Religions and Religiosities in Latin American Cultures and Societies

fakultatywne
proseminaria

Znajomość języka angielskiego w mowie i piśmie jest nieodzowna; znajomość któregoś z języków Ameryki Łacińskiej (hiszpański/portugalski) jest dużym atutem

w sali

Zajęcia koncentrują się na prezentacji i analizie różnych zjawisk religijnych (takich jak np. religijność ludowa, instytucje religijne, synkretyczne Kościoły i wierzenia) oraz ich miejsca, znaczenia i dialektycznego wpływu na kultury i społeczeństwa Ameryki Łacińskiej (szczególnie w Brazylii, traktowanej jako studium przypadku). Studenci zapoznają się z terminologią niezbędną do badań religioznawczych i kulturoznawczych na temat religii oraz zdobędą wiedzę o metodach badań jakościowych i teoriach przydatnych do analizy tych ważnych składników kultury latynoamerykańskiej.

Poniższy zestaw tematów wchodzących w skład kursy może ulec zmianie - zajęcia mogą być uzupełnione, zgodnie z zainteresowaniami studentów i bieżącymi wydarzeniami w Ameryce Łacińskiej (zwłaszcza w Brazylii), dodatkowymi tematami (i lekturami). Na zajęciach mogą pojawiać się również zaproszeni goście. Tematy niekoniecznie muszą być omawiane w poniżej zaprezentowanej kolejności:

1. Kluczowe koncepcje badań nad religią, podejścia teoretyczne i metodologiczne; badania jakościowe i ilościowe w badaniach religioznawczych: dyskusje, problemy, łączenie metod;

2. Jakościowe badania nad religią: kontekst teoretyczny, proces badawczy, pytania badawcze, projektowanie badań, różne rodzaje źródeł i danych

3. Religia jako element kultury - problemy definicji: zjawiska religijności, magii, instytucji i organizacji religijnych, Kościoły i sekty, religie oficjalne i ludowe

4. Religie w regionie Ameryki Łacińskiej - zarys historyczny

5. Porównawcze podejścia w religioznawstwie: tabu, teksty, mity i rytuały w tradycji religijnej regionu Ameryki Łacińskiej

6. Specyfika rasy, ciała, miejsca i czasu w badaniach religii; Język (y) religii

7. Katolicyzm Ameryki Łacińskiej i jego specyfika (czasy kolonialne, inkwizycja, teologia wyzwolenia, misje jezuitów, ruchy millenarystyczne i charyzmatyczne)

8. Charyzma, przywódcy religijni i ludowi prorocy

9. Sekularyzm i teorie sekularyzacji we współczesnym kontekście latynoamerykańskim; teorie przemian religijnych w regionie Ameryki Łacińskiej

10. Zdrowie i wiara: uzdrowiciele w kontekście latynoamerykańskich religii i religijności

11. Zdrowie i bogactwo: latynoamerykańska teologia pomyślności, tele-ewangelizm, religia w polityce i gospodarce, kościoły i przywódcy religijni w sferze publicznej

12. Brazylia jako laboratorium i studium przypadku dla historycznych i współczesnych badań nad religią: religie rdzenne; religie afro-brazylijskie; spirytyzm kardecjański, umbanda, ayahuasca, Vale do Amanhecer; Kościoły (neo)zielonoświątkowe, brazylijski islam, mormoni w Brazylii, judaizm, buddyzm, shinto, nowe religie hinduistyczne, tradycyjne kościoły protestanckie, nowe ruchy religijne.

Bibliografia (obowiązkowe jedynie wybrane rozdziały książek udostępnione studentom; artykuły w całości):

1. Bloesch, Sarah J., Minister, M. (eds.), Cultural Approaches to Studying Religion. An Introduction to Theories and Methods, London, Bloomsbury, 2018.

2. Dussel, E. A History of the Church in Latin America. Colonialism to Liberation. Grand Rapids, Michigan: Eerdmans Publishing Company, 1981.

3. Jagłowski, M., Causes and sources of Millenarian Messianism in the Brazilian sertões, In: Revista del CESLA. International Latin American Studies Review, 20 (2017), pp. 225-243; available at: http://www.revistadelcesla.com/index.php/revistadelcesla/article/view/416

4. Johnson, G., S.E. Kraft (eds.), Handbook of Indigenous Religions, Brill Academic Publ, 2017.

5. Martin, D. Pentecostalism: The World Their Parish. Oxford: Blackwell Publishing, 2003.

6. Martin, D. Tongues of Fire. The Explosion of Protestantism in Latin America. Oxford, Cambridge: Blackwell, 1990.

7. Micklethwait, J., Wooldrigde, A. God is Back. How the Global Revival of Faith is Changing the World. New York: The Penguin Press, 2009.

