Wokół Antropocenu

fakultatywne

Konwersatorium „Wokół antropocenu” ma za zadanie zapoznać studentów z nową epoką w dziejach planety — antropocenem i szeregiem aspektów teoretycznych i praktycznych z nim związanych. Wśród nich należy wymienić historię pojęcia, cezury czasowe i datowanie nowej epoki, krytyków i zwolenników koncepcji, stosunek reprezentantów nauk ścisłych i humanistycznych do antropocenu, sceptycyzm wobec pojęcia i towarzyszące mu dyskursy. Ponadto w trakcie semestralnego konwersatorium studenci będą omawiać szczegółowe problemy wynikające z zagadnienia antropocenu. Wielu spośród podejmowanych tematów będą towarzyszyły przykłady z obszaru studiów wizualnych. Celem zajęć jest jak najszersze nakreślenie wieloaspektowych studiów nad antropocenem i wskazanie dalszych możliwości badań naukowych, jakie stwarza styk humanistyki, nauk społecznych i ścisłych.

Konwersatorium „Wokół antropocenu” ma za zadanie zapoznać studentów z nową epoką w dziejach planety — antropocenem i szeregiem aspektów teoretycznych i praktycznych z nim związanych.

Podczas zajęć będziemy przyglądać się problemom sytuującym się na dyscyplinarnych stykach. Omawiać będziemy różnorodne definicje antropocenu z punktu widzenia nauk ścisłych i humanistycznych, datowanie i periodyzację antropocenu wskazane przez reprezentantów różnych dyscyplin, przydatność humanistyki i nauk społecznych w studiach nad antropocenem, problematyczne pojęcia antropocenu przesuwające modernistyczne binaryzmy i kontestujące tradycyjną terminologię nauk (np. natura, dzikość, gatunek inwazyjny), współczesny sceptycyzm naukowy,, dyskursy wokół antropocenu, jak również konkurencyjne pojęcia wprowadzone, by denotować nową epokę w dziejach Ziemi (np. kapitalocen, nekrocen, cthulucen, plantacjocen…). Będziemy też szczególnie interesować się tym, w jaki sposób sztuki wizualne reprezentują antropocen, omawiając wiele filmów i projektów artystycznych oraz zastanawiać się nad sprawczością sztuki w antropocenie. Zajmiemy się także zagadnieniami katastrof w antropocenie, myśląc w dalszej perspektywie o prognozach zmian antropogenicznych, które tworzą nowe formy dziedzictwa. Ważne miejsce podczas spotkań zajmą rozważania nad przyszłością, szczególnie te, które proponują nam artyści i reżyserowie.

Celem zajęć jest jak najszersze nakreślenie wieloaspektowych studiów nad antropocenem i wskazanie dalszych możliwości badań naukowych, jakie stwarza styk humanistyki, nauk społecznych i ścisłych. Student/ka zyska wiedzę z obszaru najbardziej palących problemów współczesnego świata, jak również narzędzia krytyczne, by aktywnie włączać się w prowadzone debaty międzyobszarowe.

1. Aleksiejewicz, Swietłana, Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości, przeł. Jerzy Czech, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2017, fragment: Wywiad autorki z samą sobą o historii pomijanej i o tym, dlaczego Czarnobyl stawia pod znakiem zapytania nasz obraz świata, s. 31-41.

2. Art in Anthropocene. Encounters Among Aesthetics, Politics, Environments and Epistemologies, pod red. Heather Davis i Etienne Turpin, Open Humanities Press, USA 2015. [wybrane artykuły]

3. Bińczyk Ewa, 2018. Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, wybrane rozdziały

4. Boni, Katarzyna, Ganbare! Warszaty umierania, Wydanictwo Agora, Warszawa 2016, fragmenty: Wyczyście naszą ziemię, s. 225-231 i Pytania, s. 272-273.

5. Bonneuil Christophe, The Geological Turn: the narratives of the Anthropocene, w: The Anthropocene and the Global Environmental Crisis. Rethinking modernity in a new epoch, red. C. Hamilton, Ch. Bonneuil, F. Gemenne, Routledge, London-New York 2015, s. 17-31.

6. Borowski M., Archiwa antropocenu. Mockument przyrodniczy i dekolonizacja natury, w: Prace Kulturoznawcze XXII, 2018, nr 1-2. Klimat kultury, s. 97-111

7. Chakrabarty Dipesh, Humanistyka w czasach antropocenu. Kryzys mitycznej Kantowskiej opowieści, „Prace Kulturoznawcze” 2018, nr 22, s. 243-264.

8. Collins, Harry M. 2018. Czy wszyscy jesteśmy ekspertami? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, przeł. Ewa Bińczyk, Janusz Grygieńć.

9. Cram Shannon, Wild and Science Wastland: Conservation Politics in the Nuclear Wilderness, “Environmental Humanities”, vol. 7, 2015, pp. 89–105.

