Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Główne zagadnienia filozofii polityki: narodziny ciała politycznego i kryzys praw człowieka

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3800-GZFP21-S-OG
Kod Erasmus / ISCED: 08.1 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0223) Filozofia i etyka Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Główne zagadnienia filozofii polityki: narodziny ciała politycznego i kryzys praw człowieka
Jednostka: Wydział Filozofii
Grupy: Przedmioty ogólnouniwersyteckie humanistyczne
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

ogólnouniwersyteckie
seminaria monograficzne

Założenia (opisowo):

Student powinien interesować się filozoficznymi podstawami zagadnień politycznych oraz prawnych, posiadać umiejętność krytycznego i analitycznego myślenia.

Skrócony opis:

W czasie pandemii wyraźnie uwidoczniło się napięcie pomiędzy politycznymi decyzjami a indywidualną wolnością. Polityka przybrała formę biopolityki. Jej przedmiotem stało się samo życie. Celem seminarium będzie krytyczna refleksja nad biopolityką w oparciu o perspektywę, którą wyznaczają prawa człowieka. W trakcie seminarium zaproponowane zostanie interdyscyplinarne podejście, uwzględniające prawne ramy biopolitycznych rozwiązań (z elementami historii prawa i tradycji ‘habes corpus’). Omówione zostaną filozoficzne koncepcje łączące biopolitykę oraz prawa człowieka, wskazujące na napięcie pomiędzy nimi lub dopełniający się charakter. Rozważaniom towarzyszyć będzie pytanie o związek pomiędzy biopolityką a prawami człowieka.

Pełny opis:

W ostatnich latach pojawiło się wiele artykułów i książek poświęconych biopolityce. Część z nich odnosi się do praktyki politycznej, a więc poszerzającego się zainteresowania polityków problematyką zdrowotną. Dyskusjom tym towarzyszy jednak także wymiar charakterystyczny dla filozofii polityki, dla którego właściwy jest namysł nad relacją pomiędzy indywidualnymi prawami (prawami człowieka), a zdrowiem populacji. Zestawienie biopolityki i praw człowieka pozwala ukazać to napięcie, jego historyczne źródła i modelowe rozwiązania.

W trakcie seminarium omówione zostaną następujące problemy:

• Historyczne początki praw człowieka; tradycja ‘habeas corpus’, jej przejawy w różnych porządkach prawnych, powstanie nowoczesnego państwa oraz społeczeństwa, kolejne generacje praw człowieka, relacja praw człowieka do praw obywatela;

• Pojęcie biopolityki;

• Prawa człowieka i kategoria godności;

• Prawa człowieka i kategoria prywatności;

• Filozoficzna krytyka praw człowieka: Burke E., Bentham J., Marks K.;

• Panorama współczesnych filozofuicznych opinii na temat relacji praw człowieka do biopolityki;

• Prawa człowieka jako realizowane przez władzę – potrzeba władzy;

• Prawa człowieka jako fikcja, biopolityczny charakter każdej władzy;

• Kto jest właścicielem ciała? Proces lekarzy (oficj. proces USA vs. Karl Brandt i inni) w Norymberdze;

• Bioetyczny Kodeks Norymberski;

• W stronę bioprawa;

• Życie jako wspólne dobro (transhumanizm-biokonserwatyzm);

• Prawa człowieka a zdrowie populacji;

• Globalizacja zdrowia. Przypadek pandemii.

Literatura:

Agamben G.(2008), Homo sacer: suwerenna władza i nagie życie, przeł. Nowak P., Pruszyński i S-ka, Warszawa

Andrzejczuk R. (2002), Ewolucja treści praw człowieka, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 4, s. 219–241.

Arendt H.(1993), Korzenie totalitaryzmu, przeł. Szawiel M. i Grinberg D., Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA., SuperNowa, Warszawa, fr.

Complak K. (2006), Zasada ochrony godności człowieka normatywnym nakazem obowiązującym prawodawców i organy stosujące prawo, w: L. Wiśniewski (red.), Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, s. 7–20.

