Wprowadzenie do systemu prawa

fakultatywne

Zakres wiedzy i umiejętności właściwy dla studenta I etapu studiów

Teoretyczne i praktyczne podstawy poruszania się po systemie prawnym dla studentów antropozoologii.

Skoncentrujemy się na wyjaśnieniu pojęć, które funkcjonują w świecie prawnym i prawniczym, uprzystępnimy obraz systemu prawnego obowiązującego w Polsce na tle prawa europejskiego i międzynarodowego i pokażemy, jakim instrumentem dysponuje osoba reprezentująca określony obszar administracji. Prawo jest zjawiskiem złożonym, ale jednocześnie w świetle dominującego ujęcia pozytywistycznego – instrumentem precyzyjnym, chroniącym i wyznaczającym granice legalnych zachowań.

Wykład koncentruje się na kilku grupach problemów: (1) czym jest prawo, jakie są sposoby jego rozumienia, czym jest system prawny w kulturze kontynentalnej Europy, jak państwowy porządek prawny łączy się z europejskim; (2) co to znaczy, że prawo ma charakter normatywny, jaka jest relacja między porządkiem prawnym a porządkiem moralnym i innymi porządkami normatywnymi, jakie jest miejsce prawa w życiu społecznym; (3) normy i przepisy prawne, treść normy prawnej, prawo podmiotowe, kompetencja, rodzaje sankcji prawnych; (4) budowa aktu normatywnego, hierarchia i zależności między przepisami różnych aktów normatywnych, gałęzie prawa i instytucje prawne; (5) co to znaczy, że prawo obowiązuje, ustanowienie prawa, ogłoszenie aktu prawnego, uchylenie przepisów prawnych, uznanie za sprzeczne z Konstytucją RP, typy obowiązywania prawa, rozumienie obowiązywania prawa przyjęte przez praktykę prawniczą; (6) tworzenie prawa, konstytucyjne źródła prawa, przestrzeganie prawa, sądowe i administracyjne stosowanie prawa; (7) pojęcie wykładni prawa, kiedy wykładnia jest wiążąca; (8) stosunki prawne, podmioty stosunku prawnego, kiedy możemy mówić o odpowiedzialności prawnej.

Ćwiczenia odnoszą się do każdej grupy problemowej omawianej na wykładzie, są czasem na szczegółowsze przedstawienie kwestii zarysowywanych na wykładzie, czasem na pytania i wyjaśnienia oraz dyskusję. (1) Przykłady różnych koncepcji prawa z sięgnięciem do tekstów źródłowych, charakterystyka europejskiej kultury prawnej, rola wspólnoty takiej jak Unia Europejska, główne źródła prawa europejskiego, omówienie przykładowego orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości. (2) Dyskusja nad wzajemnymi powiązaniami prawa i moralności.

(3 i 4) Praca z tekstem ustawy, analiza przykładowej ustawy np. prawa łowieckiego i aktu podustawowego (rozporządzenia) obowiązującego na podstawie ustawy. Identyfikowanie poszczególnych części aktu, umiejętność wskazania określonego przepisu. Odczytanie ratio legis ustawy i jego znaczenia dla interpretacji przepisów. (5) Na podstawie omawianej ustawy prześledzenie jej obowiązywania. Umiejętność odnalezienia vacatio legis oraz innych istotnych elementów, dzięki którym można mówić o obowiązywaniu aktu. (6 i 7) Praca z różnymi źródłami prawa, wzięcie udziału w rozprawie związanej z określonym problemem administracyjnym, ochroną środowiska lub prawami zwierząt. (8) Analiza prostych kazusów, wyodrębnianie poszczególnych elementów stosunku prawnego, identyfikowanie typu odpowiedzialności prawnej.

Oprócz pracy zorganizowanej w formie wykładu oraz wspólnej pracy analityczno-warsztatowej w czasie ćwiczeń, wymagana będzie praca własna studenta, to znaczy poza przygotowywaniem się do zajęć, polegającym na bieżącym śledzeniu i przyswojeniu materiału wykładowego (po to, by systematycznie powiększać wiedzę i przede wszystkim ją rozumieć), czytanie i przemyślenie zalecanych materiałów, niekiedy przygotowanie niewielkiej pracy pisemnej lub przygotowanie się do konkretnej dyskusji. Szacunkowa liczba godzin pracy własnej studenta - 4 godziny tygodniowo. Przygotowanie do kolokwium pisemnego zaliczającego ćwiczenia – 30 godzin. Ponadto przygotowanie do egzaminu ustnego, polegające na powtórzeniu materiału – 30 godzin.

