Życie na rozdrożu 2: studenci ukraińscy na polskich uczelniach
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3502-FAKL6-LIC |
Kod Erasmus / ISCED: |
14.2
|
Nazwa przedmiotu: | Życie na rozdrożu 2: studenci ukraińscy na polskich uczelniach |
Jednostka: | Instytut Socjologii |
Grupy: |
Fak. warsztaty 30 h (semestr letni) |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Założenia (opisowo): | Zaliczone zajęcia „Antropologia społeczna” i „MBJ” Znajomość kolejnych etapów procesu badawczego w badaniach jakościowych opartych na wywiadach, umiejętność przygotowania scenariusza wywiadu i przeprowadzania wywiadów, znajomość problemów związanych z kontaktami międzykulturowymi poruszanych w literaturze antropologicznej i socjologicznej |
Skrócony opis: |
Zjawiskiem, które się widocznie nasila w społeczeństwie polskim są migracje z Ukrainy. Wśród nich szczególne miejsce zajmują migracje edukacyjne. Problem, który zamierzamy badać należy do gorących kwestii socjologicznych; socjologa intrygują pytania: - jak są przyjmowani i jak się czują w Polsce ukraińscy studenci; - jakie są ich plany życiowe i sposoby realizacji tych planów; - jak plany życiowe ewoluują w czasie pobytu w Polsce; - jakie miejsce w tych planach zajmuje Polska; - jak polska kultura i międzyludzkie stosunki w Polsce są przez nich opisywane; - jakie miejsce w tych opisach i ocenach zajmują wydarzenia historyczne; - jak wyglądają oczekiwania/obraz Polski wobec zastanej rzeczywistości. |
Pełny opis: |
Opis przedmiotu: Zjawiskiem, które się widocznie nasila w społeczeństwie polskim są migracje z Ukrainy. Nowa fala imigracji ma zdecydowanie odmienną strukturę od tej, która przyjeżdżała do Polski przed rokiem 2014. Znacznie większą część stanowią w niej mężczyźni, dominują osoby młode, większy jest też udział osób ze wschodniej części Ukrainy – regionów zagrożonych konfliktem zbrojnym. Wśród migracji z Ukrainy szczególne miejsce zajmują migracje edukacyjne. W porównaniu z pozostałą grupą migrantów ich sytuacja na rynku pracy jest nieco odmienna. Problem, który zamierzamy badać należy do gorących kwestii socjologicznych; socjologa intrygują pytania: - jak są przyjmowani i jak się czują w Polsce ukraińscy studenci; - jakie są ich plany życiowe i sposoby realizacji tych planów; - jak plany życiowe ewoluują w czasie pobytu w Polsce; - jakie miejsce w tych planach zajmuje Polska; - jak polska kultura i międzyludzkie stosunki w Polsce są przez nich opisywane; - jakie miejsce w tych opisach i ocenach zajmują wydarzenia historyczne; - jak wyglądają oczekiwania/obraz Polski wobec zastanej rzeczywistości. 1. Omówienie tematyki zajęć, sposobu prowadzenia, zasad zaliczenia, zainteresowań uczestników zajęć. Typy badań społecznych. Rozróżnienie badań ilościowych i jakościowych. Cele, zalety, trudności i ograniczenia badań ilościowych i jakościowych. Czy są lepsze i gorsze metody i techniki badawcze? Do czego się nadają techniki ilościowe, a do czego jakościowe? Literatura: Hammersley, M., Atkinson, P., & Dymczyk, S. (2000). Metody badań terenowych. Zysk i S-ka [rozdział pierwszy]. 2. Etapy badania. Pierwszy etap: ustalenie pola badań, jego zakresu oraz problemów badawczych. Zasady doboru tematu badań: realizm versus nasze zainteresowania. Literatura: U. Flick, Projektowanie badania jakościowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 [wybrany fragment]. 3. Praca nad problemami badawczymi, ustaleniem pola badawczego, rozróżnienie pytań (problemów) badawczych i pytań scenariusza badań. Pierwsze próby sformułowania problemów badawczych i scenariusza wywiadu. Literatura: U. Flick, Projektowanie badania jakościowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 [wybrany fragment]. 4. Problemy etyczne związane z prowadzeniem badania jakościowego. Relacja badacz-badany w sytuacji wywiadu. Co wolno, a czego nie wolno badaczowi? Literatura: Kvale, S. (2010). Prowadzenie wywiadów, przeł. A. Dziuban, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 5. Badania wśród ukraińskich migrantów do Polski. Analiza literatury. Typy migrantów z Ukrainy w Polsce. Literatura: Iza Chmielewska Grzegorz Dobroczek Jan Puzynkiewicz Obywatele Ukrainy pracujący w Polsce – raport z badania, 2015 r., Agnieszki Łady Katrin Böttger Zaangażowanie społeczne Ukraińców w Polsce i w Niemczech, ISP, 2016. 