Dydaktyka etyki i filozofii II
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3501-PED-DEIF2 |
Kod Erasmus / ISCED: |
08.1
|
Nazwa przedmiotu: | Dydaktyka etyki i filozofii II |
Jednostka: | Instytut Filozofii |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | uprawnienia pedagogiczne |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Zajęcia są poświęcone praktycznym aspektom nauczania dzieci i młodzieży z zakresu filozofii i etyki. Uczestnicy zapoznają się z metodą dociekań filozoficznych Matthew Lipmana, a także z innymi metodami nauczania na poziomie edukacji podstawowej i ogólnokształcącej |
Pełny opis: |
W module „Metody dociekań filozoficznych z dziećmi i młodzieżą” zajmiemy się dydaktyką nauczania filozofii w praktyce. Dociekania filozoficzne czyli Philosophy for Children (P4C) stworzone przez Matthew Lipmana są metodą nauczania krytycznego myślenia. W formie warsztatowej będziemy się starali zbudować wspólnotę dociekającą oraz w działaniu zastanowić się co oznacza wydawanie „dobrego” sądu, który jest oparty na kryteriach, jest auto korygujący, oraz wrażliwy na kontekst . Poprzez teksty młodzieżowe, gry, układanie klocków Lego, słuchanie muzyki i oglądanie fragmentów filmów, będziemy starali się doświadczyć realnej lekcji oraz przybliżyć do tego, co znaczy filozofować w rzeczywistości szkolnej. W ramach modułu “Praktyka nauczania filozofii” pod refleksję uczestników poddana zostanie miejsce filozofii i etyki w edukacji podstawowej oraz przedstawione zostaną także inne metody nauczania filozofii i etyki przydatne w szkole podstawowej. Obecny kształt programu nauczania dla szkół podstawowych zawiera wytyczne co do nauczania etyki, lecz nie przewiduje zajęć filozofii na II i III poziomie edukacyjnym. A jednak istnieją w Polsce szkoły, w których filozofia jest oferowana jako przedmiot samodzielny bądź zintegrowany z zajęciami etyki. W kontekście nauczania innych przedmiotów, lekcja filozofii może stanowić moment pogłębienia, a nawet zintegrowania treści programowych. Natomiast w kontekście funkcji wychowawczej szkoły, filozofia, a w szczególności etyka, mogą stanowić odpowiedź na powszechne w polskiej szkole zjawiska: częste konflikty, przemoc symboliczną i relacyjną czy obecność ukrytego programu. Opierając się na podziale metod dydaktycznych na podawcze i aktywizujące, przedstawione zostaną przykłady metod drugiego typu. Nawiąże się tym samym do klasycznych sposobów pobudzania myślenia: burzy mózgów, dyskusji, rozmowy kierowanej, pogadanki. Jednocześnie wskaże się na metody z elementami nurtu gamifikacji, edukacji filmowej, nauczania za pomocą debat oksfordzkich oraz case – studies. Zakres zagadnień: Metoda Lipmanowska. Wady i zalety. Czym jest filozofowanie w szkole? Czy da się „uczyć myśleć”? Rola samodzielnych pytań uczniów. Dyskusja dociekająca. Rola argumentu i uzasadnienia w myśleniu. Dzieło sztuki jako pretekst do dyskusji filozoficznej. Lego-logos. Myślenie przestrzenne a dociekania filozoficzne. Dociekania filozoficzne a wartości. Myślenie a przeżywanie. Dociekania filozoficzne a ciało. Myślenie a działanie. Metafora w myśleniu. Definiowanie. Dyskusja definiująca a dociekajaca. Dźwięk, muzyka a dociekania filozoficzne. Pisanie a dociekania filozoficzne. Odkrywanie codzienności a dociekania filozoficzne. Konflikty we współczesnej szkole. Przemoc w szkole. Pojęcie programu ukrytego (hidden curriculum). Metody podawcze i metody aktywizujące w nauczaniu. Wpływ przestrzeni klasowej na przebieg dyskusji filozoficznej. Rola nauczyciela w przebiegu dyskusji filozoficznej. Debata oksfordzka w nauczaniu argumentacji. Rola filmu w kształtowaniu wrażliwości moralnej. Nauczanie etyki poprzez studium przypadku (case – studies). Współczesne media w nauczaniu podstawowych pojęć filozoficznych. Wykorzystanie elementów gamifikacji w nauczaniu filozofii i etyki w szkole podstawowej. Wykorzystanie narzędzi interaktywnych w nauczaniu filozofii i etyki w szkole podstawowej. |
Literatura: |
