Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Zmiana paradygmatu w socjologii religii – pojęcia i teorie, które oświecają i które oślepiają

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3502-CPS-12-OG
Kod Erasmus / ISCED: 14.2 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0314) Socjologia i kulturoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Zmiana paradygmatu w socjologii religii – pojęcia i teorie, które oświecają i które oślepiają
Jednostka: Instytut Socjologii
Grupy: Fak. wykłady 30 h (semestr letni)
Przedmioty ogólnouniwersyteckie Instytutu Socjologii
Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim
Przedmioty ogólnouniwersyteckie społeczne
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo):

Zakłada się:

1. ogólną wiedzę i umiejętności socjologa na poziomie licencjata,

2. zainteresowanie problematyką przemian religijności.


Skrócony opis:

W socjologii religii trwa ożywiona dyskusja zwolenników paradygmatu sekularyzacji ze zwolennikami tzw. nowej teorii sekularyzacji, która w istocie jest zakwestionowaniem sekularyzacji społeczeństw. Dorobek dwudziestowiecznych socjologów religii został podważony przy pomocy argumentów historycznych oraz przez wydobycie wątpliwych założeń przyjmowanych na gruncie sięgającej XVIII wieku tradycji opisywania zmian stanu religijności społeczeństw. Są powody, żeby dzisiejszą kondycję socjologii religii opisywać jako kryzys paradygmatu. Sytuacja jest interesująca ponieważ socjologia uchodziła za naukę przedparadygmatyczną, tymczasem wyraźnie widać oznaki rewolucji naukowej w subdyscyplinie socjologicznej. Jednocześnie jednak nie można jeszcze pokazać systemu twierdzeń zasługującego na określenie: ‘nowy paradygmat’.

Pełny opis:

Wykład przedstawi poszukiwania nowych pojęć do opisania sytuacji religii we współczesnych społeczeństwach. Na kolejnych spotkaniach planuję przedstawienie następujących zagadnień:

· rola pojęć w poznaniu - pojęcia pomocne do opisywania sytuacji/pozycji religii we współczesnym społeczeństwie. Socjolog patrzy i widzi to, co spodziewa się zobaczyć. Gdy ma słabe pojęcia widzi migotanie chaosu.

· kłopoty z definicją religii więc kłopoty z diagnozą. Schyłek czy rozkwit religii na świecie - czy nowe się cofa?

· człowiek, Bóg i urząd: tylu ludzi między mną a Bogiem. Kościół, sekta, kult; kierunek - denominacja.

· ortodoksja, herezja, aggiornamento, kierunek - rozmywanie doktryny.

· sekularyzacja ponieważ modernizacja – ‘zwiędła teoria’.

· wyjaśnijmy, co się stało: przygoda zwana ‘reformacją’, przygoda zwana ‘oświecenie’, przygoda zwana XIX I XX wiek; oświecająca nauka.

· globalizacja to religijny pluralizm to relatywizm i wiele ofert na religijnym rynku.

· fundamentalizm i wojny kulturowe. Paradoks: fundamentalizm relatywizmu. Odmiana fundamentalizmu: sekularyzm.

· źródła religijnego sukcesu: doktryna? wspólnota?

· państwo miesza w religii i określa jej kondycję.

· religia i naród, triada Uwarowa; religijny nacjonalizm /narodowa religijność.

· krzywa śrubowa – helisa: podwójna, potrójna? - czyli spór o procesy towarzyszące zmianom religijnym.

· zagadkowy polski przypadek i jego znaczenie dla zrozumienia zmiany stanu religii w świecie.

Przedstawienie tych zagadnień pokaże, jak daleko opisy religijności odeszły od dotychczasowego łączenia zmiany religijnej z postępami modernizacji.

Literatura:

Proponowane lektury do wykładu i pracy egzaminacyjnej (wybór):

● Franciszek Adamski (red.), 1983, Socjologia religii. Wybór tekstów. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.

● Władysław Piwowarski (red.), 1998, Socjologia religii. Antologia tekstów. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

● Susanne C.Monahan, William A. Mirola, Michael O.Emerson (red.), 2001, Sociology of Religion. A Reader. Upper Saddle River, New Jersey: Prentice Hill.

● Timothy A. Byrnes, Peter J. Katzenstein, 2006, Religion in an Expanding Europe. Cambridge: University Press.

● Christian Smith (red.), 1996, Disruptive Religion. The Force of Faith in Social Movement Activism. New York.London: Routledge.

● Samrina P.Ramet 1995, Social Currents in Eastern Europe. The Sources and Consequences of the Great Transformation, rozdz. III. Religious and Ethnic Currents, ss. 155-195.

● Gerhard Robbers (red.), 2007, Państwo i Kościół w krajach Unii Europejskiej. tł. J. Lopatowska-Rynkowska, M. Rynkowski. Wrocław: Kolonia Ltd.

● Tom W. Smith, Seokho Kim 2007, Counting Religious Nones and Other Religious Measurement Issues: A Comparison of the Baylor Religion Survey and General Social Survey. GSS Methodological Report No.110. str. www.