Corradetti C. (2009), Relativism and Human Rights, New York: Springer.

Cruft R. (2011), Human rights as rights, w: G. Ernst, J. Heilinger (red.), The Philosophy of Human Rights: Contemporary Controversies, Berlin: Walter de Gruyter, s. 129–158.

Cruft R. (2019), Human Rights, Ownership, and the Individual, Oxford: Oxford University Press.

Dworkin R. (1998), Biorąc prawa poważnie, przeł. T. Kowalski, Warszawa: PWN.

Ernst G., Heilinger J. (red.) (2011), The Philosophy of Human Rights: Contemporary Controversies, Berlin: De Gruyter.

Etinson A. (red.) (2018), Human Rights: Moral or Political?, Oxford: Oxford University Press.

Fehér F., Heller A. (1994), Biopolitics, Aldershot: Avebury.

Finnis J. (2015), Grounding Human Rights in Natural Law, „American Journal of Jurisprudence”, 2 (60), s. 199–225.

Freeman M. (2002), Human Rights. An Interdisciplinary Approach, Cambridge–Malden: Polity Press, Blackwell Publishers.

Gostin L. (2014), Health and Human Rights, [w:] Global Health Law, Harvard University Press, Cambridge, London

Koba L., Wacławczyk W. (red.) (2009), Prawa człowieka. Wybrane zagadnienia i problemy, Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer Business.

Lacrois J., Pranchere J.-Y. (2018), Human Rights on Trial. A Genealogy of the Critique of Human Rights, Cambridge: Cambridge University Press.

Lemke T. (2010), Biopolityka, Przeł. Dominiak T., Wydawnictwo Sic!, Warszawa

Locke J. (1823), Two treatises of government (The works of John Locke), London: printed for Thomas Tegg.

Locke J. (1992), Dwa traktaty o rządzie, przeł. Z. Rau, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Nickel J. (1987), Making sense of human rights: philosophical reflections on the Universal Declaration of Human Rights, Berkeley: University of California Press.

Nogal A. (2009), Ponad prawem narodowym. Konstytucyjne idee Europy, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.

Nogal A. (2021), Prawa człowieka, [w:] Filozofia prawa. Normy i fakty, red. Hołówka J., Dziobkowski B., PWN Warszawa

Orend B. (2002), Human Rights: Concept and Context, Peterborough: Broadview Press.

Reinbold J. (2017), Seeing the Myth in Human Rights, Philadelphia: University of Pennsylvania Press.

Rorty R. (1993), Human rights, rationality, and sentimentality, w: S. Shute, S. Hurley (red.), On Human Rights: the Oxford Amnesty Lectures 1993, New York: Basic Books, s. 111–134.

Rose N. (2007), The politics of life itself: biomedicine, power, and subjectivity in the twenty-first Century, Princeton; Oxford: Princeton University Press,

Talbott W. (2005), Which Rights Should be Universal?, Oxford: Oxford University Press.

Tasioulas J. (2015), On the Foundations of Human Rights, w: R. Cruft, S. Liao, M. Renzo (red.), Philosophical Foundations of Human Rights, Oxford: Oxford University Press, s. 45–70.

Tuck W. (1979), Natural Rights Theories: Their Origin and Development, Cambridge: Cambridge University Press.

Waldron J. (red.) (1984), Theories of Rights, Oxford: Oxford University Press.

Efekty uczenia się:

Absolwent zna i rozumie:

K_W01, w pogłębionym stopniu miejsce i znaczenie filozofii polityki w relacji do nauk o polityce oraz prawie, przedmiotową i metodologiczną specyfikę filozofii polityki

K_W02, w pogłębionym stopniu metody badawcze i strategie argumentacyjne filozofii polityki

K_W03, specjalistyczną terminologię filozoficzną z zakresu problematyki biopolityki i praw człowieka w języku polskim

K_W04, specjalistyczną terminologię filozoficzną z zakresu problematyki biopolityki i praw człowieka w języku angielskim (na poziomie B2+)

K_W05, główne kierunki rozwoju i najważniejsze nowe osiągnięcia w ramach filozofii polityki w zakresie biopolityki i praw człowieka

K_W06, wybrane kierunki i stanowiska rozwojowe współczesnej filozofii w zakresie filozofii polityki w odniesieniu do biopolityki i praw człowieka,

K_W07, w pogłębionym stopniu stan badań w zakresie badań nad kulturą polityczną oraz biopolityką i prawami człowieka.

