Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Filozofia religii

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3501-FR17-F
Kod Erasmus / ISCED: 08.1 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0223) Filozofia i etyka Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Filozofia religii
Jednostka: Instytut Filozofii
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Założenia (opisowo):

Wymagania: zaliczony wcześniej kurs Historii filozofii lub Filozofii.

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

- Zagadnienia wstępne: przedmiot i zakres filozofii religii; różnorodność jej uprawiania; filozofia religii a dyscypliny i jakości pokrewne (religia, religioznawstwo, teologia); kwestie etymologiczne; kształtowanie się, rozwój, względna odrębność filozofii religii w ramach filozofii.

- Koncepcje istoty i źródeł religii: redukcjonizm psychologiczny (Freud, Jung, Fromm); redukcjonizm socjologiczny (Marks, Durkheim, Weber); fenomenologia religii (Otto, Scheler, van der Leeuw, Eliade); religia jako inspiracja dla filozofii (neotomizm, rosyjska filozofia religijna, teologia protestancka, filozofia dialogu).

Pełny opis:

- Zagadnienia wstępne i metodologiczne: przedmiot i zakres filozofii religii, różnorodność jej uprawiania, filozofia religii a dyscypliny i jakości pokrewne (religia, religioznawstwo, teologia), kwestie etymologiczne, kształtowanie się, rozwój, względna odrębność filozofii religii w ramach filozofii,

- Koncepcje istoty i źródeł religii: redukcjonizm psychologiczny (Freud, Jung, Fromm), redukcjonizm socjologiczny (Marks, Durkheim, Weber), antropologizm (Feuerbach), etycyzm (Kant), fenomenologia religii (Otto, Scheler, van der Leeuw, Eliade), religia jako inspiracja dla filozofii (neotomizm, rosyjska filozofia religijna, teologia protestancka, filozofia dialogu), Sacrum, numinosum, nicość jako źródła religijności (Otto, Wolniewicz, Welte),

- Filozofia Absolutu: istota zagadnienia, teorie Absolutu (Heraklit, Platon, Plotyn, Augustyn, Pseudo-Dionizy, Eriugena, Tomasz, Mistrz Eckhart, Kuzańczyk, Boehme, Hegel, Schelling, Kierkegaard, Sołowjow, Frank), dowody na istnienie Boga, herezje,

- Religijne inspiracje w antropologii filozoficznej (Pascal, Kierkegaard, Bergson, Dostojewski, Bierdiajew, Szestow, Levinas),

- Postsekularyzm (Habermas, Badiou).

Literatura:

WYKŁAD

- Z. Zdybicka, „Człowiek i religia. Zarys filozofii religii”, Lublin 1993.

- R. Otto, „Świętość”, Warszawa 1968.

- H. Dumery, „Problem Boga w filozofii religii”, Kraków 2004.

- B. Welte, „Filozofia religii”, Kraków 1996.

- B. Wolniewicz, „O istocie religii”, w: B. Wolniewicz, „Filozofia i wartości”, Warszawa 1993.

- S. Kowalczyk, „Filozofia Boga”, Lublin 2001.

- E. Gilson, „Bóg i filozofia”, Warszawa 1961.

- K. Karski, „Teologia protestancka XX wieku”, Warszawa 1971.

- J. Habermas, „Wierzyć i wiedzieć”, w: J. Habermas, „Przyszłość natury ludzkiej”, Warszawa 2003.

- A. Badiou, „Święty Paweł. Ustanowienie uniwersalizmu”, Warszawa 2007.

ĆWICZENIA

1/ św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, Zagadnienie 81: O istocie religii, w: tegoż autora, Suma teologiczna, t. 19: Religijność, Londyn 1971, s. 15-31.

2/ hasła: Religia i Samoudzielenie się Boga, w: K. Rahner, H. Vorgrimler, Mały słownik teologiczny, Warszawa 1987, s. 387-390 i 411.

3/ A. J. Heschel, Człowiek nie jest sam, Kraków 2001, rozdz. Co to jest religia?, s. 194-203.

4/ Paul Tillich, Dynamika wiary, Poznań 1987, rozdz. Czym jest wiara?, s. 31-52.

5/ M. Scheler, Problemy religii, Kraków 1995, rozdz. Religia i filozofia, s. 47-91

6/ T. Węcławski, Wspólny świat religii, Kraków 1995, rozdz. Typy filozofii religii, s. 21-59.

7/ R. Otto, Świętość, Warszawa 1968, rozdz. I-VII, s. 30-76.

8/ M. Scheler, Problemy religii, rozdz. Akt religijny, s. 207-241.

9/ A. J. Heschel, Bóg szukający człowieka, Kraków 2007, rozdz. Objawienie, s. 213-251.