● Philip S.Gorski 2000, Historicizing the Secularization Debate: Church, State, and Society in Late Medieval and Early Modern Europe, Ca. 1300 to 1700, American Sociological Review, Vol. 65. No 1. Feb. 2000.

● Alexandra Walsham 2008, The Reformation and ‘The Disenchantment of the World’ Reassessed, The Historical Journal 51, 2 (2008), pp. 497-528.

● C. John Sommerville, 2002, Stark’s Age of Faith Argument and the Secularization of Things: A Commentary. Sociology of Religion, Vol. 63, No.3 (Autumn, 2002), pp.361-372.

● Rodney Stark, 1999, Secularization, R.I.P. Sociology of Religion, 1999, 60:3, pp. 249-273.

● Peter L. Berger, 2001, Reflections on the Sociology of Religion Today. Sociology of Religion, 2001, 62:4, pp. 443-454.

● Darren E. Sherkat, Christopher G. Ellison, 1999, Recent Developments and Current Controversies in the Sociology of Religion, Annual Review of Sociology, 1999, vol. 25: pp. 363-393.

● Philip S.Gorski, Ates Altinordu, 2008, After Secularization, Annual Review of Sociology, 2008, 34: pp. 55-85.

● Warren S. Goldstein, 2009, Secularization Patterns in the Old Paradigm. Sociology of Religion 2009, 70:2. pp. 157-178.

● C. John Sommerville, 1998, Secular Society/Religious Population: Our Tacit Rules for Using the Term Secularization. Journal for the Scientific Study of Religion, vol. 37, No 2 (1998) pp. 249-253.

● Isaaco Turina 2007, Secularization as a Property of Action, Social Compass, 54(2), 2007, pp. 161-173.

● Linda Woodhead 2008, Gendering Secularization Theory, Social Compass 55(2), 2008, pp.187-193.

● R. Martin Goodridge 1975, The Ages of Faith’ – Romance or Reality, The Sociological Review, 23: pp. 381-396.

● Janusz Mariański, 2006. Sekularyzacja/desekularyzacja we współczesnym świecie. Lublin: Wydawnictwo KUL.

● Shadow Report on Intolerance and Discrimination against Christians in Europe, 2005-2010. Observatory on Intolerance and Discrimination Against Christians in Europe, str. www,

● Steve Bruce 2000, Fundamentalizm. tł. S. Królak. Warszawa: Sic.

● Nikki R.Keddie 203, Secularism @ its discontents, Daedalus, Vol. 132, No. 3, Summer, 2003, pp. 14-30.

● Religion and the Secular State: National Reports under the direction of Javier Martinez-Torrón, W.Cole Durham Jr. str. www.

● Ute Lotz-Heumann, 2001, The Concept of “confessionalization”: a Histographical Paradigm in Dispute. Memoria y Civilización (MyC), 4, 2001, pp. 93-114.

● Susan R.Boettcher, 2004,Confessionalization: Reformation, Religion, Absolutism, and Modernity. History Compass 2 (2004) EU 100, pp. 1-10.

● Mark Chaves, Philip Gorski, 2001, Religious Pluralism and Religious Participation. Annual Review of Sociology 2001, 27: pp. 261-281.

● Roger Friedland, 2001, Religious Nationalism and the Problem of Collective Representation, Annual Review of Sociology 2001, 27: pp. 125-52.

● Jonathan Eastwood, Nikolas Prevalakis 2010, Nationalism, religion, and the secularization: an opportune movement for research. Review of Religious Research 2010, vol. 52:1, pp. 90-111.

● Martin Riesebrodt, The Promise of Salvation 2007/2010.

Efekty uczenia się:

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia wybranych subdziedzin socjologii (np. socjologii rodziny, zdrowia, pracy, religii, gospodarki, edukacji, itp.)

K_W02 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk

K_W03 posiada pogłębioną wiedzę o strukturach, wybranych instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach

K_W04 jest refleksyjny i krytyczny wobec problemu zróżnicowania społecznego i nierówności społecznych

K_W05 posiada pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i mechanizmach podtrzymywania ładu zbiorowego

K_W06 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji międzykulturowej

K_W10 posiada pogłębioną wiedzę na temat najważniejszych międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych odnoszących się do wybranych obszarów rzeczywistości społecznej lub wybranych subdyscyplin socjologii

K_W11 posiada pogłębioną wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne

K_W12 posiada pogłębioną wiedzę na temat funkcjonowania różnego typu organizacji i zarządzania nimi

K_W14 posiada pogłębioną wiedzę na temat założeń i twierdzeń wybranych historycznych i współczesnych teorii socjologicznych

K_U08 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa

K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych

Metody i kryteria oceniania:

Obecność na wykładzie i wykonanie pracy pisemnej na temat uzgodniony z wykładowcą, która będzie oceniona jako praca egzaminacyjna.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)