K_W08,pogłębionym stopniu normy konstytuujące i regulujące struktury i instytucje społeczne oraz źródła tych norm, ich naturę, zmianę i drogi wpływania na ludzkie zachowania

K_W09, w pogłębionym stopniu kompleksową naturę języka oraz historyczną zmienność jego znaczeń

K_W10, w pogłębionym stopniu rolę refleksji filozoficznej w kształtowaniu polityki

K_W11, w pogłębionym stopniu zależność między kształtowaniem się idei filozoficznych a zmianami w kulturze, w społeczeństwie i sferze polityki;

Nabyte umiejętności:

Absolwent potrafi:

K_U01,samodzielnie interpretować tekst filozoficzny, twórczo i innowacyjnie komentować i konfrontować tezy pochodzące z różnych tekstów

K_U02, określać stopień doniosłości stawianych tez dla badanego problemu lub argumentacji

K_U03, analizować złożone argumenty filozoficzne, identyfikować składające się na nie tezy i założenia, ustalać zależności logiczne i argumentacyjne między tezami

K_U04, identyfikować zaawansowane strategie argumentacyjne w wypowiedziach ustnych i pisemnych

K_U06, twórczo i innowacyjnie wykorzystywać wiedzę filozoficzną i metodologiczną w formułowaniu hipotez i konstruowaniu krytycznych argumentacji

K_U07, precyzyjnie formułować w mowie i na piśmie złożone problemy filozoficzne; stawiać tezy i krytycznie je komentować

K_U08, dobierać i tworzyć strategie argumentacyjne, konstruować zaawansowane i innowacyjne argumenty krytyczne, formułować wszechstronne odpowiedzi na krytykę

K_U10, pisać twórcze opracowania monograficzne na podstawie samodzielnie dobranej literatury, stosując oryginalne, innowacyjne podejścia i uwzględniając nowe osiągnięcia w zakresie filozofii polityki

K_U13,wyszukiwać i selekcjonować informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych, z twórczym wykorzystaniem profesjonalnych narzędzi wyszukiwawczych

K_U14 samodzielnie zdobywać wiedzę, rozwijać umiejętności badawcze oraz planować projekty badawcze (także grupowe)

K_U16, wykrywać zależności pomiędzy kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami społecznymi i kulturalnymi oraz określać relacje między tymi zależnościami

Nabyte kompetencje społeczne:

Absolwent jest gotów do:

K_K01, identyfikowania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności

K_K02, rozpoznawania braków w swojej wiedzy i umiejętnościach i poszukiwania możliwości usunięcia tych braków

K_K03, samodzielnego podejmowania i inicjowania działań zawodowych oraz planowania i organizowania ich przebiegu

K_K04, dostrzegania i formułowania problemów etycznych związanych z własną pracą badawczą i odpowiedzialnością przed współpracownikami i innymi członkami społeczeństwa oraz do aktywności w rozwiązywaniu tych problemów

K_K05 aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym; interesuje się nowatorskimi koncepcjami filozoficznymi w powiązaniu z innymi częściami życia kulturalnego i społecznego i zachęca do wdrażania tych koncepcji

Metody i kryteria oceniania:

Metody i kryteria oceniania:

aktywność (udział w dyskusji, przygotowanie) – 25%

samodzielna prezentacja materiału (wybór literatury dodatkowej, prowadzenie dyskusji, umiejętność wskazania głównego problemu oraz argumentacji) – 25 %

przygotowanie ostatecznej wersji prezentacji ( uwzględniającej przebieg dyskusji) – 50%

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2 w semestrze

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)