10/ I. Kant, Religia w obrębie samego rozumu, Kraków 1993: Filozoficznej teorii religii cz. II: Uwaga ogólna; Filozoficznej teorii religii cz. III, r. 1, par. VI-VII, s. 111-116 i 138-154.

11/ A. Mickiewicz, [o istocie mesjanizmu polskiego], w: Spór o charakter narodowy filozofii polskiej, pod red. S. Pieroga, Warszawa 1999, s. 64-77.

12/ W. James, Doświadczenia religijne, Kraków 2001, wykłady 2 i 3, s. 27-65.

13/ D. Wulff, Psychologia religii: klasyczna i współczesna, Warszawa 1999.

14/ św. Jan od Krzyża, Noc ciemna, ks. I, w: tegoż autora, Dzieła, Kraków 1998, s. 409-447.

15/ H. Bergson, Dwa źródła moralności i religii, Kraków 1993, rozdz. Religia dynamiczna, s. 205-258.

16/ A. J. Heschel, Człowiek szukający Boga, Kraków 2008, rozdz. Celem jest spontaniczność, s. 89-131.

16/ I. Kant, Religia w obrębie samego rozumu, Filozoficznej teorii religii cz. IV, cz. II: O pseudosłużbie Bożej, s. 204-242.

17/ J. M. Bocheński, Logika religii, w: tegoż autora, Logika i filozofia, przeł. S. Magala, Warszawa 1993: Wstęp, Religia a logika, s. 328-368.

18/ M. Buber, Ja i Ty., w: tegoż autora, Ja i ty. Wybór pism filozoficznych, Warszawa 1992, cz. 3, s. 85-115.

19/ Jan Paweł II, Fides et ratio, Poznań 1998, Wprowadzenie, rozdz. 1-3, s. 3-54.

20/ L. Szestow, Ateny i Jerozolima, Kraków 1993, rozdz. O filozofii średniowiecznej..., VI-X, s. 347-403.

21/ J.-L. Marion, Bóg bez bycia, Kraków 1996, rozdz. Podwójna idolatria, s. 49-86.

22/ Majmonides, Przewodnik błądzących (część pierwsza), Kraków 2008, rozdz. 55-69, s. 132-173.

23/ F. D. E. Schleiermacher, Mowy o religii, Kraków 1995, rozdz. O czynniku społecznym..., s. 140-172.

24/ G. van der Leeuw, Fenomenologia religii, Warszawa 1978, rozdz. Święta społeczność, s. 289-325.

25/ Plotyn, Enneady, Warszawa 2000, Enneada I, 2 i 8; Enneada VI, 9, s. 99-107; 143-158; 825-841.

26/ J. Moltmann, Bóg w stworzeniu, Kraków 1995, rozdz. W ekologicznym kryzysie, s. 63-113.

27/ P. Evdokimov, Piękno (fragment), w: tegoż autora, Sztuka ikony. Teologia piękna, Warszawa 1999, s. 9-67.

28/ L. Tołstoj, Co to jest sztuka?, Kraków 1980, rozdz. V-IX, s. 85-136.

29/ J. A. T. Robinson, Uczciwie wobec Boga (fragment), w: Spór o uczciwość wobec Boga, Warszawa 1966, s. 88-129.

30/ M. Neusch, U źródeł współczesnego ateizmu, Paris 1980, rozdz. Bóg w trudnej sytuacji, s. 11-41.

31/ G. Kepel, Zemsta Boga: religijna rekonkwista świata, Warszawa 2010.

32/ B. Tibi, Fundamentalizm religijny, Warszawa 1997.

33/ L. Feuerbach, O istocie chrześcijaństwa, Warszawa 1959, Wstęp, s. 39-86.

Efekty uczenia się:

Nabyta wiedza: Student ma usystematyzowaną znajomość głównych zagadnień oraz kierunków i stanowisk w ramach filozofii religii; Zna i rozumie zależności między filozofią religii a innymi dyscyplinami filozoficznymi; Zna podstawową terminologię w zakresie filozofii religii;

Nabyte umiejętności: Rekonstruuje i konstruuje argumentacje z perspektywy filozofii religii, uwzględniając właściwie tu typy argumentacji; Twórczo wykorzystuje wiedzę z zakresu filozofii religii w formułowaniu hipotez i konstruowaniu argumentacji;

Nabyte kompetencje społeczne: Zna zasób posiadanej wiedzy, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się w zakresie wiedzy filozoficzno-religijnej; Ma pogłębioną świadomość znaczenia filozoficznej refleksji nad religią dla sfery moralnej i zagadnień społecznych.

Metody i kryteria oceniania:

Obecność na zajęciach, praca zaliczeniowa

Egzamin

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)