ, Rozdz. „Kres kulturowej supremacji Zachodu”, ss. 9—48 Young Robert J.C. (2012), Postkolonializm. Wprowadzenie, Kraków: WUJ, Rozdz. Feminizm postkolonialny, ss. 111—140 Nalini Visvanathan, Lynn Duggan, Nan Wiegersma and Laurie Nisonoff (red.) (2012), Kobiety, gender i globalny rozwój, Warszawa: PAH Herman Aleksandra (2019), Kulturowa wiedza kobiet..., Warszawa: Scholar Bettelheim Bruno, Rany symboliczne. Rytuały inicjacji i zazdrość męska Van Waters Miriam (1913), The Adolescent Girl Among Primitives Peoples |
Efekty uczenia się: |
Studentka zna i potrafi poddać analizie tradycyjne i współczesne zagadnienia związane z płcią i gender, którymi zajmuje się antropologia kulturowa. Student wie, w jak odmienny sposób rożne kultury konstruują role płciowe i w związku z tym dostrzega róznice między płcią biologiczną a kulturową. Studentka interpretuje i porównuje procesy i zjawiska kulturowe powiązane z płcią i gender w kontekście współczesnych przemian kulturowych. Studentka jest wrażliwa na odmienności kulturowe w obszarze kulturowych konstrukcji płci. Studentka rozpoznaje uwarunkowania określonych konstrukcji kulturowych ról i instytucji związanych z płcią w różnych kulturach. Student poddaje krytyce prezentowane ujęcia teoretyczne, wskazuje mocne i słabe strony określonych koncepcji. Student dyskutuje na forum grupy, argumentując własne tezy. |
Metody i kryteria oceniania: |
Elementy zaliczenia: Obecność na zajęciach (maks. 2 nieobecności). Ocena ciągła - przygotowanie do zajęć. Aktywność i uczestniczenie w dyskusjach. Wystąpienie/referat indywidualny lub w grupie roboczej, przygotowanie i moderacja dyskusji, krytyczna analiza na forum grupy. Egzamin końcowy. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-01-28 |
Przejdź do planu
PN WYK
WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin, 15 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Aleksandra Herman | |
Prowadzący grup: | Aleksandra Herman | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: | Egzamin |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.