Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Prawosławie I

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3700-FN-L2-PRAW1
Kod Erasmus / ISCED: 08.0 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0220) Nauki humanistyczne Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Prawosławie I
Jednostka: Wydział "Artes Liberales"
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Skrócony opis:

Podstawowym celem zajęć jest przybliżenie problematyki prawosławia w kontekście historycznym, terminologicznym, teologicznym i doktrynalnym, zapoznanie z obrzędowością Kościoła prawosławnego, zwyczajami, miejscami i formami kultu. Rozważania na konwersatorium powinny być także wzbogacone o refleksję na temat relacji Kościoła prawosławnego z innymi Kościołami chrześcijańskimi. Natomiast omawianie obrzędowości Kościoła wschodniego trzeba ukazać w kontekście zmian, którym podlegała ona od początku istnienia chrześcijaństwa. Pomocą do rozważań na zajęciach służyć będą wybrane fragmenty tekstów liturgicznych w języku greckim, starocerkiewnosłowiańskim oraz ich przekłady na język polski, a także wybrana literatura przedmiotu, przykłady ikonografii oraz architektury cerkiewnej.

Pełny opis:

Zajęcia mają na celu wprowadzić studenta w tematykę prawosławia. W tym celu niezbędne jest zapoznanie się z podstawową terminologią dotyczącą Kościoła prawosławnego.

Zajęcia mają dostarczyć podstawowych wiadomości na temat:

- procesu kształtowania się struktury organizacyjnej Kościoła

- pięciu starożytnych patriarchatów

- doktryny

- tradycji jako wierność duchowi pierwotnego Kościoła

- siedem Soborów Powszechnych

- mistycznej teologii Kościoła

- świątyni i ikony

- liturgiki (nabożeństwa Kościoła – wprowadzenie i omówienie ogólne)

- nabożeństw cyklu dobowego

- Świętej Liturgii

- cyklu rocznego – 12 wielkich świąt

- sakramentów

1. Prawosławie. Poznanie Boga w Kościele wschodnim (wprowadzenie w problematykę konwersatorium)

2. Struktura organizacyjna Kościoła prawosławnego:

- zarys historyczny (proces kształtowania się organizacji Kościoła)

- hierarchiczna organizacja Kościoła: rola biskupów, prezbiterów, diakonów

- starożytne patriarchaty (pentarchia)

- autokefalia (Kościoły autokefaliczne)

Literatura

3. Doktryna

- źródła wiary

- tradycja jako wierność duchowi pierwotnego Kościoła

- siedem Soborów Ekumenicznych

4. Mistyczna teologia Kościoła prawosławnego

- zasadnicze założenia teologii prawosławnej i cechy odróżniające teologię Kościoła wschodniego od Zachodniego

- przebóstwienie ,,theosis” jako kluczowa kategoria teologii prawosławnej

5. Świątynia i ikona

- Świątynia Jerozolimska – mieszkanie Boga

- przestrzeń świątyni prawosławnej - budowa

- ikonostas – jego istota i budowa, symbolika

- ikona i jej szczególne miejsce w świątyni oraz w życiu codziennym wiernych

- ołtarz – budowa i symbolika

- zasady oddawania czci ikonom (postanowienia soboru nicejskiego)

6. Nabożeństwa cyklu dobowego

- nabożeństwo dziewiątej godziny

- nieszpory

- powieczerze

- nabożeństwo północne

- jutrznia

- całonocne czuwanie, litija

8. Liturgia Święta

- Liturgia św. Jana Chryzostoma (proskomidia [Prothesis], Liturgia katechumenów, Liturgia wiernych)

- Liturgia św. Bazylego Wielkiego

- Liturgia św. Jakuba

- Liturgia Uprzednio Poświęconych Darów Papieża Grzegorza

9. Cykl roczny – święta

- kalendarz juliański (stary styl) i nowojuliański (nowy styl)

- rok kościelny (12 wielkich świąt)

- święta stałe i ruchome

10. Sakramenty:

- misterium chrztu jako pierwszy obrzęd wtajemniczenia chrześcijańskiego

- bierzmowanie

- pokuta ,, mały chrzest”

- Eucharystia (zasady udzielania i przystępowania do komunii)

- kapłaństwo (rodzaje święceń kapłańskich)

- małżeństwo (obrzęd ślubu – ceremonie zaręczyn i koronacji, kwestia powtórnego ślubu, rozwód)

- namaszczenie chorych (namaszczenie olejami: ,,euchelaion”)

- sakramentalia

Literatura:

-Zernov N., Wschodnie Chrześcijaństwo, przeł. J.S. Łoś, Warszawa 1967.

-Runciman S., Wielki Kościół w niewoli, przeł. J. Łoś, Warszawa 1973.

Leśny J. Konstanty i Metody apostołowie Słowian, dzieło i jego losy, Poznań 1987.

-Roberson R.G., Chrześcijańskie Kościoły Wschodnie, przekł. K. Bielawski, D. Mionskowska, Bydgoszcz 1998.

-Ware K., Kościół Prawosławny, przeł. W. Misiejuk, Białystok 2002.

Evdokimov P., Prawosławie, przeł. J. Klinger, Warszawa 2003.

-Przybył E., Prawosławie, Kraków 2006.

Jaskóła P., Wyznania chrześcijańskie bez jedności z Rzymem, Opole 2008.

-Kabasilas M., Komentarz Boskiej Liturgii św. Jana Chryzostoma, tłum. M. Ławreszuk, Warszawa 2009.

-Święta Góra Athos w kulturze Europy. Europa w kulturze Athosu, pod red M. Kuczyńskiej, Gniezno 2009.

Latopisy Akademii Supraskiej, vol 2: Kościół prawosławny na Bałkanach i w Polsce – wzajemne relacje oraz wspólna tradycja, pod red. U. Pawluczuk, Białystok 2011.

-Prawosławie światło ze Wschodu, red. K. Leśniewski, Lublin 2009.

-Κουγιουμτζόγλου Γ.Σ., Λατρευτικό Εγχειρίδιο, Θεσσαλονίκη 2008 (Ε’ έκδοση).

- Ιορδανοπουλου Κ.Γ., Θεία Λειτουργία. Προσέγγιση με τον νου και την καρδιά, Αθήνα 2009.

Efekty uczenia się:

Student/-ka:

W zakresie wiedzy:

- powinien znać ogólną problematykę prawosławia w kontekście historycznym, teologicznym oraz doktrynalnym.

- zna podstawy obrzędowości Kościoła prawosławnego, niektórych zwyczajów i form kultu.

- posiada podstawową wiedzę na temat wybranych miejsc kultu Kościoła prawosławnego.

- zna wybraną terminologią z zakresu obrzędowości i teologii w języku polskim, greckim oraz starocerkiewnosłowiańskim.

W zakresie umiejętności:

- bierze udział w dyskusji na wybrane tematy dotyczące analizowanych zagadnień.

- wykorzystuje znajomość terminologii tych samych zagadnień w j. polskim.

- korzysta z wybranych tekstów liturgicznych i rozumie ich znaczenie w kontekście teologicznym.

W zakresie kompetencji społecznych:

- jest otwarty na dialog międzywyznaniowy.

- świadomie różnicuje racje Kościoła wschodniego i zachodniego.

Metody i kryteria oceniania:

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest :

- obecność (możliwe dwukrotne opuszczenie zajęć w ciągu semestru),

- aktywności na zajęciach (udział w dyskusji)

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)