Analiza filozoficzna. Program Kazimierza Twardowskiego w tradycji analitycznej

seminaria monograficzne

Jest pożądane, aby uczestnicy mieli za sobą kurs logiki elementarnej lub semiotyki logicznej.

w sali

Kazimierz Twardowski jest twórcą Szkoły Lwowsko-Warszawskiej – formacji intelektualnej słusznie uważanej za polską gałąź filozofii analitycznej. Znaczenie Twardowskiego dla Szkoły jest nie do przecenienia. Dzięki wytrwałej pracy dydaktycznej wychował on kilkudziesięciu wybitnych uczonych, wprawiając ich przede wszystkim w metodzie naukowej. Nie narzucał uczniom swoich przekonań, a jednak ślady jego poglądów znajdujemy w pracach wszystkich jego uczniów.

Znaczenie Twardowskiego nie ogranicza się jednak do wpływu na filozofię polską. Odegrał on znaczącą rolę w tradycji analitycznej jako takiej – oddziałując bezpośrednio na filozofów środkowoeuropejskich a pośrednio na tradycję anglosaską. Wiele spośród poglądów Twardowskiego zachowuje aktualność do dziś, a jego interdyscyplinarny program filozoficzny odżywa współcześnie pod różnymi szyldami.

Seminarium poświęcone będzie rekonstrukcji filozoficznego programu Twardowskiego oraz rezonansu jego poglądów w tradycji analitycznej.

Kazimierz Twardowski (1866-1938) jest twórcą Szkoły Lwowsko-Warszawskiej – formacji intelektualnej słusznie uważanej za polską gałąź filozofii analitycznej. Znaczenie Twardowskiego dla Szkoły jest nie do przecenienia. Dzięki wytrwałej pracy dydaktycznej Wychował on kilkudziesięciu wybitnych uczonych, wprawiając ich przede wszystkim w metodzie naukowej: w umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów filozoficznych. Chociaż Twardowski nie narzucał uczniom swoich przekonań i w rezultacie ich poszczególne doktryny niekiedy znacząco się różniły, to jednak ślady poglądów Twardowskiego znajdujemy w pracach wszystkich jego uczniów.

Znaczenie Twardowskiego nie ogranicza się jednak do wpływu na uczniów. Odegrał on znaczącą rolę w tradycji analitycznej jako takiej – oddziałując bezpośrednio na filozofów środkowoeuropejskich a pośrednio na tradycję anglosaską. Twardowski znany jest w świecie filozoficznym przede wszystkim jako ten, kto precyzyjnie sformułował dystynkcję między treścią a przedmiotem przedstawienia i przekonująco uzasadnił potrzebę jej wprowadzenia. Inną znaną dystynkcją Twardowskiego jest odróżnienie czynności i ich wytworów, która rozjaśnia wiele zawiłości metodologicznych – np. różnice między przedmiotami takich nauk jak logika i psychologia; znajduje też zastosowanie przy rozgraniczaniu poszczególnych dyscyplin humanistyki. Wniósł duży wkład do „powściągliwej formalnie” logiki filozoficznej, semiotyki logicznej oraz metodologii, dostarczając swoim uczniom doskonały punkt wyjścia do badań w tym zakresie. Stanowczo przeciwstawiał się relatywizmowi aletycznemu, wykazując że jego źródłem jest wadliwa analiza wypowiedzi języka naturalnego (ignorująca notoryczną okazjonalność tych wypowiedzi). Twardowski był absolutystą etycznym: wierzył, że zasady moralne są niezmienne, a jedynie dopiero stopniowo rozpoznawane. Zalecał jednak ścisłe odróżnianie systemu etycznego – a więc konfiguracji takich zasad – od etyki naukowej.

Seminarium poświęcone będzie rekonstrukcji poglądów naukowych Twardowskiego oraz rezonansu jego poglądów w tradycji analitycznej.

Anna Brożek, Kazimierz Twardowski w Wiedniu, Warszawa 2010, Wydawnictwo Naukowe Semper

Anna Brożek, Kazimierz Twardowski we Lwowie, Bydgoszcz 2015, Oficyna Wydawnicza Epigram

Maria van der Schaar,

Anna Brożek, & Alicja Chybińska & Jacek Jadacki & Jan Woleński (red.) Tradition of the Lvov‑Warsaw School: Ideas and Continuations. Leiden-Amsterdam 2016, Brill-Rodopi .

Kijania‑Placek, Katarzyna & Jan Woleński (eds.) The Lvov‑Warsaw School and Contemporary Philosophy. Dordrecht-Boston-London 1998, Kluwer Academic Publishers.

Ryszard Kleszcz Metoda i wartości. Metafilozofia Kazimierza Twardowskiego. Warszawa 2015, Wydawnictwo Naukowe Semper.

Maria van der Schaar, Kazimierz Twardowski: A Grammar for Philosophy. Leiden-Amsterdam 2015: Brill-Rodopi .

Kazimierz Twardowski, Zur Lehre vom Inhalt und Gegenstand der Vorstellungen. Wien 1894, Hölder.

Kazimierz Twardowski, Zasadnicze pojęcia dydaktyki i logiki. Lwów 1901: Towarzystwo Pedagogiczne.

Kazimierz Twardowski, Rozprawy i artykuły filozoficzne. Lwów 1927, TNSW.

Kazimierz Twarowski, Myśl, mowa i czyn. Cz. I . Kraków 2013, Copernicus Center Press.

Jan Woleński, Szkoła Lwowsko‑Warszawska w polemikach. Warszawa 1997, Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Nabyta wiedza:

Osoba, która ukończyła kurs, zna główne rezultaty Szkoły Lwowsko-Warszawskiej i umie je porównać z rezultatami osiągniętymi w innych ośrodkach filozofii analitycznej, a w szczególności w Brytyjskiej Szkole Analitycznej i w Kole Wiedeńskim.

Nabyte umiejętności:

Osoba, która ukończyła kurs, samodzielnie rekonstruuje problemy i dyskusje podejmowane w różnych ośrodkach filozofii analitycznej, oraz potrafi wskazać różnice między problematyką, teoriami i metodami stosowanymi w tych ośrdokach

Nabyte kompetencje społeczne:

Osoba, która ukończyła kurs, jest świadoma doniosłości dziedzictwa polskiej filozofii analitycznej i tego, że warto dążyć do zachowania i rozwijania tego dziedzictwa.

Każdy uczestnik seminarium zobowiązany jest: (a) uczestniczyć regularnie i aktywnie w zajęciach; (b) przygotować 1 lub dwa referaty w roku akademickim (na podstawie wskazanego tekstu); (c) przygotować 2-3 sprawozdania z zajęć w roku akademickim (dokładna liczba sprawozdań i zależy od liczby zapisanych uczestników.)

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 4