Pobojewska A. 2012. Zajęcia warsztatowe z filozofii a relatywizm. Dyrektywa wycofania się prowadzącego z merytorycznej warstwy dialogu, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” R. 21, nr 3 (83), s. 351–36. Łagodzka A. 2014. Dyskusja dialogiczna – filozofia dzieciństwa i filozofia dorosłych, „Analiza i Egzystencja”, nr 16. Zdunowski Z. 2009. Edukacja filozoficzna wobec wyzwania relatywizmu na przykładzie programu Mathew Lipmana. Filozofia w szkole, „Analiza i Egzystencja”, nr 10. Elwich B. Łagodzka A. red. Filozofia dla Dzieci. Wybór artykułów. 1996. Fundacja Edukacja dla Demokracji. Hessen B. 1997 Najdziwniejsze krzesło świata. Fundacja Edukacja dla Demokracji. Depta-Marel D. 2015 Samozapytywanie..Kwartalnik Pedagogiczny Nr 2–3(236–237). Lipman M. Sharp. M. Oscanyan. F.S, 2008, Filozofia w szkole, CODN, rozdz.1. Piłat R. 1993. Filozofia w szkole, „Edukacja i Dialog”, nr 8.Piłat R. 1992. Filozofia dla dzieci, „Edukacja i Dialog”, nr 7. Gutowska K. 1993. Kurs „Filozofii dla dzieci”, „Edukacja Filozoficzna”, nr 15; Lipman M. Sharp. M. Oscanyan. F.S, 2008, Filozofia w szkole, CODN, rozdz.2 Lipman M. Sharp. M. Oscanyan. F.S, 2008, Filozofia w szkole, CODN, rozdz.3 Pobojewska A. red 2012[w], Filozofia edukacja interaktywna. Metody, środki, scenariusze. Stentor, rozdz. Spychała J.M. Lego-logos, Czytać, myśleć, mówić Pobojewska A. red 2012[w], Filozofia edukacja interaktywna. Metody, środki, scenariusze. Stentor, rozdz. Kuczyńska K Interwencja filozoficzna. Hessen B. [w] Najdziwniejsze krzesło świata,1997, Fundacja Edukacja dla Demokracji, rozdz.„Typy ludzi” Pobojewska A. red 2012[w], Filozofia edukacja interaktywna. Metody, środki, scenariusze. Stentor, rozdz. Klata Myślenie na scenie. Hessen B. [w] Najdziwniejsze krzesło świata, 1997 ,Fundacja Edukacja dla Demokracji, rozdz. Słowo, którym można nazwać człowieka Ricoeur P. Podług Nadziei. 1991 PAX, fragm. Trwoga rzeczywista i złudna Przanowska M. Namysł humanistyczny – zmysł pedagogiczny. Potencjał twórczy naśladowania wzorów a zmysłowość pedagogiki humanistycznej 2017 Chowanna Uniwersytet Śląski nr 48 Pobojewska A. red 2012[w], Filozofia edukacja interaktywna. Metody, środki, scenariusze. Stentor, rozdz. Woźniczka M Twórcze pisanie tekstów filozoficznych Pobojewska A. red 2012[w], Filozofia edukacja interaktywna. Metody, środki, scenariusze. Stentor, rozdz. Wojcieszek K A Odkrywcze sytuacje edukacyjne w nauczaniu filozofii Rutkiewicz 2016, Za co uczeń będzie dziękował nauczycielowi [w] Kwartalnik Pedagogiczny Giroux H. 2001, Theory and resistance Jackson P. 1968, Life on classroom Bourdieau 1990, Reprodukcja |
Efekty uczenia się: |
Nabyta wiedza: - znajomość praktycznych aspektów nauczania etyki i filozofii; - świadomość roli i zadań nauczyciela etyki i filozofii; - świadomość okoliczności nauczania dzieci i młodzieży w polskim systemie edukacji, - znajomość różnych technik uczenia dzieci i młodzieży na lekcjach filozofii i etyki Nabyte umiejętności: - umiejętność rozwoju własnego, przyswajania nowej wiedzy i kompetencji; - praktyczne umiejętności w stosowaniu metod prowadzenia zajęć z etyki i filozofii z wykorzystaniem różnorodnych form pracy, - umiejętności budowania warsztatu pracy, w tym tworzenia własnych programów nauczania, scenariuszy i konspektów zajęć; - umiejętności prowadzenia zajęć z grupą szkolną (lekcje etyki, koła zainteresowań, debaty, warsztaty etyczne), jak i nauczania indywidualnego (przygotowanie do olimpiad i konkursów); - umiejętności oceny i doboru programu nauczania, podręczników i pomocy naukowych; Nabyte kompetencje społeczne: - integrowanie procesu nauczania etyki i filozofii z całością procesu edukacyjno-wychowawczego; - posługiwanie się w nauczaniu technikami projektowymi we współpracy z innymi nauczycielami, - wykorzystywanie w pracy dydaktycznej zasobów kultury wysokiej i popularnej w szczególności poprzez współpracę z instytucjami kultury i szkolnictwa wyższego i ngo’s; - motywowanie uczniów do nauki; - współpraca z rodzicami, wychowawcami i pedagogami szkolnymi. |
Metody i kryteria oceniania: |
Poziom intelektualnego zaangażowania studentów będzie sprawdzany w dwóch formach. Po pierwsze, w trakcie trwania modułu “Modele nauczania filozofii: teoria i praktyka” przyswojenie materiału będzie szacowane na podstawie poziomu dyskusji i uczestnictwa w symulacjach w czasie zajęć i dwóch krótkich prac pisemnych - esej i syllabus (ok.800-1000 słów każdy). Po drugie ostateczna ocena będzie określona w 30% na podstawie pracy pisemnej, napisanej na zadany temat i opartej o korektę wcześniejszych prac. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.