Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Bóg paradoksalny. Wstęp do myśli Emile’a Ciorana

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3502-FAKL13-MGR
Kod Erasmus / ISCED: 14.2 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0314) Socjologia i kulturoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Bóg paradoksalny. Wstęp do myśli Emile’a Ciorana
Jednostka: Instytut Socjologii
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Założenia (opisowo):

Student powinien mieć elementarną wiedzę z zakresu historii filozofii.

Tryb prowadzenia:

zdalnie

Skrócony opis:

Tragedia „paradoksalnego Boga”, którą zamierzamy poznać, to tragedia człowieka wykorzenionego, „niedogodnie urodzonego” - na domiar „przez przypadek”. Wszystko zostało zepsute u zarania, bo jak mawiał Cioran, nie udało mu się nie urodzić. Tyle wie. Zaś święty, „wydany” na świat szczęśliwie, nie wie; nie znając przyczyny czy wytłumaczenia wszechświata, zmierza bez przeszkód tam skąd przybył – do Nieba. Zachód według Emile’a Ciorana dokonał fatalnego wyboru. Miast wybrać wiarę cywilizacja europejska poszła za ciemnymi siłami wiedzy. Używając metaforę Szestowa: Ateny wygrały dziejowe starcie z Jerozolimą. Bóg Ciorana jest utkany ze sprzeczności; „Jestem w Bogu nie wierząc w niego”, powtarza i dodaje: „Można kochać Boga tylko nienawidząc Go”. Cioran nie dążył do pogodzenia paradoksów, przeciwnie: człowiek nie potrafi dokonywać wyborów.

Pełny opis:

Tragedia „paradoksalnego Boga”, którą zamierzamy poznać to tragedia człowieka wykorzenionego, „niedogodnie urodzonego” - na domiar „przez przypadek”. Wszystko zostało zepsute u zarania, bo jak mawiał Cioran, nie udało mu się nie urodzić. Tyle wie. Zaś święty, „wydany” na świat szczęśliwie, nie wie; nie znając przyczyny czy wytłumaczenia wszechświata, zmierza bez przeszkód tam skąd przybył – do Nieba. „Święci są ciemniakami obok filozofów, pisze Cioran, choć wiedzą wszystko. Naprzeciwko Arystotelesa każdy święty to analfabeta. Dlaczego więc sądzimy, że od tego drugiego nauczylibyśmy się więcej? (…) Każda filozofia to coś bez odpowiedzi (…) Tu śmiertelnicy dowodzą swej inteligencji, bo wszystko, co w filozofii istotne, sprowadza się do pożyczek religii i do apeli mistycznych. Sama przez się, podobnie jak cala kultura, nie dowodzi niczego. Filozofowie maja krew chłodną. Ciepło panuje tylko w bliskości Boga”. Zachód według Emile’a Ciorana dokonał fatalnego wyboru. Miast wybrać wiarę cywilizacja europejska poszła za ciemnymi siłami wiedzy. Używając metaforę Szestowa: Ateny wygrały dziejowe starcie z Jerozolimą. Bóg Ciorana jest utkany ze sprzeczności; „Jestem w Bogu nie wierząc w niego”, powtarza i dodaje: „Można kochać Boga tylko nienawidząc Go”. Cioran nie dążył do pogodzenia paradoksów, przeciwnie: człowiek nie potrafi dokonywać wyborów. Rumuński filozof idzie jednak dalej: ponad sprzecznościami, w momencie immanentnej wolności może zaistnieć sytuacja zbliżenia się z Bogiem; gdy nie musimy już rozstrzygać czy On jest „czy nie ma Go wcale”. Żyją jednak wśród nas tacy, którzy przegapili moment upadku, moment uruchomienia świadomości dialektycznej: denominacji dobra i zła. Są to święci. Celem zajęć będzie przedstawienie tytułowego „paradoksalnego Boga” Ciorana i jego stosunku do świętych. Te dwa elementy są fundamentalne dla zrozumienia cioranowskiej myśli. Konfrontacji wiedzy i wiary. Ateisty i świętego.

Literatura:

Dzieła Ciorana w języku polskim:

— Na szczytach rozpaczy, przeł. I. Kania, Oficyna Literacka, Kraków 1992.

— Upadek w czas, przeł. I. Kania, Oficyna Literacka, Kraków 1994.

— Zły demiurg, przeł. I. Kania, Oficyna Literacka, Kraków 1995.

— O niedogodności narodzin, przeł. I. Kania, Oficyna Literacka, Kraków 1996.

— Historia i utopia, przeł. M. Bieńczyk, Instytut Badań Literackich, Warszawa 1997.

— Ćwiczenia z zachwytu, przeł. J. M. Kłoczowski, Czytelnik, Warszawa 1998.