forma zajeć:

Zajęcia obejmują 15 godzin wykładu i 15 godzin ćwiczeń (łącznie 30 godzin); są zorganizowane tak, że po dwugodzinnym wykładzie (2x45 minut) w kolejnym tygodniu spotykamy się na dwugodzinne ćwiczenia (2x45 minut), które od praktycznej strony objaśniają materiał przedstawiony na wykładzie. Taki układ zajęć pomoże w systematycznym rozumieniu treści zawartych w wykładzie.

M. Ahlt, M. Szpunar, Prawo europejskie, wyd. 5, Warszawa 2011 (fragmenty wskazane na zajęciach);

A. Bator, W. Gromski, A. Kozak, S. Kaźmierczyk, Z. Pulka, Wprowadzenie do nauk prawnych. Leksykon tematyczny, Warszawa, dowolne wydanie.

T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa (fragmenty wskazane na zajęciach), Warszawa, wydane dowolne począwszy od 11;

R. Dworkin (2003), Biorąc prawa poważnie, Warszawa, (fragment wskazany na zajęciach);

K. Kaleta, A. Kotowski, Podstawy prawoznawstwa, Warszawa 2019 (fragmenty wskazane na zajęciach);

S. Wronkowska, Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań 2003 (fragmenty wskazane na zajęciach);

wybrane akty normatywne, w szczególności ustawa z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie, tekst jednolity Dz.U. 2022 poz.1173.

wybrane orzecznictwo TSUE, WSA, NSA.

.

Prowadzący zakłada, że po semestrze zajęć student powinien:

a) posiadać elementarną wiedzę dotyczącą polskiego systemu prawa, znaczenia regulacji europejskich i międzynarodowych, miejsca określonego aktu normatywnego w systemie i stosowania postanowień tego aktu. Student zna i posługuje się podstawową terminologią nauk społecznych, w szczególności nauk prawnych. Absolwent kursu rozumie rolę prawa, obyczajów i moralności jako regulatorów relacji pomiędzy ludźmi a zwierzętami; rozumie prawne uwarunkowania relacji między ludźmi a zwierzętami.

b) posiadać podstawowe umiejętności praktyczne w zakresie analizy przepisów oraz faktycznych zasad przesądzających o kształcie aktów stosowania prawa, a także umiejętności analizy treści decyzji administracyjnych i orzeczeń sądowych, w szczególności w związku z ochroną praw zwierząt.

c) móc rozwinąć kompetencje społeczne, m.in. pogłębić świadomość jaką rolę we współczesnych społeczeństwach pełni system prawa i jakie są tego konsekwencje, jak posłużyć się prawem w relacjach z administracją rządową i samorządową oraz organizacjami pozarządowymi w celu osiągnięcia zamierzonych celów np. związanych z ochroną praw zwierząt. Po ukończeniu kursu absolwent jest świadomy możliwości, jakie wiążą się z aktywnym udziałem w życiu społecznym, z poczuciem sprawczości w szczególności w wymiarze publicznym i obywatelskim. Absolwent jest gotów do rozwijania wiedzy na temat prawa, która może znacznie przyczynić się do ochrony dziedzictwa przyrodniczego i praw zwierząt. Istotne jest także to, że potrafi łączyć krytyczną postawę wobec zjawisk w sferze publicznej z rozumieniem prawnego kontekstu i możliwości rozwiązania problemu w porozumieniu z innymi.

Wykład prezentuje syntetycznie i analitycznie podstawowe zagadnienia i pojęcia.

Zajęcia ćwiczeniowe głównie polegają na wspólnej analizie materiałów przedstawionych przez prowadzącego i dyskusji nad zaprezentowanymi problemami. Ocena będzie zależna od aktywności studenta na zajęciach, wykonania krótkiej pracy pisemnej oraz obecności.

Obecność wymagana ze względu na trudny materiał, którego zrozumienie jest możliwe dzięki systematyczności. Nieobecność może zostać usprawiedliwiona z przyczyn losowych lub z powodu choroby. Z innych przyczyn akceptowana jest jedna nieobecność w czasie semestru (dot. łącznie wykładu i ćwiczeń).

W czasie zaliczenia oceniana jest znajomość materiału i poziom jego rozumienia.