10. Cronon William, The Trouble with Wilderness; or, Getting Back to the Wrong Nature, in: ibidem, Upcoming Ground: Rethinking the Human Place in Nature, New York, W.W. Norton&Co., 1995, pp. 69–90.

11. Ellis Erle, Mark Maslin, Nicole Boivin & Andrew Bauer, Involve social scientists in defining the Anthropocene, Nature 540, 192–193 (08 December 2016).

12. Emmelheinz I., Images Do Not Show: The Desire to See in the Anthropocene, w: Art in the Anthropocene. Encounters among Aesthetics, Politics, Environments and Epistemologies, red. H. Davis, E. Turpin, London 2015, s. 131-142

13. Hall C. Michael, Baird Tim, James Michael, Ram Yael, Climate change and cultural heritage: conservation and heritage tourism in the Anthropocene, „Journal of Heritage Tourism” 2016, nr 11:1, s. 10-24.

14. Harrison Rodney, Beyond “Natural” and “Cultural” Heritage: Toward an Ontological Politics of Heritage in the Age of Anthropocene, „Heritage & Society” 2015, nr 8:1, s. 24-42.

15. Havlick David G., Bombs Away. Militarization, Conservation, and Ecological Restoration, The University of Chicago Press, Chicago and London, 2018 [fragment].

16. Hird Myra J., Knowing Waste: Towards an Inhuman Epistemology, “Social Epistemology”, Vol. 26, Nos. 3–4, October 2012, s. 453–469.

17. Latour B., Agency at the time of the Anthropocene, „New Literary History” 2014, nr 45, s. 1–18.

18. Monastersky Richard, Anthropocene: The human age, Nature 519, 144–147 (12 March 2015).

19. Morton Timothy, Ecology without Nature. Rethinking Environmental Aesthetics, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts, and London, England, 2007 [fragment].

20. Możdżyński Paweł, Prawdy odpadu. Najważniejsze konteksty i znaczenia związane ze śmieciami w sztukach wizualnych i dizajnie XX i XX wieku, w: Śmieć w kulturze, pod red. Katarzyny Kulikowskiej i Cezarego Obracht-Prondzyńskiego, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2015, s. 421-444.

21. Oreskes Naomi, Erik M. Conway. 2010. Merchants of Doubt: How a Handful of Scientists Obscured the Truth on Issues from Tobacco Smoke to Global Warming, Bloomsbury Press, wybrany rozdział.

Oreskes, Naomi, Erik M. Conway. 2017. Upadek cywilizacji zachodniej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, przeł. Ewa Bińczyk, Jakub Gużyński, Krzysztof Tarkowski.

22. Pearce Fred, The New Wild. Why Invasive Species Will Be Nature’s Salvation, Beacon Press, Boston, 2015. [fragment]

23. Rathje William, Archeologia zintegrowana. Paradygmat śmietnikowy, „Czas Kultury” 2004, 4, s. 4-21.

24. Simon L. Lewis, Mark A. Maslin The Human Planet: How We Created the Anthropocene, Penguin 2018.

25. Subramanian Meera, Humans versus Earth: the quest to define the Anthropocene, Nature 572, 168-170 (2019).

26. Svenning Jens-Christian, Future Megafaunas: A Historical Perspective on the Potential for a Wilder Anthropocene, in: Arts of Living on a Damaged Planet: Ghosts and Monsters of the Anthropocene, ed. Anna Tsing et al., University of Minnesota Press, Minneapolis, London, 2017, pp. G67-G87.

27. Szerszyński Bronisław, Monument antropocenu, „Prace Kulturoznawcze” 2018, nr 22, s. 281-308.

K_W01 ma poszerzoną i pogłębioną wiedzę o miejscu i roli nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych w kulturze

K_W02 zna i stosuje terminologię nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych

K_W03 zna i rozumie zależności pomiędzy dyscyplinami nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych

K_W05 ma wiedzę o najnowszych metodach badań interdyscyplinarnych w naukach humanistycznych, społecznych i przyrodniczych

K_U02 potrafi samodzielnie dobrać i zastosować odpowiednie narzędzia badawcze do dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów wizualnych

K_U05 wykorzystuje interdyscyplinarne metody i narzędzia badawczych do analizy zjawisk kultury

K_U08 potrafi samodzielnie zanalizować tekst naukowy z dziedziny nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych w języku polskim oraz w wybranym języku obcym

K_K02 jest gotów do dynamicznego rozwoju naukowego w obrębie nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze

K_K04 podejmuje działania zmierzające do ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego

K_K06 szanuje dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze

Praca pisemna lub esej wizualny do wcześniejszego uzgodnienia z prowadzącymi zajęcia

Aktywność w dyskusjach, przygotowanie do zajęć, esej zaliczeniow