Polacy na Białorusi w XIX-XX w. Przyczynek do dziejów Polaków na Wschodzie

ogólnouniwersyteckie

Zajęcia zawierają ogólne omówienie historii Polaków na Białorusi w XIX-XX wieku jako części wspólnoty polskiej na Wschodzie Europy.

Zajęcia omawiają los społeczeństwa polskiego w XIX-XX wieku na ziemiach Litwy historycznej, szczególnie na terenie dzisiejszej Białorusi oraz jego rolę w rozwoju kulturowym i gospodarczym oraz w życiu politycznym w tym regionie Europy.

W części teoretycznej będzie omówiona rola historiografii w „epoce nacjonalizmów”, jej znaczenie dla formowania nowoczesnych narodów, na co zwracali uwagę znane badacze źródeł nacjonalizmu E. Gellner. B. Anderson, E. Hobsbawm, A. Smith oraz in. Oprócz tego będą krótko omówione badania nad relacjami pomiędzy historią i pamięcią podejmowane w drugiej połowie XX – początku XXI wieku przez historyków Jacques Le Goff, Pierre Nora, Jana Assmanna, Krzysztofa Pomiana, Roberta Trabę oraz in.

Studenci zapoznają się również z głównymi wydarzeniami w dziejach Polaków na Białorusi w ostatnich dwóch stuleciach, w tym Powstaniem Styczniowym, polskim ruchem narodowym na Białorusi i Litwie, wydarzeniami z okresu walki o niepodległość w roku 1918, tragedią Polaków podczas „Wielkiego terroru” w ZSRR i BSRR oraz z okresu II Wojny Światowej oraz in. Zostanę też zaprezentowane tematy związane z postaciami Tadeusza Kościuszki (1746-1817), Adama Mickiewicza (1798-1855), Konstantego Kalinowskiego (1838-1864), Elizy Orzeszkowej (1841-1910), Romana Skirmunta (1868-1939) oraz ich odbiorem na Białorusi.

Studenci też zapoznają się z stanem dzisiejszej historiografii białoruskiej oraz tendencjami współczesnej polityki historycznej na Białorusi

Bibliografia źródłowa:

- Eric Hobsbawm, Ranger Terence, Tradycja wynaleziona, Kraków 2008.

- Eric Hobsbawm, Narody i nacjonalizm po 1780 roku. Warszawa 2010;

- Antoni D. Smith, Nacjonalizm, Warszawa 2007,

- Ernest Gellner, Narody i nacjonalizm, wyd II: Warszawa 2009;

- Michał Römer. Dzienniki. Tom 1. 1911-1913. Red. Dr R. Miknys. (Warszawa 2017); Dzienniki. Tom. 2. 1914-1915 (Warszawa 2017).

- Pamiętnik Wileński. Komitet red. H. Chocianowiczowa, K. Okulicz, Fr. Wysłouch, Londyn-Łomianki, 2010.

Opracowania:

- Juliusz Bardach, O dawnej i niedawnej Litwie, Poznań 1988;

- Dialog kultur i pamięci w regionie ULB, pod red. A. Nikżentajtisa i M. Kopczyńskiego, Warszawa 2014;

- Polacy na Białorusi. Od końca XIX do początku XX wieku. Wybrane problemy stosunków polsko-białoruskich. Pod red. T. Gawina. Warszawa 2017

- Andrzej Mencwel, Przedwiośnie czy potop. Studium postaw polskich w XX wieku, Warszawa 1997.

- Andrzej Walicki, Polskie zmagania z wolnością, Kraków 2000.

- Piotr Wandycz, Cena wolności, Kraków 1995.

- Kresy Rzeczpospolitej. Wielki mit Polaków [w] „Pomocnik historyczny”. 2015. Nr 2.

Z Kresów na Kresy. Wielkie przesiedlenie Polaków [w] „Pomocnik historyczny”. 2016. Nr 4.

Wiedza

- student zna główne kontrowersyjne kwestii w historii Polaków na Białorusi w XIX – XX wieku;

- student rozumie osobliwości kształtowania wspólnoty polskiej na Wschodzie i jej dziejów;

- student rozumie relacje między teorią a praktyką badawczą.

Umiejętności

- student ma własny pogląd na rolę historiografii w „epoce nacjonalizmów” na przykładzie dziejów Polaków na Białorusi w XIX i XX wieku;

- student potrafi uzasadnić własną opinię dotyczącą roli i znaczenia polskiej wspólnoty w dziejach Białorusi;

- student samodzielnie zdobywa i pogłębia wiedzę teoretyczną oraz doskonali umiejętności jej wykorzystania w praktyce badawczej.

Kompetencje

- student wykazuje samodzielność i niezależność myśli;

- student orientuje się w złożonych relacjach polsko-białoruskich;

- student jest przygotowany do dyskusji merytorycznej w ramach działalności zawodowej bądź społecznej w wymiarze pamięci historycznej.

- student jest przygotowany do kontynuacji studiów nad zagadnieniem przedmiotowym i pokrewnymi

Egzamin pisemny lub ustny

Obecność na zajęciach