8. Minister, M., Bloesch, S. J. (eds.). Bloomsbury Reader in Cultural Approaches to the Study of Religion, London, Bloomsbury, 2018.

9. Schmidt, B., S. Engler (eds), Handbook of Contemporary Religions in Brazil, Brill Academic Publ., 2016.

10. Siuda-Ambroziak, R., E. Stachowska, Religious Market and Its Entrepreneurs. Comparative Perspective on Brazil and Poland. In: Problemy Zarządzania, vol. 15, nr 3 (70), part 2, 2017, pp. 24-44; available at: https://www.academia.edu/36138753/Religious_Market_and_Its_Entrepreneurs_Comparative_Perspective_on_Brazil_and_Poland

11. Siuda-Ambroziak, R. Religious and political leadership in Brazil at the turn of the 19th and 20th centuries: the case of Father Cícero, In: Revista Brasileira de História das Religiões, v. 09, n. 27, jan/abr, 2017, pp. 9-20. available at: https://www.academia.edu/30653564/Religious_and_political_leadership_in_Brazil_at_the_turn_of_the_19th_and_20th_centuries_the_case_of_Father_C%C3%ADcero

12. Siuda-Ambroziak, R. Jumping into Faith: the Phenomenon of Brazilian Pentecostal Conversions, In: Studia Religiologica, v.51 (1), 2018, pp. 11-32, Available at:

https://www.academia.edu/38268697/Jumping_into_Faith_The_Phenomenon_of_Brazilian_Pentecostal_Conversions

13. Smith, B.H. Religious Politics in Latin America. Pentecostal vs. Catholic. Notre Dame, Indiana: University of Notre Dame Press, 1998.

14. Super, J.C., Turley, B.K. Religion in World History. New York, London: Routledge, 2006.

Po ukończeniu kursu student:

1. WIEDZA

- zna miejsce, znaczenie i specyfikę badań nad religią i religijnością, kierunki ich rozwoju, metodologię, teorie, terminologię w języku angielskim, narzędzia i techniki pozyskiwania danych stosowane w badaniach religii i religijności, niezbędne do analiz i interpretacji zjawisk religijnych w Ameryce Łacińskiej, szczególnie w Brazylii

- rozumie paradygmat interdyscyplinarnych badań nad religią i religijnością oraz potrzebę integracji perspektyw badawczych i metod w religioznawstwie

- rozumie znaczenie religii dla funkcjonowania struktur i norm społecznych; zna przyczyny i skutki przemian w panoramie religijnej Ameryki Łacińskiej, zwłaszcza Brazylii

- rozumie cechy kultury religijnej w regionie Ameryki Łacińskiej, zna różne religie, kulty i wierzenia w ich historycznym i współczesnym kontekście

- ma świadomość znaczenia religii w sferze publicznej Ameryki Łacińskiej

2. UMIEJĘTNOŚCI

- interpretuje i wyjaśnia procesy i zjawiska religijne oraz wzajemne relacje między nimi a innymi zjawiskami kulturowymi i społecznymi w Ameryce Łacińskiej

- wykorzystuje wiedzę teoretyczną i specjalistyczne źródła do opisywania i krytycznej analizy procesów i zjawisk religijnych w Ameryce Łacińskiej poprzez sformułowane i sprawdzone hipotezy badawcze, rozwija własne podejście do rozwiązywania konkretnych problemów związanych ze zjawiskami religijnymi w regionie

- formułuje i uzasadnia opinie w języku angielskim na tematy związane z zajęciami

- umie prawidłowo umieszczać latynoamerykańskie zjawiska religijne w czasie i przestrzeni

- prezentuje wyniki swoich badań w formie ustnej i pisemnej oraz bierze udział w dyskusji akademickiej

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE

- potrafi pracować samodzielnie i w grupie nad określonym tematem; umie wyznaczać cele, ustalać priorytety i dotrzymywać terminów.

Aktywny udział w zajęciach (frekwencja, lektury, dyskusja) - 20%

Prezentacja na zajęciach (2 obowiązkowe w semestrze, w tym jedna indywidualna) - 40%

Esej końcowy - 40%

Ocena końcowa (sumaryczna z powyższych): ponad 90% – 5; 85-89% – 4+; 75-84% – 4; 70-74% – 3+; 60-69% – 3.