Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Między Wschodem a Zachodem – historia kultury i myśli

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3700-AL-MWaZ-QHU
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Między Wschodem a Zachodem – historia kultury i myśli
Jednostka: Wydział "Artes Liberales"
Grupy: Przedmioty do humanistycznego modułu kształcenia - II stopień Artes Liberales
Przedmioty oferowane przez Kolegium Artes Liberales
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Założenia (opisowo):

Ukończenie I stopnia studiów na kieruku artes liberales.

Zajęcia przeznaczone dla studentów, którzy posiadają umiejętności poświadczone przygotowaniem pracy licencjackiej (gromadzenie bibliografii podmiotu i przedmiotu, rozpoznanie stanu badań, analiza i interpretacja tekstów, stawianie i weryfikacja hipotez, komponowanie wywodu, tworzenie obszernego tekstu w stylu naukowym).

Zalecana dobra znajomość języka angielskiego.


Skrócony opis:

Pojęcia Wschodu i Zachodu wiążą się z geografią mitologii kulturowej. Ułatwiają społecznościom samookreślenie i wyodrębnienie. Są wyrazem mitów, które ucieleśniają wyobrażenia o przeszłości i przyszłości. Inaczej definiowane w różnych obszarach Europy, oddziałują na siebie wzajemnie. Głęboko uwarunkowane kulturowo, wyrażają i kształtują zbiorowe emocje. Stanowią istotny przejaw sytuacji politycznej i historycznej, a zarazem wpływają na idee i działania zbiorowości.

Tegoroczne zajęcia poświęcone będą kategoriom przedstawienia i tworzenia. Zbadamy, w jaki sposób te – odnoszące się zarazem do sztuki i polityki – kategorie, wypracowane początkowo na Zachodzie, zostały przyjęte i przepracowane na Wschodzie (który rozumiemy jako obszar kulturowy naznaczony dziedzictwem bizantyńskim). W szczególności będziemy badać relację między sztuką a polityką, między przedstawianiem świata i siebie a byciem przedstawionym przez władzę w okresie totalitaryzmów.

Pełny opis:

Sztuka awangardowa, odrzucając dawną kategorią mimesis, zmierza – zgodnie ze swymi założeniami teoretycznymi – raczej do tworzenia, kreacji, produkcji niż do pasywnego odzwierciedlenia rzeczywistości naturalnej czy społecznej. To, co sztuka awangardowa zamierza przedstawić, to w istocie ona sama – jej własna kreacja/interpretacja rzeczywistości.

W pierwszej części zajęć skupimy się zatem na genealogii kulturowej, teoretycznej i politycznej europejskich awangard (futuryzm, ekspresjonizm) oraz na ich recepcji w Rosji. Podstawową kategorią nowoczesnej myśli politycznej, którą poddamy głębszej historycznej analizie, jest kategoria przedstawienia (oraz przedstawicielstwa). Tak ujęta polityka ma własny cel w przedstawianiu sprzecznych interesów, klas, części społeczeństwa. Rządzący nie rządzi, ale właśnie przedstawia. Ta idea polityki ulega zmianie właśnie z powodu totalitaryzmów, które interpretują siebie raczej w kategoriach awangardowych: polityka jako tworzenie, kreacja (albo też ponowna kreacja), urzeczywistnienie woli, produkcja prawdy.

W drugiej części zajęć zajmiemy się zatem ideą polityki we włoskim faszyzmie oraz sowieckim komunizmie (w szczególności epoką stalinowską). Będziemy zmierzać do przebadania idei polityki jako najwyżej formy sztuki – niezależnie czy pojmiemy sztukę jako przedstawianie, czy jako tworzenie.

W końcowej części zajęć rozważymy, czy polityka i sztuka, praktyka i estetyka, stanowią jedność, a jeśli tak, to czy ta jedność jest wynikiem historii myśli zachodniej. Sprawdzimy też, czy pomieszanie tych kategorii niesie ze sobą zagrożenie totalitarne.

Zajęcia kształcą i doskonalą umiejętności prowadzenia badań interdyscyplinarnych nad zagadnieniami dotyczącymi kontaktów kulturowych Wschodu i Zachodu Europy.

Umożliwiają pogłębioną refleksję zarówno nad genezą, kulturowymi uwarunkowaniami, treścią i przemianami pojęć Wschodu i Zachodu, jak i nad następstwami ich używania w celu samookreślenia siebie i określenia innego.

Kształcą i doskonalą umiejętności analizy i interpretacji tekstów kultury i zjawisk stanowiących przedmiot badań.

Zajęcia kształtują postawę szacunku zarówno wobec różnych tradycji kulturowych, jak i wobec różnych wyborów metodologicznych, powiązaną z umiejętnością świadomego dokonywania ich oceny, postawę rzetelności badawczej, umiejętność uargumentowanej oceny ustaleń własnych i innych badaczy oraz umiejętność podejmowania rzeczowej dyskusji w gronie dyskutantów wywodzących się z różnych tradycji badawczych i kulturowych.

Uwaga: Tematyka kolejnych spotkań oraz poddawane analizie i interpretacji w ramach zajęć teksty naukowe i teksty źródłowe zostaną ustalone w porozumieniu z uczestnikami zajęć z wykorzystaniem proponowanych w sylabusie tematów i literatury.

Nakład pracy studenta:

– 90 godzin uczestnictwa w konwersatorium/seminarium (tzw. kontaktowych),

– 120 godzin pracy własnej (praca konieczna do osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia).