— Rozmowy z Cioranem, przeł. I. Kania, Wydawnictwo KR, Warszawa 1999.

— Pokusa istnienia, przeł. K. Jarosz, Wydawnictwo KR, Warszawa 2003.

— Święci i łzy, przeł. I. Kania, Wydawnictwo KR, Warszawa 2003.

Komentarze do dzieł Ciorana w języku polskim:

— Beisseau Pierze-Yves, Reichmann Edgar, Lüceanu Gabriel, Przypadek Ciorana, „Zeszyty Literackie” 1996, nr 2, s. 101— 114.

— Bieńczyk Marek, Herezja i melancholia, [w:] E. M. Cioran, Historia i Utopia, Warszawa 1997, s. 93-116.

— Budrecki Lech, „Medytacje" i literatura, „Literatura na świecie" 1978, nr 2, s. 142-151.

— Chawziuk Tadeusz, Cioran do śmiechu, „Nowy Nurt” 1996, nr 6.

— Dzień Mirosław, Po tej i tamtej stronie Boga (Cioran — Merton), „Kresy” 1997, nr 4, s. 30-34.

— Fejtö F., E[mil] M[ichel] Cioran, wątpię więc jestem, przeł. M. L. (Maryna Ochab), „Zeszyty Literackie” 1996, nr 2, s. 87-90.

— Filek Janina, Słów kilka o ostatnim z potężnej gromadki Rumunów, „Kwartalnik Filozoficzny” 1997, z. 2, s. 65-79.

— Jerzak Katarzyna, Potwarz i wygnanie. Witold Gombrowicz i Emil M. Cioran, [w:] Grymasy Gombrowicza. W kręgu problemów modernizmu, społeczno-kulturowej roli płci i tożsamości narodowej, red. E. Płonkowska-Ziarek, przeł. J. Margański, Universitas, Kraków 2001, s. 205-240.

— Jóźwiak Krzysztof, Emil Mroczny, „Nowa Krytyka” nr 13, s. 139— 162.

— Kania Ireneusz, Cioran, albo o anachronizmie mądrości, [w:] E. M. Cioran, Zły demiurg, Kraków 1995, s. 121-132.

— Kania Ireneusz, Ścieżki nocy, Znak, Kraków 2001, s. 182-224.

— Rowiński Cezary, Cioran albo granice sceptycyzmu, „Literatura na świecie” 1978, nr 2 (82).

— Skarga Barbara, O cynizmie słów kilka, [w tejże:] O filozofię bać się nie musimy. Szkice z różnych lat, PWN, Warszawa 1999, s. 213-221.

— Wodziński Cezary, Światłocienie zła, Wrocław 1998, s. 279-287.

— Zagajewski Adam, Poezja i wątpliwość, „Gazeta Wyborcza” 1997, nr 128, s. 14.

Efekty uczenia się:

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia wybranych subdziedzin socjologii (np. socjologii rodziny, zdrowia, pracy, religii, gospodarki, edukacji, itp.)

K_W05 posiada pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i mechanizmach podtrzymywania ładu zbiorowego

K_W06 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji międzykulturowej

K_W10 posiada pogłębioną wiedzę na temat najważniejszych międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych odnoszących się do wybranych obszarów rzeczywistości społecznej lub wybranych subdyscyplin socjologii

K_W13 jest refleksyjny i krytyczny w interpretacji procesów zachodzących w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji społecznych

K_W15 podchodzi w sposób refleksyjny i krytyczny do wyboru określonej perspektywy teoretycznej

K_U01 potrafi zidentyfikować przyczyny i przewidzieć potencjalne skutki przeszłych i bieżących wydarzeń społecznych. Potrafi formułować krytyczne sądy na temat bieżących i przeszłych wydarzeń społecznych

K_U02 potrafi krytycznie selekcjonować informacje i materiały niezbędne do pracy naukowej, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami

K_U03 potrafi samodzielnie formułować i weryfikować sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych

K_U07 potrafi na podstawie posiadanej wiedzy oraz umiejętności analitycznych sformułować pogłębioną ocenę działań podjętych w celu rozwiązania konkretnych problemów społecznych

K_U08 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa

K_U09 potrafi wskazać związek przeczytanego tekstu naukowego z problemami życia społecznego i ich badaniem

K_K07 samodzielnie wyznacza kierunki własnego rozwoju i dokształcania się

K_K08 jest świadomy istnienia dylematów etycznych związanych z pracą socjologa

K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych

Metody i kryteria oceniania:

Udział w dyskusji oraz prezentacja

Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur, sporządzanie notatek) – 4h oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (prezentacja) – 10h

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)