Socjologiczne teorie dewiacji

ogólnouniwersyteckie

Podstawowa znajomość orientacji teoretycznych w socjologii

zdalnie

Celem zajęć jest wprowadzenie słuchaczy w podstawową problematykę socjologii dewiacji i zapoznanie z funkcjonowaniem kluczowych instytucji kontroli społecznej, oraz pokazanie, w jaki sposób kształtowało się socjologiczne myślenie o dewiacji i dewiantach. Celem kursu jest także pokazanie słuchaczom, w jaki sposób nasze myślenie o zachowaniach dewiacyjnych jest sprzęgnięte z myśleniem o podstawach ładu społecznego. Zajęcia w ramach modułu dydaktycznego „Problemy społeczne, sprawy publiczne”.

Celem zajęć jest wprowadzenie słuchaczy w podstawową problematykę socjologii dewiacji i zapoznanie z funkcjonowaniem kluczowych instytucji kontroli społecznej, oraz pokazanie, w jaki sposób kształtowało się socjologiczne myślenie o dewiacji i dewiantach.

Odwołując się do klasycznych i współczesnych tekstów socjologicznych i kryminologicznych, omówione zostaną najważniejsze sposoby konceptualizowania dewiacji i najważniejsze koncepcje wyjaśniające obecne w socjologii. Spróbujemy odpowiedzieć na takie m.in. pytania jak: czym jest dewiacja i kiedy staje się przestępstwem? Czy dewiacje i przestępczość są normalne czy patologiczne? Co stanowi o odmienności dewiantów? Jaką rolę dla zachowań dewiacyjnych pełnią potrzeby, chęć zysku, poczucie honoru, posłuszeństwo lub sprzeciw wobec władzy i odrzucenie autorytetów? Czy warunki życia i środowisko społeczne wiążą się z łamaniem reguł? Dlaczego różnie reagujemy na różne zachowania (dewiacyjne) i dlaczego różne zachowania obciążone są rozmaitymi sankcjami? W jaki sposób formalne instytucje kontroli społecznej (policja, system sprawiedliwości, więziennictwo czy opieka społeczna), polityka, religia i nauka kształtują nasze wyobrażenia o tym, co normalne/dewiacyjne i w jaki sposób? W jaki sposób funkcjonujące w zbiorowej świadomości i promowane przez rozmaitych moral entrepreneurs wizje tego, co normalne, kształtują politykę państwa w zakresie zachowań dewiacyjnych?

Celem kursu jest także pokazanie słuchaczom, w jaki sposób nasze myślenie o zachowaniach dewiacyjnych jest sprzęgnięte z myśleniem o podstawach ładu społecznego.

Zajęcia w ramach modułu dydaktycznego „Problemy społeczne, sprawy publiczne”.

M.in.: Jerzy Kwaśniewski: Zakres pojęcia i problematyki patologii społecznej; w: Teodor Szymanowski (red.): Patologia społeczna. Wybrane problemy. Wydawnictwa WSPS, Warszawa 1991, str. 18 - 28;Andrzej Siemaszko Mechanizmy naznaczania społecznego w: Andrzej Kojder, J.Kwaśniewski (red.) Między autonomia i kontrolą; Warszawa 1992, str. 123-135. Jerzy Kwaśniewski Koncepcje podkultur dewiacyjnych w: Podgórecki A. (red.) Zagadnienia patologii społecznej; Warszawa 1976, Joanna Zamecka Kontrola społeczna i dewiacja jako zjawiska współzależne; Studia Socjologiczne 1987 nr. 3-4,Robert K. Merton: Teoria socjologiczna i struktura społeczna; rozdz. III.1 Funkcje jawne i ukryte, str. 131 - 150; rozdz. VI Struktura społeczna i anomia, str. 197-225,E.Durkheim Zasady metody socjologicznej; Warszawa 1968, rozdz. 3 („Zasady rozróżniania faktów normalnych i patologicznych).

Szczegółowa lista lektur egzaminacyjnych zostanie podana w czasie zajęć.

Na zakończenie kursu student:

zna i rozumie podstawowe pojęcia z zakresu socjologii dewiacji i kontroli społecznej

jest świadomy związków między różnymi rodzajami organizacji społeczeństwa w przeszłości i współcześnie, a zachowaniami dewiacyjnymi i formami kontroli społecznej

posiada podstawową wiedzę na temat narzędzi i celów polityki przeciwdziałania patologiom społecznym

rozumie na czym polega specyfika analizy zachowań dewiacyjnych

posiada podstawową wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne

potrafi zinterpretować przeszłe i bieżące wydarzenia związane z naruszaniem norm przy pomocy pojęć i teorii socjologicznych

potrafi dokonać prostej analizy konsekwencji procesów związanych z identyfikacją zachowań dewiacyjnych zachodzących we współczesnych społeczeństwach

potrafi na podstawie posiadanej wiedzy omówić działania prezentowane jako rozwiązania problemów związanych z dewiacją społeczną

Egzamin ustny