6. Migracje edukacyjne jako przedmiot badań. P. Hut, E. Jaroszewska, Studenci zagraniczni w Polsce na tle migracji edukacyjnych na świecie, ISP, 2011 7. Badania nad studentami zagranicznymi. Typy studentów zagranicznych w Polsce i na świecie. Migracje edukacyjne jako przedmiot badań. Literatura: R. Wyszyński (red.) Mniejszość polska na rozdrożu: studenci i absolwenci uczelni polskich pochodzących z Litwy, Białorusi i Ukrainy (red.), IS UW, 2005 Rafał Trzciński Zagraniczni studenci – czy potencjalni uczestnicy polskiego rynku pracy? w: J. Konieczna-Sałamatin Imigranci o wysokich kwalifikacjach na polskim rynku pracy Raport z badań 2014-2015. Wydawnictwo ISEE, Fundacja „Nasz Wybór, 2015, Warszawa. 8. Czym jest wywiad? Jak przeprowadzać wywiad? Kiedy wywiad jest skutecznym narzędziem, a kiedy nie? Czego się dowiadujemy z wywiadu? Wywiad jako interakcja międzyludzka. Kim jesteśmy dla badanego? Wpływ badacza na badaną rzeczywistość. Literatura: Kvale, S. (2010). Prowadzenie wywiadów, przeł. A. Dziuban, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 9. Wybór pola badania: ustalenie miejsc badania. Analiza warszawskich uczelni wyższych. poszczególne osoby podejmują się penetracji określonych uczelni. 10. Praca nad scenariuszem wywiadu. Ostateczne sformułowanie. Ustalenie miejsc przeprowadzenia badania. Ustalenie indywidualnych zakresów badania: poszczególne osoby deklarują przeprowadzenie wywiadu w określonym miejscu. 11. Szczegóły techniki wywiadu: uzyskanie zgody badanego na przeprowadzenie wywiadu, na nagranie wywiadu, autoprezentacja badacza. Literatura: Kvale, S. (2010). Prowadzenie wywiadów, przeł. A. Dziuban, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa [wybrany fragment] 12. Kwestie związane z przeprowadzaniem wywiadu w środowisku kulturowo odmiennym Literatura: Kvale, S. (2010). Prowadzenie wywiadów, przeł. A. Dziuban, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa [wybrany fragment] 13. Omówienie procedury transkrypcji. Transkrypcja wywiadu - co powinna zawierać: strona informacyjna jej zawartość, rozdzielenie ról badacza i badanego. Literatura: Silverman, D. (2010). Prowadzenie badań jakościowych. K. Konecki (Ed.). Wydawnictwo Naukowe PWN.[wybrane fragmenty] 14. Ustalanie ostatecznej wersji scenariusza wywiadu. Kontrola relacji: problemy (pytania badawcze versus pytania scenariusza – czego mamy szansę się dowiedzieć zadając określone pytania). Literatura: Silverman, D. (2010). Prowadzenie badań jakościowych. K. Konecki (Ed.). Wydawnictwo Naukowe PWN.[wybrane fragmenty] 15. Czytanie pierwszego przepisanego wywiadu. Komentujemy zalety i wady techniki, uczymy się na własnych błędach. Na tych przykładach korygujemy scenariusz, ewentualnie problemy badawcze]. Silverman, D. (2007). Interpretacja danych jakościowych, tłum. Małgorzata Głowacka-Grajper, Joanna Ostrowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [wybrane fragmenty] 16. Czytanie kolejnych wywiadów. Komentowanie zalet i wad procedury, uzyskanego materiału. Czego się już dowiedzieliśmy? Co możemy poprawić w technice? Literatura: Silverman, D. (2007). Interpretacja danych jakościowych, tłum. Małgorzata Głowacka-Grajper, Joanna Ostrowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [wybrane fragmenty] 17. Analiza kolejnych wywiadów. Czego z wywiadu dowiadujemy się. Umiejętność korzystania z wywiadu. 18. Analiza kolejnych wywiadów. Czego z wywiadu dowiadujemy się. Umiejętność korzystania z wywiadu. 19. Analiza kolejnych wywiadów. Czego z wywiadu dowiadujemy się. Umiejętność korzystania z wywiadu. 20. Wybór tematu raportu cząstkowego przez uczestników zajęć 21. Jak pisać raport? Co powinien zawierać raport? Proporcje wstępu, cytatów i interpretacji Przygotowanie katalogu wszystkich wywiadów do użytku uczestników. Omówienie obserwacji jako uzupełnienia wywiadu. 22. Jak pisać raport? Co powinien zawierać raport? Proporcje wstępu, cytatów i interpretacji Przygotowanie katalogu wszystkich wywiadów do użytku uczestników. Omówienie obserwacji jako uzupełnienia wywiadu. 23. Czytanie kolejnych raportów w wersji wstępnej, dyskusja, zalecenie poprawek. 24. Czytanie kolejnych raportów w wersji wstępnej, dyskusja, zalecenie poprawek. 25. Analiza kolejnych raportów. Umiejętność analizy materiału empirycznego. 26. Analiza kolejnych raportów. Umiejętność analizy materiału empirycznego. 27. Konstruowanie raportu całościowego z raportów cząstkowych. Opis badania jako wprowadzenie. 28. Podsumowanie zajęć. Ocena trudności i problemów związanych z prowadzeniem badania jakościowego. |