Literatura:

The Balkans and the West: Constructing the European Other, 1945-2003. Ed. by A. Hammond. London and New York: Routledge, 2016.

R. Barthes, Mitologie. Przeł. A. Dziadek. Warszawa 2000 (lub wyd. nast.).

A. de Custine, Rosja w roku 1839. T. 1-2. Tłum. P. Hertz. Warszawa 1995.

M. Eksteins, Święto wiosny. Wielka wojna i narodziny nowego wieku. Przeł. K. Rabińska. Poznań 2014.

Facing the East in the West. Images of Eastern Europe in British Literature, Film and Culture. Ed. by B. Korte, E. Ulrike Pirker and S. Helff. Amsterdam - New York: Rodopi, 2010.

D. Freedberg, Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania, przekład E. Klekot, Kraków 2005.

B. Hamann, Wiedeń Hitlera. Lata nauki pewnego dyktatora. Przeł. J. Dworczak. Wyd. 2., popr. i uzup. Poznań 2013.

Imagining the West in Eastern Europe and the Soviet Union. Ed. by G. Péteri. University of Pittsburgh Press 2010.

R. Koselleck, Semantyka historyczna. Wybór i oprac. H. Orłowski. Tłum. W. Kunicki. Poznań 2012.

P. Matvejević, Istocni epistolar. Inteligencja i disidencja. Zagreb 2013.

M. Mihajlov, Tematy rosyjskie. Paryż 1966.

E. Panofsky, Idea. Ein Beitrag zur Begriffsgeschichte der älteren Kunsttheorie. Berlin 1960 (ang. E. Panofsky, Idea. A Concept in Art Theory. Columbia: University of South Carolina Press, 1968, lub wyd. nast.).

E. Rosenstock-Huessy, Out of Revolution. Autobiography of Western Man. Providence - Oxford: Berg Publishers,‎ 1993 (lub inne wyd.).

P. Rumiz, Trans-Europa Express. Milano 2012.

P. Rumiz, Maschere per un massacro. Quello che non abbiamo voluto sapere della guerra in Jugoslavia, Milano 2011.

P. Rumiz, Come cavalli che dormono in piedi. Milano 2014.

L. Szestow, Ateny i Jerozolima. Przeł. Cezary Wodziński. Kraków 1993 (lub wyd. nast.).

J. Taubes, Zachodnia eschatologia. Przeł. i wstępem opatrzył A. Serafin. Warszawa 2016.

G. Tihanov, Pan i niewolnik. Lukács, Bachtin i idee ich czasów. Przeł. M. Adamiak, Warszawa 2010.

A. de Tocqueville, O demokracji w Ameryce. Przeł. B. Janicka i M. Król. Kraków - Warszawa 1996 (lub wyd. nast.).

A. Warburg, The Renewal of Pagan Antiquity. Los Angeles 1999.

Ponadto teksty naukowe oraz źródła wybrane w porozumieniu z uczestnikami zajęć.

In addition, scholarly texts and sources selected in consultation with course participants.

Efekty uczenia się:

Po ukończeniu zajęć student:

– umie przedstawić w wypowiedzi ustnej wyniki prowadzonych przez siebie badań interdyscyplinarnych, przestrzegając wymogów przyjętej przez siebie metody badań oraz uwzględniając ich cel;

– wyszukuje i dokonuje analizy, interpretacji oraz oceny tekstów naukowych tworzących stan badań, przy czym:

a) rozpoznaje uwarunkowania kulturowe wpływające na rozpatrywany tekst naukowy,

b) wyodrębnia nadrzędne tezy tekstu naukowego,

c) charakteryzuje przyjętą przez autora metodę badania,

d) przeprowadza uargumentowaną ocenę wiarygodności argumentów i wniosków;

– dokonuje samodzielnej analizy i interpretacji wybranych przez siebie tekstów źródłowych, umiejscawiając je we właściwych kontekstach i krytycznie wykorzystując stan badań;

– potrafi podjąć rzeczową dyskusję naukową, przy czym:

a) jasno formułuje i umie uargumentować swoje stanowisko,

b) umie modyfikować własne tezy uwzględniając wagę argumentacji przedstawionej w dyskusji.

Metody i kryteria oceniania:

1. Podstawą zaliczenia konwersatorium/seminarium jest:

a) obecność na zajęciach (student ma prawo do dwóch nieobecności);

b) przygotowanie do zajęć;

c) aktywność (uczestnictwo w dyskusji);

d) egzamin.

Na egzamin student przygotowuje wypowiedź ustną przedstawiającą samodzielną analizę i interpretację wybranego tekstu naukowego lub źródłowego związanego z tematyką zajęć.

Temat wypowiedzi i bibliografia uzgadniane są uprzednio z prowadzącymi.

2. Kryteria oceny przygotowanej przez studenta wypowiedzi własnej:

– związek wypowiedzi z tematem,

– samodzielność, wnikliwość i interdyscyplinarny charakter interpretacji,

– sposób wykorzystania stanu badań (bibliografii),

– kompozycja wypowiedzi (celowość, logika, przejrzystość).

3. Ocena końcowa uwzględnia:

– obecność na zajęciach (10% oceny końcowej),

– przygotowanie do zajęć (10% oceny końcowej),

– aktywny udział w zajęciach (20% oceny końcowej),

– wypowiedź egzaminacyjną (60% oceny końcowej).

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)