Literatura: |
Hammersley, M., Atkinson, P., & Dymczyk, S. (2000). Metody badań terenowych. Zysk i S-ka [rozdział pierwszy]. U. Flick, Projektowanie badania jakościowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 [wybrany fragment]. Iza Chmielewska Grzegorz Dobroczek Jan Puzynkiewicz Obywatele Ukrainy pracujący w Polsce – raport z badania, 2015 r., Agnieszki Łady Katrin Böttger Zaangażowanie społeczne Ukraińców w Polsce i w Niemczech, ISP, 2016. P. Hut, E. Jaroszewska, Studenci zagranicnzi w Polsce na tle migracji edukacyjnych na świecie, ISP, 2011 R. Wyszyński (red.) Mniejszość polska na rozdrożu: studenci i absolwenci uczelni polskich pochodzących z Litwy, Białorusi i Ukrainy (red.), IS UW, 2005 Rafał Trzciński Zagraniczni studenci – czy potencjalni uczestnicy polskiego rynku pracy? w: J. Konieczna-Sałamatin Imigranci o wysokich kwalifikacjach na polskim rynku pracy Raport z badań 2014-2015. Wydawnictwo ISEE, Fundacja „Nasz Wybór, 2015, Warszawa. Kvale, S. (2010). Prowadzenie wywiadów, przeł. A. Dziuban, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa [wybrany fragment] Silverman, D. (2007). Interpretacja danych jakościowych, tłum. Małgorzata Głowacka-Grajper, Joanna Ostrowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [wybrane fragmenty] |
Efekty uczenia się: |
K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia socjologiczne K_W08 jest świadomy zróżnicowania społecznego oraz istnienia nierówności społecznych, a także ich wpływu na życie jednostek i funkcjonowanie grup społecznych K_W10 posiada podstawową wiedzę o rodzajach więzi społecznych i rządzących nimi prawidłowościach K_W11 rozumie społeczną naturę relacji łączących jednostki, grupy i instytucje społeczne K_W13 jest świadomy znaczenia grupy w budowaniu społecznej tożsamości człowieka K_W14 posiada podstawową wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym Polski i współczesnego świata K_W15 posiada podstawową wiedzę o metodach badania zróżnicowania kulturowego K_W16 posiada podstawową wiedzę o problemach wynikających ze zróżnicowania kulturowego współczesnego społeczeństwa K_W18 zna podstawowe metody i techniki badań społecznych oraz wie jakie dobrać metody badawcze w celu rozwiązania prostych problemów badawczych K_W19 rozumie na czym polega specyfika analizy socjologicznej K_W20 wie jak zaplanować i zrealizować proste ilościowe i jakościowe badanie empiryczne K_U09 umie zastosować normy i zasady etyczne w praktyce badawczej K_U11 potrafi dobrać odpowiednie metody i techniki badawcze w celu przeprowadzenia analizy konkretnego problemu społecznego K_U12 potrafi zaplanować i zrealizować badanie społeczne przy użyciu podstawowych ilościowych i jakościowych metod i technik badań socjologicznych K_U17 potrafi formułować sądy na temat motywów ludzkiego działania oraz przewidywać społeczne konsekwencje tego działania K_U19 umie opisać rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa K_U20 potrafi przeczytać ze zrozumieniem tekst naukowy i wskazać jego główne tezy, argumenty autora oraz poddać je dyskusji K_K01 potrafi skutecznie współpracować z członkami zespołu zadaniowego K_K05 potrafi uczestniczyć w dyskusji K_K09 umie prezentować wyniki swojej pracy badawczej K_K11 zna i przestrzega zasad etyki zawodowej, w tym zasad poszanowania własności intelektualnej K_K13 szanuje godność osób uczestniczących w procesie badawczym (respondentów, informatorów, rozmówców i innych uczestników tego procesu) |
Metody i kryteria oceniania: |
udział w dyskusji, przygotowanie projektu badawczego, raport, |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.